Kiểm toán thúc đẩy phát triển bền vững

Trên hành trình hiện thực hóa những mục tiêu ấy, bên cạnh sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, Kiểm toán nhà nước đã và đang giữ vai trò quan trọng, góp phần xây dựng một nền tài chính công minh bạch, hiệu quả.

Chương trình Nghị sự 2030 của Liên hợp quốc đề ra 17 mục tiêu phát triển bền vững nhằm giải quyết những thách thức phát triển lớn mà thế giới phải đối mặt. Trong đó, Liên hợp quốc kêu gọi hành động toàn cầu nhằm xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường và khí hậu trái đất, đảm bảo mọi người ở khắp nơi có thể tận hưởng hòa bình và thịnh vượng.

Theo báo cáo xếp hạng chỉ số phát triển bền vững năm 2024, Việt Nam đạt hơn 73 điểm, đứng thứ 54 trong tổng số 166 quốc gia – tăng so với năm trước và được xem là một kết quả tích cực. Tuy nhiên, bối cảnh thế giới và trong nước đang đặt ra nhiều thách thức mới: xung đột, thiên tai, di dân do khí hậu, hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân lực thực thi… Nhiều mục tiêu SDGs vẫn có nguy cơ không hoàn thành đúng tiến độ.

Trong bối cảnh ấy, hoạt động của Kiểm toán nhà nước đã trở thành một “mắt xích” quan trọng. Thông qua các cuộc kiểm toán tài chính, ngân sách, chương trình mục tiêu quốc gia và đặc biệt là kiểm toán môi trường, Kiểm toán nhà nước đã góp phần nhận diện rõ những điểm nghẽn trong chính sách và thực thi.

5 năm qua, Kiểm toán nhà nước đã kiến nghị sửa đổi hoặc hủy bỏ gần 1.000 văn bản quy phạm pháp luật không còn phù hợp. Đây là những phát hiện quan trọng giúp các cơ quan quản lý kịp thời điều chỉnh chính sách, khắc phục lỗ hổng trong quản lý tài chính công, phòng chống tham nhũng và lãng phí.

Đáng chú ý, qua kiểm toán Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Kiểm toán nhà nước đã chỉ ra nhiều bất cập: tiến độ phân bổ vốn chậm, nhiều địa phương giải ngân thấp, thậm chí phải kéo dài kinh phí qua các năm; cơ chế phối hợp thiếu đồng bộ; việc huy động nguồn lực còn hạn chế… Những khuyến nghị từ kiểm toán đã giúp các địa phương hoàn thiện quy trình, nâng cao hiệu quả triển khai chương trình.

Lĩnh vực kiểm toán môi trường cũng tạo dấu ấn mạnh mẽ. Qua thực tế kiểm toán, nhiều vi phạm đã được phát hiện như: cơ sở sản xuất chưa có hệ thống xử lý khí thải, nước thải; hồ sơ môi trường được thẩm định chưa chặt chẽ; công tác giám sát thiếu thường xuyên… Các kiến nghị từ kiểm toán đã giúp siết chặt chế tài, nâng cao nhận thức cộng đồng, góp phần bảo vệ môi trường sống – yếu tố trọng tâm của phát triển bền vững.

Để tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ trong thực hiện SDGs, các chuyên gia cho rằng Kiểm toán nhà nước cần bám sát chiến lược phát triển bền vững của quốc gia; tăng cường ứng dụng công nghệ, dữ liệu lớn và chuyển đổi số vào hoạt động kiểm toán; nâng cao năng lực kiểm toán các lĩnh vực mới như môi trường, biến đổi khí hậu, năng lượng tái tạo.

Cùng với đó, mở rộng hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm của các cơ quan kiểm toán tối cao trên thế giới sẽ giúp Kiểm toán nhà nước Việt Nam tăng cường vai trò trong đánh giá thực hiện SDGs tại các bộ, ngành và địa phương.

Trong hành trình hướng tới một Việt Nam phát triển bền vững, xanh hơn, thịnh vượng hơn, Kiểm toán nhà nước tiếp tục là lực lượng quan trọng, bảo đảm cho sự minh bạch và hiệu quả của tài chính công – nền tảng cốt lõi của mọi mục tiêu phát triển.