Theo đề xuất của Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) Hà Nội, giai đoạn 2024-2025, thành phố sẽ tổ chức thí điểm kiểm định hàng năm với xe máy từ 5 năm sử dụng trở lên, có thể nghiên cứu dán tem để phân biệt.
Sau thí điểm, từ năm 2026, xe 3 - 5 năm sử dụng trở lên phải kiểm định khí thải định kỳ, đồng thời hạn chế các xe không đạt tiêu chuẩn khí thải tại khu vực đã phân vùng. Thành phố sẽ nghiên cứu áp dụng thu phí khí thải cho các khu vực theo phân vùng bảo vệ.
Theo bà Lê Thanh Thuỷ - Trưởng phòng Quản lý dự án và Truyền thông, Chi cục Bảo vệ Môi trường, đề xuất của Sở TNMT dựa trên tình hình ô nhiễm không khí đang ngày một nghiêm trọng tại Thủ đô, cũng như số lượng xe máy cũ đang chiếm đa số.
Hiện tính đến tháng 7/2022, Hà Nội có hơn 7,6 triệu phương tiện, trong đó hơn một triệu ôtô, gần 6,5 triệu xe máy, mô-tô các loại và khoảng 180.000 xe máy điện. Số lượng xe máy có niên hạn trên 10 năm đang chiếm 72,58%. Dự tính đến năm 2030, Hà Nội sẽ có khoảng 7,7 triệu xe máy.
Số lượng phương tiện tăng nhanh sẽ kéo theo những ảnh hưởng xấu tới bầu không khí và sức khỏe của người dân. Bà Lê Thanh Thủy cho biết: “Nếu tại các quận, huyện nồng độ bụi PM 2.5 tăng lên khoảng 28,15 đến 39,4 micro-gram/m3 thì có thể gây ra khoảng 2.855 ca tử vong; và sự gia tăng nồng độ bụi sẽ làm cho mỗi năm có khoảng 1.062 ca nhập viện.
Tình trạng phơi nhiễm từ khí thải xe máy ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng và với nhu cầu cấp thiết về mặt môi trường như vậy thì cần thiết phải xây dựng và ban hành những quy định, chế tài về quản lý phát thải nói chung đối với cả các phương tiện cơ giới như là xe mô tô và xe gắn máy”.
Có thể thấy, đề xuất của Sở TNMT là cơ sở để có thể giúp các giải pháp cải thiện chất lượng không khí. Hầu hết, người dân đều đồng tình kiểm tra khí thải của xe máy, nhưng vẫn còn cân nhắc đến giá thành cho một lần kiểm định:
“Về kiểm tra khí thải của xe máy, theo ý kiến riêng của tôi thì thấy rất tốt, phí không cao. Nói chung khí thải ô nhiễm thì quá nhiều, đi đâu mà tắc đường hoặc là kẹt xe cái là khí thải nhiều không chịu nổi. Xe cũ thì nhiều quá mình không kiểm soát nổi, xe cũ chạy nhiều lắm”.
“Xét thực tế theo tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam thì chưa phù hợp, ở chỗ là nếu đóng bảo hiểm tự nguyện hiện nay chỉ tầm từ 70.000 – 100.000 đồng/năm, mà bây giờ 1 năm kiểm tra khói 1 lần mà lại 50.000 đồng thì là hơi cao, có thể là 30.000 đồng thì rất nhiều người sẽ làm. Thế còn 50.000 thì có thể khoảng 25% số người sẽ làm, theo tôi hiểu là như thế”.
“Nếu để tốt cho môi trường thì khoảng 1 năm kiểm tra định kỳ cũng là vấn đề tốt. Tôi đang sử dụng nhiều loại xe, có khi 1 năm kiểm tra đến 3 -4 lần cơ, tại vì nó liên quan đến độ an toàn, 2 là mình đi lại, sử dụng phương tiện cũng yên tâm về chất lượng sử dụng và để đảm bảo cho môi trường xung quanh xanh, sạch, đẹp hơn”.
Khi thông tin được đăng tải trên fanpage VOV Giao thông, có những phản hồi trái chiều đối với đề xuất. Trong đó, không ít phản hồi cho rằng, thông tin Sở TNMT “khảo sát trực tiếp 3.800 chủ xe máy trên địa bàn và 86 % trong số đó ủng hộ chính sách kiểm soát khí thải” là không thể hiện đúng quan điểm của người dân toàn thành phố.
Về vấn đề này, bà Lê Thanh Thủy cho biết, khảo sát trên được thực hiện trong chương trình đo kiểm, hỗ trợ bảo dưỡng đối với xe gắn máy từ ngày 12/11 - 12/12/2021 nhằm kiểm tra mức phát thải thực tế loại phương tiện này: “Trong quá trình thực hiện chương trình chúng tôi có tiến hành khảo sát khoảng hơn 3.800 người dân về độ cần thiết của việc kiểm soát khí thải xe máy.
Kết quả khảo sát cho thấy 91% người dân được hỏi cho rằng đó là việc cần phải làm để bảo vệ chất lượng không khí và khoảng 86 % người dân được hỏi trả lời là sẽ tham gia kiểm định khí thải xe máy”.
Còn đối với sự lo lắng của người dân về chi phí kiểm định và bảo dưỡng xe máy định kỳ để đáp ứng tiêu chuẩn về khí thải, bà Đỗ Văn Nguyệt – Giám đốc Trung tâm Sống và Học tập vì Môi trường và Cộng đồng cho biết, việc bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp phương tiện tốn ít nhiên liệu hơn khoảng 7% mỗi năm. Đấy là lợi ích đầu tiên về mặt kinh tế lại vừa kéo theo lợi ích về mặt sức khỏe và môi trường:
“Tính toán của các chuyên gia trong quá trình bảo dưỡng vừa rồi thì có thể nhìn thấy, nếu như người dân bỏ ra số tiền bảo dưỡng hàng năm khoảng 200.000 VNĐ, thì chi phí tiết kiệm nhiên liệu tính theo giá xăng dầu hiện nay tại Hà Nội, tiết kiệm được khoảng 238.000 VNĐ và TP.HCM khoảng 181.000 VNĐ.
Như vậy, chi phí kiểm định tiêu chuẩn khí thải sẽ không làm tăng gánh nặng cả về mặt kinh tế cho người dân, lẫn cả tăng gánh nặng kinh tế cho nhà nước”.
Tuy nhiên, theo chuyên gia giao thông, TS.Nguyễn Xuân Thủy, để chính sách kiểm định khí thải xe máy nhận được sự đồng thuận từ đa số người dân, không thể chỉ tính đến lợi ích về tiết kiệm chi phí xăng dầu mà còn cần quan tâm tới nhiều vấn đề khác:
“Quan điểm của tôi là tiêu chí để đo mức độ nhiễm của nước mình không nên lấy nguyên xi của Châu Âu vào, mà mình phải ở mức độ thấp hơn. Vì điều kiện mức sống của nhân dân còn thấp, người dân cũng phải dùng phương tiện giao thông để mà kiếm ăn.
Đối với cái chính sách đối với người dân thì phải hợp lòng dân và phải đúng với thực tiễn Việt Nam mình. Theo tôi mỗi cái xe máy mà thu đi do vi phạm khí thải, phải thu nhưng trợ giá cho người dân, mỗi xe phải trợ giá 6-10 triệu thì người ta mới mua được cái xe mới.
Chúng ta đã giám sát khí thải ô tô trong cái kiểm định rồi, vậy đối với xe máy cũng đến lúc cũng phải kiểm soát, nhưng mà phải có lộ trình, là xem quan điểm và cách thức kiểm tra như thế nào. Chúng ta không thể là một lúc kiểm tra 6 triệu xe máy”.
Cũng theo TS.Nguyễn Xuân Thủy, việc áp dụng kiểm định khí thải xe máy nhằm mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường là đúng đắn, cần thiết, nhưng không thể cho rằng xe máy là nguyên nhân chính.
Thay vào đó, cần phối hợp đồng bộ nhiều giải pháp hướng tới cả các loại phương tiện khác, cũng như phát triển đồng bộ hệ thống giao thông công cộng.
Đây cũng là góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận: Không thể chỉ đổ tại xe máy
Có thể thấy, việc kiểm định khí thải xe máy là 1 chính sách cần phải thực hiện, bởi vì nó mang lại lợi ích về kinh tế, xã hội và môi trường.
Nhưng ô nhiễm không khí đô thị không chỉ tới từ xe máy. Số lượng ô tô tại Hà Nội tuy chỉ có 1 triệu xe, ít hơn nhiều so với số lượng xe máy nhưng lượng khí thải mà loại phương tiện này “đóng góp” cũng không hề nhỏ.
Bên cạnh đó còn phải kể tới xe buýt. Dù đã có lộ trình thay mới hoàn toàn đội xe buýt bằng xe buýt điện từ năm 2025, nhưng hiện tại, những chiếc xe buýt cũ xả khói đen kịt chạy trên đường phố không phải là chuyện hiếm thấy.
Để giảm ô nhiễm không khí một cách hiệu quả không thể chỉ dựa vào kiểm định khí thải xe máy. Bên cạnh quản lý, kiểm định khí thải các loại phương tiện khác, cần hướng tới phát triển mạnh và đồng bộ hệ thống giao thông công cộng; để người dân từ bỏ dần xe cá nhân.
Nhưng nhìn vào hiện trạng hạ tầng giao thông công cộng ở Hà Nội hiện nay, chúng ta có gì?
Đường sắt đô thị, vốn là cốt lõi của hệ hống giao thông công cộng ở đô thị nhiều nước, thì tại Hà Nội, chúng ta mới chỉ có duy nhất tuyến Cát Linh – Hà Đông.
Chỉ duy nhất 1 tuyến này sẽ không thể tạo nên một hệ thống giao thông công cộng hiệu quả. Chưa kể, chuyện ai cũng biết, đó là tuyến Cát Linh – Hà Đông tốn quá nhiều thời gian, đội quá nhiều vốn.
Liệu ai đoán được tuyến tiếp theo sẽ tốn kém bao nhiêu thời gian, tiền của? Mà không cần phải đoán, bởi UBND TP. Hà Nội vừa đề xuất lùi thời hạn hoàn thành dự án đường sắt đô thị Nhổn – ga Hà Nội đến năm 2007, tức là lùi thêm 5 năm nữa và tăng thêm 1.900 tỷ đồng.
Sau 5 năm nữa thì sao, liệu bao nhiêu người có niềm tin rằng 5 năm nữa dự án này sẽ hoàn thành để giảm bớt xe máy, giảm ô nhiễm, giảm ùn tắc.
Trước khi có đề xuất kiểm định khí thải xe máy, Hà Nội từng thí điểm thu hồi xe máy cũ, nát với mức hỗ trợ 4 triệu đồng/xe. Tuy nhiên, từ ngày 12/11/2021 đến tháng 3/2022 chỉ có 4 xe máy được người dân tự nguyện đồng ý thải bỏ và nhận hỗ trợ đổi xe máy mới theo quy định của chương trình. Rõ ràng, mức hỗ trợ này chưa thỏa đáng để người dân tự nguyện chuyển đổi.
Kết quả này cho thấy, kế hoạch kiểm soát khí thải xe máy muốn hiệu quả nhất định phải làm từng bước, có lộ trình, dựa trên các cứ liệu khoa học thực chứng, tham vấn các cơ quan liên quan; nhất là ý kiến người dân
Và cuối cùng, các trạm kiểm định khí thải cần được quản lý chặt chẽ, tránh xảy ra những hành vi mờ ám, thiếu minh bạch.
Nhiều nhà chờ xe buýt bị chiếm dụng làm nơi buôn bán nơi kinh doanh bán cà phê, các loại nước giải khát. Ngoài ra, có nơi tập kết ve chai, phế liệu... khiến việc đón xe buýt của hành khách gặp nhiều khó khăn, bất tiện.
Giữa lòng Sài Gòn, có một quán cà phê nho nhỏ ẩn mình giữa những xô bồ phố thị nơi du khách thập phương có thể ghé lại nhâm nhi tách cà phê và sống lại giữa những không khí hào hùng của dân tộc. Quán cà phê vẫn gọi với cái tên thân thương “biệt động Sài Gòn”,
Hà Nội và nhiều địa phương đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí, trong khi đó, mạng lưới hệ thống quan trắc chất lượng không khí còn mỏng, việc tiếp cận thông tin về chất lượng không khí từ cơ quan quản lý Nhà nước còn hạn chế dẫn đến những khó khăn trong việc kiểm soát ô nhiễm không khí.
Mặc dù đã tuyên truyền liên tục, song hình ảnh các tài xế xe ôm công nghệ vi phạm luật giao thông đường bộ vẫn khá phổ biến trên đường phố Hà Nội. Trước tình hình này, cảnh sát giao thông Thủ đô dự kiến sẽ tăng cường xử lý nghiêm đối với lực lượng tài xế đặc thù này.
Trong thời gian gần đây, nhiều địa phương tiếp giáp biển như Bình Thuận, Quảng Ngãi, Vũng Tàu, Tiền Giang và mới đây nhất là Bến Tre đã liên tục phát hiện số lượng rất lớn ma túy trôi dạt vào bờ.
Từng chiến đấu với căn bệnh ung thư nên anh Trương Văn Vũ-Chủ nhiệm CLB Nét bút xanh hiểu được sự cùng cực của những người rơi vào những hoàn cảnh khó khăn. Sau khi khỏi bệnh, anh đã viết tiếp những giấc mơ dang dở cho học sinh khó khăn ở ĐBSCL nói chung, con em người Việt ở Campuchia nói riêng.
Sở LĐ-TB&XH Hà Nội vừa có công văn gửi Bộ LĐ-TB&XH, thống nhất với đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024. Nhưng bên cạnh niềm vui cũng là nỗi lo về việc lương tăng không theo kịp mức tăng của giá cả hàng hóa.
