Hà Nội đang nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm không khí thế nào?

Hà Nội chìm trong sương mù ô nhiễm, người dân lo lắng cho sức khỏe

Những ngày gần đây, thành phố Hà Nội vào lúc sáng sớm luôn có một lớp sương phủ kín, không khí trở nên đặc quánh. Em Nguyễn Thu Huyền phải sử dụng khẩu trang chuyên dụng nhằm tránh bụi mịn PM 2.5 để bảo vệ sức khoẻ:

"Mình thấy gần đây không khí rất ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khoẻ, đi ra ngoài đường nhiều khi không thấy đường vì không khí xung quanh rất ô nhiễm. Mình muốn mọi người chung tay vì một thành phố xanh, hạn chế xe xăng, hạn chế ô nhiễm từ các nhà máy với rác thải ra môi trường."

Lý giải về tình trạng ô nhiễm không khí thời gian gần đây, TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho rằng, có rất nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, trong đó có  ô nhiễm khí thải từ gần 7 triệu xe máy và gần 1 triệu xe ô tô ở Hà Nội, với nhiều phương tiện xe máy cũ, quá hạn sử dụng.

Ngoài ra, hoạt động đào đường, chỉnh trang đô thị và công trường xây dựng nhưng không che chắn bụi tốt và chưa kiểm soát được những nguồn phát thải thứ cấp từ các cơ sở chăn nuôi nông nghiệp. Bên cạnh đó, trong điều kiện thời tiết gió rất lặng, có mưa, có nhiều ngày xảy ra nghịch nhiệt, bụi mịn PM 2.5 liên tục thải vào môi trường nhưng không được khuyếch tán ra, không bốc được lên trên, khiến bụi mịn lẩn khuất ở dưới với nồng độ cao.

Trước tình trạng ONKK như hiện nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã có văn bản tham mưu UBND thành phố chỉ đạo tất cả các ngành liên quan, các địa phương, đặc biệt chính quyền phường, xã trong ứng phó với tình trạng ONKK và chủ động bảo vệ sức khoẻ cộng đồng.

Bà Lê Thanh Thuỷ, Phó Trưởng phòng Quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết về những giải pháp Sở Nông nghiệp và môi trường Hà Nội thực hiện:

"Các thông tin về tình trạng chất lượng ONKK sẽ được cập nhật thường xuyên trên cổng thông tin của thành phố. Điểm thứ hai nữa là chúng tôi sẽ tiếp tục giám sát, đôn đốc các cái cơ quan, các đơn vị về vệ sinh môi trường để đảm bảo công tác về thu gom vận chuyển rác thải được đảm bảo theo đúng quy định, không gây phát tán ra ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm bụi trên địa bàn thành phố, tăng cường chỉ đạo các ngành để thành phố chỉ đạo Sở xây dựng tăng cường phun nước trong những ngày ô nhiễm nhiều để làm sao tăng độ ẩm và lắng đọng các chất ô nhiễm.

Hệ thống giám sát có thể sử dụng camera, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và môi trường sử dụng thiết bị vệ tinh, không người lái để giám sát kịp thời đưa ra cảnh báo và xử lý kịp thời theo đúng quy định."

Tăng tốc triển khai vùng phát thải thấp và siết kiểm soát khí thải giao thông

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã yêu cầu các bộ, ngành triển khai biện pháp cấp bách ứng phó ô nhiễm không khí tại Hà Nội và vùng lân cận. Bộ Công Thương được đề nghị chỉ đạo các nhà máy nhiệt điện, thép, hóa chất, phân bón vận hành nghiêm hệ thống xử lý khí thải, tuyệt đối không xả thải chưa xử lý, giảm công suất khi chỉ số ô nhiễm vượt 200.

TS Hoàng Dương Tùng đánh giá, thời gian qua, thành phố Hà Nội đã nỗ lực và thực hiện nhiều giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm không khí như cấm đốt than tổ ong, tăng cường hệ thống giao thông công cộng, cương quyết di dời một số cơ sở sản xuất gây ô nhiễm nghiêm trọng ra khỏi nội đô, trồng thêm nhiều cây xanh.

Đặc biệt, các chính sách về giao thông xanh được thành phố Hà Nội rất chú trọng. Ngày 26/11/2025 vừa qua, HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết số 57/2025/NQ-HĐND về thực hiện vùng phát thải thấp theo Luật Thủ đô 2024. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 10/12/2025, quy định lộ trình triển khai bắt đầu từ năm 2026 với tầm nhìn đến sau 2031.Theo đó, từ 1/7/2026-31/12/2027 thí điểm vùng phát thải thấp tại một số khu vực trong vành đai 1.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 43/2025, quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe ô tô tham gia giao thông đường bộ, có hiệu lực từ ngày 1/3/2026.

TS Hoàng Dương Tùng cho rằng, để phát huy hiệu quả những chính sách hiện nay thì cần thực hiện triệt để chính sách, tăng cường quản lý cấp cơ sở và phân định trách nhiệm rõ rang.

"Với những biện pháp cương quyết như thế phần nào chúng ta giải quyết được ô nhiễm về giao thông và xây dựng. Tuy nhiên đã có nhiều Nghị Quyết nhưng chúng ta phải thực hiện rốt ráo vì đã có chính sách rồi nhưng đâu đó việc kiểm tra, kiểm soát và thực thi chính sách ở đâu đó vẫn chưa tốt. Cần có biện pháp tốt hơn đối với các cơ sở sản xuất công nghiệp, đặc biệt khi thành phố đã phân cấp mạnh mẽ về các phường, xã."

Theo chủ trương của Đảng và Nhà nước,  địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm nên xây dựng những bản đồ xây dựng sản xuất để phường xã nắm rõ trên địa bàn mình có những cơ sở nào, mức độ tuân thủ pháp luật môi trường (về nước, khí thải) ra sao. Đặc biệt những nhà máy to, đóng trên địa bàn, các xã phường phải nắm rất rõ

Hiện nay, thành phố Hà Nội đã phân bổ ngân sách cho việc thực hiện kiểm kê các nguồn phát thải gây ô nhiễm môi trường trong vòng 2 năm. Dự kiến đến đầu năm 2027, thành phố có thể công bố về các nguồn ONKK cũng như tỷ lệ đóng góp của các nguồn thải này.

Điều này góp phần quan trọng trong việc ưu tiên nguồn lực và  đưa ra những giải pháp “đúng và trúng” đối với vấn đề ô nhiễm không khí trong tương lai. Thành phố Hà Nội đã phối hợp với các địa phương lân cận, cùng chung tay kiểm soát các nguồn ô nhiễm không khí từ bên ngoài.

Tuy nhiên, bên cạnh những giải pháp, nỗ lực của Chính quyền thành phố và của các Sở, ban ngành, mỗi người dân thủ đô cũng cần chung tay vào cải thiện chất lượng không khí thông qua những hoạt động hàng ngày như tăng cường sử dụng phương tiện giao thông công cộng, hạn chế xe cá nhân, không đốt rác, đốt rơm rạ tự phát để hạn chế các nguồn gây ô nhiễm ra môi trường.