Lãi suất ưu đãi, vì sao người trẻ vẫn ngại vay mua nhà?

Thời gian gần đây, nhiều ngân hàng thương mại đưa ra các gói vay mua nhà với lãi suất ưu đãi, đặc biệt là đối với những người trẻ từ 18 đến 35 tuổi. Việc các ngân hàng tung ra các gói tín dụng ưu đãi cho người trẻ mua nhà lần đầu với lãi suất ưu đãi, thời gian vay và chính sách thanh toán linh hoạt đã góp phần quan trọng giúp người trẻ có cơ hội mua nhà.

Tuy nhiên, dù các ngân hàng đã tung ra gói vay mua nhà với lãi suất ưu đãi, nhưng thị trường bất động sản vẫn chưa ghi nhận sự bùng nổ trong nhu cầu vay vốn. Vì sao người trẻ vẫn ngại vay mua nhà?

Chưa ghi nhận sự bùng nổ trong nhu cầu vay vốn

Theo sự chỉ đạo của Thủ tướng, nhiều ngân hàng thương mại đã triển khai các gói tín dụng lãi suất hấp dẫn cho nhóm khách hàng trẻ từ 18 đến 35 tuổi. Tính đến nay, đã có khoảng 10 ngân hàng thương mại triển khai các gói vay có lãi suất ưu đãi như: ACB, SHB, MB, OCB, PVcomBank, SeABank, VPBank, BIDV, Vietcombank, VietinBank. Đây được xem là những nỗ lực của các ngân hàng trong việc đồng hành với Nhà nước để giúp người trẻ có cơ hội sở hữu nhà.

Tuy nhiên, dù các ngân hàng đã tung ra gói vay mua nhà với lãi suất ưu đãi, nhưng thị trường bất động sản vẫn chưa ghi nhận sự bùng nổ trong nhu cầu vay vốn.

Anh Đặng Ngọc Trường (35 tuổi) lên thành phố lập nghiệp nhiều năm và muốn mua một căn nhà để ở. Tuy nhiên, khi tiếp cận với ưu đãi tín dụng của ngân hàng, anh vẫn tỏ ra dè dặt. Theo lý giải của anh Trường, thời gian áp dụng mức lãi suất ưu đãi quá ngắn. Sau thời gian ưu đãi, các ngân hàng áp dụng lãi suất thả nổi, thường được tính bằng lãi suất huy động 12 tháng cộng biên độ 3,5%, từ đó, hàng tháng khách hàng sẽ phải trả một khoản tiền lớn, nên anh Trường vẫn do dự trước quyết định vay mua nhà:

"Thời gian áp dụng mức lãi suất ưu đãi chỉ có mỗi 3 tháng. Tôi hỏi vay ngân hàng khoảng 2,5 tỷ đồng, 3 tháng đầu có dù lãi suất ưu đãi phải trả mỗi tháng khoảng 21 triệu đồng. Từ tháng thứ 4 trở đi, lãi suất thả nổi có khoảng 8-10% thì tôi phải trả mỗi tháng hơn 26 triệu đồng. Khoản tiền này vẫn quá cao so với thu nhập hàng tháng của vợ chồng tôi".

Cùng quan tâm đến các gói vay ưu đãi mua nhà song sau khi được các nhân viên ngân hàng tư vấn, giới thiệu cụ thể về các chương trình, anh Tuấn Linh (Nam Định) lại bày tỏ e ngại: "Sau khi tính toán kỹ thì cũng không hề dễ. Lãi suất vẫn cao và giá nhà cũng không hạ. Tôi còn lo rằng cuộc chạy đua này càng khiến khách hàng thêm loạn thông tin hoặc cố vay để được hưởng lãi suất thấp rồi vướng vào gánh nặng tài chính nếu không cân nhắc khả năng của mình.

Gói ưu đãi tín dụng chỉ mang tính hình thức

Nhận định về việc các ngân hàng ưu đãi lãi suất cho người trẻ vay mua nhà, các chuyên gia kinh tế cho rằng, về ý nghĩa đây là chính sách rất tích cực. Tuy nhiên, nếu ngân hàng chỉ áp dụng trong 3 tháng thì không có giá trị gì.

Theo chuyên gia tài chính ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nếu chỉ áp dụng lãi suất ưu đãi trong vài tháng đầu sẽ rất khó cho người trẻ và gói tín dụng đó chỉ mang tính hình thức:

"Các ngân hàng đã theo chỉ đạo của Chính phủ đưa ra những gói vay mua nhà gọi là ưu đãi nhưng thực sự, trên thực chất nó mang tính hình thức mà thôi. Những lãi suất này là mức khởi đầu rất thấp và chỉ có giá trị trong vòng 1 thời gian ngắn, 3 tháng, 6 tháng hay nhiều lắm là 1 năm. Thế nhưng sau đó, lãi suất lại bật lên thành ra các lãi suất ưu đãi mà các ngân hàng cho vay nhưng được hiểu là lãi suất mồi, rất thấp nhưng chỉ trong thời gian đầu thôi, thời gian sau thì lại bật lên lãi suất thực tế".

Theo ông Hiếu, việc ngân hàng hạ lãi suất cho vay thấp, thậm chí có ngân hàng cho vay 3 tháng đầu với lãi suất = 0% chỉ trong vòng 3-6 tháng khởi đầu có thể sẽ mang tính hấp dẫn nhưng lại làm sai lệch tính toán về tài chính của người mua nhà. Do đó, ông Hiếu cũng lưu ý người mua nhà cũng cần tính toán kỹ về khả năng trả nợ của mình:

"Đối với các bạn trẻ khi đi vay, họ ngần ngại là vì trên nguyên tắc khi chúng tôi làm ngân hàng có một công thức:  tỷ lệ chia số tiền trả cho ngân hàng gốc cũng như lãi chia cho thu nhập hàng tháng. Ví dụ tôi có thu nhập là 100 đồng thì tỷ lệ an toàn nhất là 50%, tức là trên cái thu nhập 100 đồng của tôi, tôi có 50 đồng để trả cho ngân hàng trên số tiền tôi vay ngân hàng. Còn 50% thu nhập còn lại để tôi có thể sinh hoạt hoặc trả thuế.

Với lãi suất hiện tại và với thu nhập của các bạn trẻ thì thường thường tỷ lệ này có thể lên đến 70 hay thậm chí 80%. Tỷ lệ càng cao thì càng mất an toàn. Do đó, nhiều bạn trẻ ngần ngừ là điều dễ hiểu. Do đó, các bạn trẻ khi mua nhà cần tính toán đến khả năng trả nợ".

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng cho rằng, bên cạnh lãi suất, điều quan trọng là cân đối nguồn cung trên thị trường. Theo chuyên gia kinh tế, TS Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, lãi suất vay không phải là yếu tố chính mà chỉ là một trong những lợi thế giúp khách hàng sẵn sàng vay. Hiện nay, giá nhà vẫn có xu hướng tăng khiến khả năng tiếp cận nhà ở của đa số người dân giảm bớt:

"Về cơ bản, chúng ta đã và đang tiếp tục giảm lãi suất cho vay. Như vậy rõ ràng bây giờ câu chuyện về lãi suất khá thuận lợi đối với thị trường bất động sản nhưng vì sao người dân chưa vay nhiều tiền để đi mua nhà để đi sửa nhà? Lý do chính là bất cập của thị trường bất động sản, đó là giá nhà quá cao".

Cùng quan điểm, Nguyễn Chí Thanh - Phó Chủ tịch Hội môi giới BĐS Việt Nam cho biết: "Có một vấn đề không ổn là 5 năm nay, các bất động sản cho người tầm trung và thu nhập thấp là vắng bóng mà hầu như chỉ toàn bds cao cấp, nhiều khi không hẳn là cao cấp mà gía nó rất cao. Giá cao như vậy thì có một vấn đề là nếu có vay thì không biết bao giờ trả được. Thứ 2, giá cao như vậy thì chưa chắc đã đủ điều kiện vay".

Do đó, để thực sự hỗ trợ người trẻ tiếp cận với nhà ở, theo các chuyên gia, các gói tín dụng nên hỗ trợ thực chất hơn và tạo điều kiện tối đa để người dân có khả năng trả lãi và gốc. Bên cạnh đó, lãi suất và giá nhà cần song hành để giải bài toán an cư cho người trẻ. Hiện, phân khúc nhà ở cao cấp vượt quá khả năng tài chính của đa số người dân có thu nhập trung bình, nhưng lại chiếm đa số trên thị trường hiện nay, còn nhà ở giá vừa túi tiền vẫn đang thiếu hụt.

Trong khi đó, phần lớn người trẻ hoặc người có thu nhập trung bình chỉ đủ khả năng vay mua các dự án nhà vừa túi tiền. Nhưng đây lại là phân khúc ít được chủ đầu tư quan tâm, thiếu hụt nguồn cung, nhất là ở thị trường Hà Nội và TPHCM.