Hợp tác quốc tế để hiện thực hoá khát vọng về một tương lai xanh

Hội nghị P4G: tiếp cận toàn dân, toàn diện, toàn cầu

Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) lần thứ tư diễn ra trong trong 2 ngày (16-17/4) tại Trung tâm hội nghị quốc gia, Hà Nội, với chủ đề "Chuyển đổi xanh bền vững, lấy con người làm trung tâm". Đây là sự kiện cấp cao đa phương đầu tiên về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững mà Việt Nam đăng cai tổ chức.

Phát biểu và tuyên bố khai mạc hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, trong bối cảnh thế giới tiếp tục đối diện thách thức chưa từng có về thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên và già hóa dân số, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững là xu thế tất yếu, là lựa chọn chiến lược của các quốc gia, dân tộc trên toàn thế giới.

Theo Thủ tướng, thời gian qua, chặng đường chuyển đổi xanh của nhân loại không hề dễ dàng, có thành công và có thất bại nhưng đã để lại những bài học kinh nghiệm quý mà quan trọng. Đây chính là hành trang quý giá cho các quốc gia bước vào giai đoạn mới, xanh hóa hơn, bền vững hơn, bao trùm hơn, bền vững hơn thế giới.

Chủ đề “Chuyển đổi xanh bền vững, lấy con người làm trung tâm” của Hội nghị lần này thể hiện khát vọng của tất cả chúng ta hướng đến một thế giới sáng, xanh, sạch, đẹp với quan điểm nhấn mạnh yếu tố con người, đảm bảo cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, toàn cầu, không để bị bỏ lại phía sau, nhất là các nhóm yếu thế dễ bị tổn thương trong quá trình chuyển đổi xanh.

Với vai trò là nước chủ nhà của Hội nghị P4G lần thứ tư, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đưa ra 3 đề xuất để các chuyên gia, nhà khoa học, thảo luận đánh giá, thống nhất cách tiếp cận, giải pháp trong khuôn khổ hợp tác trong thời gian tới:  

Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 diễn ra trong trong 2 ngày (16-17/4), với nhiều hoạt động: Triển lãm về Tăng trưởng Xanh; Nhiều phiên thảo luận cấp cao; Đối thoại giữa các nhà lãnh đạo với doanh nghiệp theo chủ đề “Hợp tác công - tư vì đổi mới sáng tạo và bền vững”; 05 phiên thảo luận cấp Bộ Trưởng.

Thứ nhất, thúc đẩy hoàn thiện tư duy xanh, trong đó chú trọng phát triển khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số gắn với tăng trưởng xanh, xác định nguồn lực xây bắt nguồn từ tư duy xanh, động lực tăng trưởng xanh bắt nguồn từ chuyển đổi xanh, và sức mạnh xanh bắt nguồn từ người dân, doanh nghiệp của các quốc gia, khu vực và trên toàn cầu.

Thứ hai, xây dựng một cộng đồng xanh trách nhiệm, trong đó, Chính phủ  đóng vai trò định hướng khuyến khích, bảo đảm thể chế ổn định, thuận lợi cho tăng trưởng xanh.  Khu vực tư nhân là nòng cốt trong đầu tư công nghệ, phổ cập các tiêu chuẩn xanh, cộng đồng khoa học tiên phong và  đào tạo nguồn nhân lực xanh. Người dân không ngừng nâng cao ý thức xanh, thực sự là chủ thể thụ hưởng kết quả của chuyển đổi xanh.

Thứ ba, đẩy mạnh hợp tác quốc tế và phát triển mạnh các mô hình xanh hợp tác nhiều bên, nhất là các đối tác công tư, hợp tác Nam -Nam, hợp tác Bắc – Nam, các khuôn khổ hợp tác đa phương …nhằm xóa bỏ rào cản về thể chế, tăng cường khả năng tiếp cận và đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch dòng vốn xanh, công nghệ xanh và quản trị xanh. Các nước phát triển cần tiên phong thực hiện cam kết hỗ trợ tài chính, công nghệ kinh nghiệm cải cách thể chế, trong khi các nước đang phát triển cần phát huy mạnh mẽ nội lực gắn kết với sử dụng hiệu quả nguồn lực từ bên ngoài hỗ trợ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Việt Nam nhiệt liệt hoan nghênh P4G thời gian qua đã có cách tiếp cận đúng đắn về thúc đẩy chuyển đổi xanh, bắt đầu từ những dự án cụ thể, hiệu quả, mang tính lan tỏa, tạo động lực, truyền cảm hứng; kêu gọi P4G tiếp tục phát huy hơn nữa vị thế, tiềm năng và thế mạnh, thực sự trở thành một “vườn ươm ý tưởng,” một “phòng thí nghiệm” quốc tế về phát triển bền vững và tăng trưởng xanh, nơi những dự án thí điểm được nhân rộng, những sáng kiến, công nghệ đột phá được chắp cánh, bay cao, vươn xa.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, nhờ cách tiếp cận đúng đắn kịp thời chiến lược tăng trưởng xanh và dù đang là quốc gia đang phát triển có nguồn lực còn hạn chế, nhưng Việt Nam bước đầu đã đạt được một số kết quả quan trọng.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, việc đăng cai tổ chức Hội nghị P4G có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với Việt Nam:

“Thứ nhất, để phát huy vai trò nòng cốt là đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm của P4G và cộng đồng quốc tế.

Thứ hai, để tái khẳng định cam kết phát triển bền vững, chuyển đổi năng lượng và mục tiêu trung hòa các bon đến năm 2050.

Thứ ba, để góp phần nâng cao nhận thức về hợp tác quốc tế và phát huy vai trò tiếng nói của các nước đang phát triển trong lĩnh vực tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.”

Cụ thể, Việt Nam là quốc gia đi đầu trong cung ứng năng lượng tái tạo tại ASEAN, với công suất điện gió, điện mặt trời chiếm khoảng 2 phần 3 tổng công suất của ASEAN;

Việt Nam là điển hình tốt về thúc đẩy nông nghiệp xanh bền vững với dự án 1 triệu héc-ta lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp, là mô hình tiên phong, được rất nhiều đối tác, tổ chức quốc tế quan tâm tham khảo.

Việt Nam cũng là thành viên tích cực, trách nhiệm của toàn bộ các cơ chế đa phương, sáng kiến lớn về tăng trưởng xanh, chuyển đổi năng lượng như Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lực công bằng (P4G)…

Đặc biệt về thể chế, Việt Nam cơ bản xây dựng các cơ chế, khuôn khổ cần thiết cho tăng trưởng xanh, bao gồm Quy hoạch quốc gia, quy hoạch tổng thể năng lượng, các chiến lược, kế hoạch phát triển ngành, lĩnh vực mũi nhọn, danh mục các điểm và các nghị định tháo gỡ khó khăn cho lĩnh vực năng lượng, tăng trưởng xanh.

Tuy vậy, theo Tổng Bí Thư Tô Lâm, là một nước đang phát triển có nền kinh tế đang chuyển đổi, Việt Nam cũng đứng trước nhiều thách thức về nguồn lực tài chính, công nghệ, nhân lực, về khả năng chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu và về những biến động địa chính trị trên toàn cầu.

Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 sẽ tạo ra những động lực mới thúc đẩy hợp tác giữa P4G với các đối tác, giữa các nước Bắc bán cầu - Nam bán cầu, giữa khu vực Nhà nước- tư nhân nhằm thúc đẩy chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, tài chính xanh, Tổng bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo xanh chiếm tỷ lệ khiêm tốn

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, trong số hơn 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (startup), ước tính có khoảng 200–300 doanh nghiệp tập trung vào lĩnh vực chuyển đổi xanh, trong các ngành như năng lượng tái tạo, công nghệ môi trường, nông nghiệp bền vững và kinh tế tuần hoàn, tương đương khoảng 5–7% tổng số startup sáng tạo tại Việt Nam.

Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) quy tụ hơn 1.000 đại biểu đến từ hơn 40 quốc gia và tổ chức quốc tế.

Mặc dù thời gian qua, các startup có nhiều thuận lợi trong các chính sách phát triển, nhận được sự quan tâm của xã hội và quốc tế nhưng theo ông Nguyễn Sinh Dũng Thắng, Phó chủ tịch công ty EXPO vẫn còn nhiều khó khăn:

“Các DN khởi nghiệp xanh đang vướng nhất là không có đội ngũ mentor (người hướng dẫn) để hướng dẫn cho doanh nghiệp khởi nghiệp nên theo con đường nào. Khó khăn thứ 2 là thiếu các tiêu chuẩn, quy chuẩn công nhận dự án xanh. Hiện, Việt Nam chưa có một khung tiêu chuẩn, quy chuẩn xanh, gây khó khăn cho các doanh nghiệp khởi  nghiệp xanh".

Thừa nhận thực tế này, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và doanh nghiệp công nghệ, Bộ Khoa học và công nghệ cho biết, lĩnh vực tăng trưởng xanh gắn với chuyển đổi số, gắn với chuyển đổi tư duy, chuyển đổi năng lượng và mô hình sản xuất kinh doanh đòi hỏi có những chuyên gia, cố vấn nhiều kinh nghiệm để hỗ trợ, đồng hành.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp khởi nghiệp xanh rất khó để tìm kiếm các cố vấn, các chuyên gia công nghệ chuyên sâu để tư vấn cho các bạn trẻ khởi nghiệp, biến những ý tưởng, những giải pháp thành những sản phẩm cụ thể, đáp ứng yêu cầu thị trường.

Ngoài ra, theo ông Phạm Hồng Quất, các doanh nghiệp đang gặp phải là vấn đề nguồn vốn. Hiện nay, các nguồn vốn tín dụng, các nguồn vốn đầu tư mạo hiểm, các nguồn vốn tài trợ cho các doanh nghiệp khởi nghiệp xanh ở Việt Nam ta vẫn còn hạn chế. Đây cũng là thực trạng chung của toàn cầu, vì thông thường với những thách thức của nền kinh tế hiện nay, các nhà đầu tư thường tìm đến những dự án có lợi nhuận sớm.

Theo nhiều ý kiến tại hội thảo, vấn đề nhận thức của người dân, doanh nghiệp về phát triển xanh và bền vững cũng là một rào cản.

Theo Báo cáo về Mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam được thực hiện bởi PwC Việt Nam và Viện Thành viên HĐQT Việt Nam (VIOD) năm 2022, 94% doanh nghiệp Việt Nam đã nhận thức được tầm quan trọng của phát triển bền vững; 44% doanh nghiệp đã lập kế hoạch và đưa ra cam kết ESG, 36% đang ở giai đoạn lập kế hoạch cho 2-4 năm tới. (ESG là bộ tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp trong quá trình vận hành công ty.)

Tuy nhiên, theo khảo sát năm 2022 của Bộ Kế hoạch và đầu tư, tỷ lệ doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia ESG chiếm tỷ lệ không cao, chỉ có 25% doanh nghiệp chủ động triển khai ESG và 21% không cân nhắc triển khai.

Tăng trưởng xanh- khuyến nghị từ chuyên gia quốc tế

P4G hiện có 9 quốc gia thành viên, bao gồm Đan Mạch, Việt Nam, Hàn Quốc, Ethiopia, Kenya, Colombia, Hà Lan, Indonesia, Nam Phi  05 tổ chức đối tác: Viện Tài nguyên thế giới - WRI; Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu - GGGI; Mạng lưới C40 - C40 cities; Diễn đàn Kinh tế Thế giới - WEF; Tổ chức Tài chính Quốc tế - IFC)

Theo báo cáo về đánh giá mức độ sẵn sàng của các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương trong bối cảnh biến đổi khí hậu của Ủy ban Kinh tế và Xã hội châu Á - Thái Bình Dương Liên hợp quốc (ESCAP), Việt Nam nằm trong 11 nước dễ bị ảnh hưởng bởi rủi ro khí hậu nhìn từ góc độ kinh tế vĩ mô.

 Thiên tai và biến đổi khí hậu đã gây ra những thiệt hại nặng nề cho Việt Nam. Tổng thiệt hại ước tính trong giai đoạn 2011-2022 lên tới 245 nghìn tỷ đồng, cao gấp 3 lần so với giai đoạn 2002-2010.

Việt Nam sẵn sàng mở cửa, hội nhập quốc tế và học hỏi kinh nghiệm quốc tế về chuyển đổi xanh, đồng thời tận dụng những nguồn lực tài chính, công nghệ hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng cao dẫn dắt các doanh nghiệp trong nước sẽ giúp Việt Nam chủ động hơn trong quá trình chuyển đổi này.

Hoàn thiện khung pháp lý, cải thiện môi trường kinh doanh

Tại các phiên thảo luận cấp cao của Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) lần thứ tư, nhiều chuyên gia quốc tế nhấn mạnh, Việt Nam cần sớm xây dựng khung pháp lý, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn xanh, đây là căn cứ quan trọng để các doanh nghiệp có thể tiếp cận các nguồn vốn.

Hội nghị P4G là một cơ hội tuyệt vời để các quốc gia cùng thảo luận, xây dựng chiến lược và cách thức tiến hành chuyển đổi xanh, hỗ trợ các doanh nghiệp Việt và đưa công nghệ từ các quốc gia khác vào Việt Nam.

Ông Hemant Mandal, đại diện Quỹ Khí hậu Xanh khu vực châu Á- Thái Bình Dương đánh giá cao sự phát triển kinh tế của Việt Nam trong thời gian qua và mong đợi Việt Nam cũng sẽ theo kịp quá trình chuyển đổi xanh.

Với vị trí là quỹ đa phương lớn nhất thế giới, Quỹ Khí hậu xanh đã đầu tư 5 dự án phát triển xanh tại Việt Nam với tổng vốn khoảng 200 triệu USD và mong muốn có thể hỗ trợ, đầu tư thêm nhiều dự án xanh mới cho Việt Nam trong tương lai.

Để có thể thu hút và hấp dẫn các quỹ đầu tư vào Việt Nam, ông Hemant Mandal cho rằng có ba yếu tố quan trọng để phát triển xanh là công nghệ, kinh tế và môi trường kinh doanh thuận lợi. Trong đó, quan trọng nhất là hoàn thiện khung pháp lý và môi trường kinh doanh đủ mạnh, đủ thông thoáng để thu hút các nhà đầu tư. Chỉ khi nhà đầu tư cảm thấy thoải mái, có lợi nhuận, họ mới có thể mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam.

Nâng cao năng lực tài chính xanh, đầu tư công nghệ

Thiếu hụt nguồn lực tài chính cho các dự án chuyển đổi xanh đang là rào cản của nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam. Hiện, việc cung cấp tài chính cho các dự án phát triển xanh tại Việt Nam đang gặp khó khăn, khi hệ thống ngân hàng đang chiếm thị phần 80% tổng số tiền tiết kiệm trong nước, nhưng tín dụng xanh chỉ chiếm dưới 5% tổng dư nợ và thị trường trái phiếu xanh vẫn còn sơ khai.

Theo ông Thomas Jacobs, Giám đốc Quốc gia IFC phụ trách các quốc gia Việt Nam, Campuchia và Lào, ước tính, nhu cầu tài chính của Việt Nam để thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2040 của Việt Nam có thể lên tới 368 tỷ USD. Do vậy, phát triển quy mô thị trường vốn cho phát triển xanh là đòi hỏi cấp thiết cần được ưu tiên.

Ông Thomas Jacobs cho rằng, bên cạnh cải thiện khung pháp lý với những quy định rõ ràng, các ngân hàng của Việt Nam cần nâng cao năng lực trong cung cấp tài chính xanh. Bao gồm, nâng cao năng lực chuyên môn để đánh giá các dự án xanh, thiết kế các sản phẩm tín dụng sáng tạo, tích hợp các tiêu chuẩn về môi trường bền vững tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế.

 “Việt Nam cần giảm sự phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng bằng cách củng cố thị trường vốn, tận dụng các công cụ tài chính sáng tạo như công cụ tài chính trái phiếu xanh, trái phiếu xanh lam”, ông Thomas Jacobs lưu ý.

Ngoài yếu tố tài chính, việc áp dụng công nghệ cũng rất quan trọng. Hiện nay, có tới 75% lượng khí thải đến từ các ngành công nghiệp nên cần có những chính sách để chuyển hướng đầu tư, tập trung vào những lĩnh vực xanh.

Tiến sĩ Malle Fofana, Giám đốc khu vực châu Á, Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI) nhấn mạnh tầm quan trọng của công nghệ khí hậu, trong đó sử dụng trí tuệ nhân tạo AI có thể giảm phát thải khí nhà kính từ 5-10% trong thời gian tới. Chính phủ Việt Nam cần có chính sách đầu tư vào công nghệ khí hậu, trong đó có nội dung thúc đẩy trí tuệ nhân tạo để giảm phát thải. Nếu AI được áp dụng đúng cách, Việt Nam có thể hỗ trợ tạo ra một môi trường xanh.

Để Việt Nam có thể xây dựng bản đồ khởi nghiệp, Tiến sĩ Malle Fofana cho rằng, trước hết, cần phải biết chính xác các doanh nghiệp khởi nghiệp là ai, họ ở đâu, tình trạng hiện tại như thế nào. Bởi điều này giúp Chính phủ đưa ra những cách tốt nhất để hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp xanh ngay từ những giai đoạn đầu tiên cho đến giai đoạn trưởng thành.

Hợp tác công – tư trong lĩnh vực chuyển đổi xanh

Đan Mạch là một điển hình thành công trong quá trình chuyển đổi từ một quốc gia phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch cách đây 40 năm, đến nay, quốc gia này chủ yếu sử dụng năng lượng tái tạo (bao gồm điện gió và điện mặt trời) cho cả khu vực doanh nghiệp và nhà dân, gần 70% lượng điện tiêu thụ là năng lượng xanh.

Nhờ đó, Đan Mạch thực hiện song song, vừa phát triển kinh tế, vừa có thể giữ nguyên và giảm lượng phát thải CO2. Mục tiêu của Đan Mạch đến năm 2030 sẽ giảm được 70% lượng khí thải CO2 so với năm 1990 và đạt mức phát thải bằng 0 vào năm 2045.

Kết quả trên có được, theo kinh nghiệm của Đan Mạch, là nhờ có sự hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan chính phủ và khối tư nhân, ông Finn Mortensen, CEO của tổ chức đối tác công - tư State of Green, khẳng định.

“Khi chuyển đổi từ nền kinh tế sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang nền kinh tế xanh, các doanh nghiệp dựa vào Chính phủ để ra các quyết định phù hợp.

Mỗi khi đưa ra một quy định mới để thúc đẩy phát triển năng lượng xanh, Chính phủ sẽ trao đổi và thảo luận với các doanh nghiệp. Chúng tôi sẽ lắng nghe doanh nghiệp và cùng đưa ra các giải pháp có lợi cho cả chính phủ, doanh nghiệp và xã hội".

Theo Tiến sĩ Malle Fofana, Giám đốc khu vực châu Á, Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI), điều quan trọng là phải có những hành động, giải pháp  để cho khu vực tư nhân thấy rằng biến đổi khí hậu hiện nay thực sự là một cơ hội kinh doanh. Khi thay đổi được tư duy, doanh nghiệp sẽ nhìn nhận biến đổi khí hậu như một cơ hội, từ đó thu hút được nhiều nguồn tài chính hơn.

 Chính phủ nên đưa ra các chính sách phù hợp, có thể giảm thiểu tâm lý rủi ro từ phía tư nhân. Việc có các quỹ như cơ chế chia sẻ rủi ro (De-risking) cũng sẽ giúp doanh nghiệp bớt e ngại khi tham gia vào lĩnh vực này. Ngoài ra, tài chính hỗn hợp (blended finance) cũng có thể khiến khu vực tư nhân thấy rằng họ có cơ hội phát triển ở lĩnh vực xanh và họ sẽ sẵn sàng đầu tư nhiều hơn theo hướng đó.

Ông Võ Xuân Hoài, Phó giám đốc của Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia thuộc Bộ Tài chính cho biết, thời gian vừa qua, nhằm thúc đẩy khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tại Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 1/10/2021... và các thể chế liên quan nhằm xây dựng hành lang pháp lý, hoàn thiện thể chế chính sách. Mục đích là nhằm tạo điều kiện cho các công nghệ mới, sáng kiến mới, quy trình, mô hình kinh doanh đổi mới sáng tạo sớm được áp dụng vào Việt Nam cũng như đưa vào thực tế triển khai trong cuộc sống, đóng góp vào phát triển kinh tế.

Bên cạnh đó, Luật Khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, sửa đổi dự kiến sẽ ban hành vào tháng 5 năm 2025 cũng có một số quy định tạo điều kiện cho các công nghệ mới, các giải pháp đổi mới sáng tạo có thể nhanh chóng được áp dụng trong đời sống, giảm thiểu khoảng cách từ phát minh và  đến áp dụng vào đời sống thực tiễn.

Các cơ quan chức năng cũng đang cải thiện về thủ tục hành chính, áp dụng cơ chế một cửa, ứng dụng khoa học công nghệ vào trong cấp phép các sản phẩm đổi mới sáng tạo, tạo thuận lợi cho việc cấp phép cho các công nghệ mới, các giải pháp đổi mới sáng tạo và rút ngắn thời gian đưa vào áp dụng trong thực tiễn.

Ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và doanh nghiệp công nghệ, Bộ Khoa học và công nghệ nhấn mạnh, thời gian tới, các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp cần phải tập trung vào hướng ưu tiên cho các dự án xanh.

Đối với các chương trình tài trợ, các quỹ đầu tư, đặc biệt là những sáng kiến hợp tác công- tư giữa doanh nghiệp, quỹ tư nhân và các quỹ của Chính phủ cần ưu tiên nguồn lực cho những sáng kiến giúp các sản phẩm xanh tiếp cận thị trường. Ngoài ra, cần những cải thiện về thủ tục hành chính, có những cơ chế ưu tiên cấp giấy phép nhanh và những chương trình tiếp thị dành riêng cho các sản phẩm xanh.

Về lâu dài, Việt Nam cần chú trọng phát triển và đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao, đặc biệt là trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Với nỗ lực của nhiều bên như vậy bằng những chương trình hành động cụ thể, chúng ta có thể xây dựng được hệ sinh thái xanh cho các DN khởi nghiệp xanh.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, lĩnh vực tăng trưởng, chuyển đổi xanh là lĩnh vực khá mới mẻ của Việt Nam, bởi vậy, rất cần sự hỗ trợ từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu, đầu tư nước ngoài trong quá trình triển khai các dự án xanh.

Việt Nam cam kết thúc đẩy tăng trưởng xanh

Trong bài phát biểu thông điệp chính sách tại Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G), Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định:

“Nhìn về tương lai, Việt Nam đang nhanh chóng thúc đẩy các đột phá chiến lược, nỗ lực chuẩn bị tốt nhất cho quá trình phát triển vừa nhanh, vừa xanh, bao trùm và bền vững. Chúng tôi sẽ chuyển hoá mạnh mẽ các cam kết chính trị thành hành động thực tiễn, tạo động lực cho doanh nghiệp và toàn xã hội tham gia phát triển kinh tế xanh, trong đó, thể chế xanh là nền tảng quyết định, công nghệ xanh là động lực đột phá, và nguồn nhân lực xanh có vai trò then chốt.

Con đường phát triển của Việt Nam không thể tách rời xu thế chung của thế giới và nền văn minh nhân loại. Việt Nam chủ trương đặt mình vào dòng chảy của thế giới, kết hợp nhuần nhuyễn giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, tạo ra sức mạnh Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình. Chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh công cuộc mở cửa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế đồng bộ, toàn diện, sâu rộng và hiệu quả.”

Theo chỉ đạo của Tổng Bí Thư Tô Lâm, cải cách thể chế là bước đột phá quan trọng, giúp cải cách, mở cửa và khơi thông các điểm nghẽn, giải phóng các nguồn lực cho các thành phần kinh tế cùng phát triển.

Để hiện thực hoá các chỉ đạo của Tổng Bí thư nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển xanh, ngoài xây dựng các Quy hoạch, chiến lược, kế hoạch phát triển từng ngành, lĩnh vực theo hướng xanh, Nhà nước, các Bộ ngành cũng cần nhanh chóng xây dựng hệ thống các quy chuẩn, tiêu chuẩn của các dự án xanh, tín dụng xanh,… làm căn cứ để các doanh nghiệp khởi nghiệp dựa vào đó để phát triển.

Tùy từng lĩnh vực phát triển xanh, Chính phủ xây dựng những cơ chế ưu đãi phù hợp, những quy định rõ ràng để thu hút các nguồn lực tài chính của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Sử dụng công cụ hợp tác công- tư sẽ giúp khai thác hiệu quả nguồn lực tài chính từ khối tư nhân để đầu tư và thúc đẩy phát triển những dự án thuộc lĩnh vực xanh như năng lượng tái tạo.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần có những cơ chế, chính sách để thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ mới sẽ giúp các doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực, tiết kiệm tài nguyên, tạo ra những sản phẩm xanh. Công cụ này, cũng giúp các cơ quan chức năng chủ động hơn trong công tác quản lý, giảm thiểu các dự án, các hoạt động gây hại tới môi trường.

Chuyển đổi xanh gắn với chuyển đổi số là lựa chọn chiến lược của Việt Nam, trong khi nguồn nhân lực đối với lĩnh vực phát triển xanh vẫn còn hạn chế. Do vậy, Việt Nam cần chủ động tham gia các diễn đàn, các sáng kiến về tăng trưởng xanh nhằm tìm kiếm các cố vấn, các chuyên gia công nghệ có chuyên môn cao trong lĩnh vực phát triển xanh, để có thể tư vấn, hỗ trợ, dẫn đường cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, rút ngắn quá trình phát triển. Nó cũng là cơ hội để Việt Nam tiếp cận các xu hướng phát triển toàn cầu, học hỏi kinh nghiệm hợp tác hiệu quả về tài chính, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cùng với đó, Chính phủ, các bộ ngành và các địa phương cần đẩy mạnh các hoạt động giáo dục, nâng cao nhận thức của các nhà quản lý, người dân về tiêu dùng xanh, trách nhiệm của doanh nghiệp trong thực hiện những giải pháp xanh.

Chỉ khi các nhà quản lý, doanh nghiệp và người dân nhận thức được, phát triển xanh không phải là khoản chi phí mà là khoản đầu tư, thì Việt Nam mới tận dụng cơ hội để phát triển. Nghiên cứu của IFC gần đây đã chỉ ra, các nền kinh tế xanh ở các nước mới nổi trong đó có Việt Nam có tiềm năng lên tới 90 tỷ USD.

Việt Nam đang ở thời khắc quan trọng để chuyển đổi xanh. Do vậy, Việt Nam cần có hành động quyết đoán, sớm đưa ra các quy định cụ thể, rõ ràng thích ứng tốt với biến đổi khí hậu, những công cụ tài chính sáng tạo để thu hút vốn mới có thể giúp Việt Nam đạt được mục tiêu giảm phát thải về 0 vào năm 2050.