Hóa đơn điện tử: Bước chuyển mới của hộ kinh doanh truyền thống

Tại Chi cục Thuế khu vực I, đến cuối tháng 5, đã có hơn 19.000 tổ chức, cá nhân đăng ký áp dụng. Ngành thuế cùng doanh nghiệp công nghệ đang phối hợp hỗ trợ hộ kinh doanh tiếp cận công nghệ, minh bạch hóa doanh thu và tuân thủ quy định mới. 

 Chuyển đổi hóa đơn điện tử: Hơn 19.000 tổ chức, cá nhân đã đăng ký

Tính đến ngày 30/5, đã có hơn 19.000 tổ chức, cá nhân, hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, trong đó gần 5.600 hộ, cá nhân kinh doanh đã hoàn tất thủ tục. Với kết quả này, Chi cục Thuế khu vực I đã cơ bản hoàn thành triển khai đúng quy định tại Nghị định 70/2025 của Chính phủ.

Tại cơ sở Bún Chả Sinh Từ (phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội), chủ cơ sở – chị Nguyễn Thu Hường – cho biết, hiện toàn bộ hệ thống đã sử dụng thành thạo máy tính tiền thay cho hình thức viết tay hay sổ ghi chép thủ công. Việc khởi tạo hóa đơn ngay sau mỗi lần bán hàng đã giúp quản lý doanh thu minh bạch và thuận tiện hơn trong kê khai thuế: "Tôi là hộ kinh doanh nhỏ, được hỗ trợ từ cơ quan thuế thì thứ nhất là được hướng dẫn, tập huấn theo từng đợt. Ngoài ra, tôi mong muốn phần mềm có thể thời gian đầu là miễn phí để cho những hộ kinh doanh nhỏ làm quen được hơn với lại làm quen được với sử dụng phần mềm"

Đáng chú ý, theo quy định mới, các hộ kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ ăn uống phải thể hiện chi tiết từng mặt hàng trên hóa đơn. Anh Trần Minh Tân – hộ kinh doanh tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội – chia sẻ thực tế triển khai: "Công ty kinh doanh về nhà hàng quán ăn thì trên hoá đơn của mình có tên hàng hoá dịch vụ, phải chi tiết đến từng chủng loại hàng hoá, không ghi chung chung, kinh doanh mặt hàng nào phải ghi rõ mặt hàng đó. Tức là những quán ăn nhà hàng khi mời khách thì đưa thực đơn cho khách lựa chọn món, thì trên đó có từng món ăn thì phải viết hoá đơn từng món ăn như vậy. Túm lại kinh doanh nhà hàng ăn uống phải viết hoá đơn ra y như thực đơn đưa cho khách hàng chọn món. Kinh doanh món gì, tính tiền món gì phải ghi như vậy"

Để hỗ trợ quá trình chuyển đổi, ngành thuế đã phối hợp cùng các doanh nghiệp công nghệ, triển khai các phần mềm miễn phí, đặc biệt hướng tới hộ kinh doanh nhỏ, ít nhân lực kế toán. Một số đơn vị đã chủ động đưa ra giải pháp đồng bộ nhằm hỗ trợ kịp thời.

Bà Hoàng Thanh Phương – đại diện Công ty Cổ phần MISA – cho biết: "Về phần mềm bán hàng rồi phần mềm kế toán chúng tôi cũng có để hỗ trợ cho họ những bước ban đầu để họ có thể có ngay được công cụ, họ chưa cần đầu tư chi phí nhưng họ có ngay công cụ để thực hiện đúng tuân thủ theo quy định này"

Các quy định mới từ Bộ Tài chính

Trong quá trình triển khai, ngành thuế cũng ghi nhận một số khó khăn, đặc biệt là sự e ngại về công nghệ, hoặc lo ngại quy trình kê khai phức tạp từ phía những hộ kinh doanh truyền thống. Nhằm đơn giản hóa thủ tục và khuyến khích tuân thủ, Chi cục Thuế khu vực I đang thực hiện chuyển đổi hộ kinh doanh từ hình thức nộp thuế khoán sang kê khai thuế điện tử.

Ông Nguyễn Tiến Minh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực I thông tin thêm: "Chuyển đổi sang phương pháp kê khai thuế và để mà chuyển sang phương pháp này thì chúng tôi cũng có những kiến nghị đề xuất với Cục thuế là mở các cổng khai điện tử để cho hộ kinh doanh có thể không cần phải nộp tờ khai bằng giấy, hoàn toàn có thể đăng ký kê khai nộp thuế qua phương thức điện tử và cũng là cải cách các thủ tục hành chính để hộ kinh doanh chấp hành các quy định"

Theo các chuyên gia tư vấn thuế, điều kiện bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền được áp dụng cho các hộ kinh doanh trực tiếp bán lẻ hoặc cung cấp dịch vụ cho khách hàng cá nhân, với doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm.

Bà Lê Thị Yến, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Thuế Hà Nội, nhấn mạnh: "Những trường hợp bắt buộc phải khởi tạo hoá đơn điện tử từ máy tính tiền, đó là 3 trường hợp phổ biến nhất: cung cấp dịch vụ trực tiếp cho khách hàng lẻ hoặc là bán hàng hoá trực tiếp cho khách hàng lẻ. Thứ nhất kinh doanh nhà hàng quán ăn, thứ hai cung cấp dịch vụ lẻ như thẩm mỹ, spa, mát xa, gội đầu, cắt tóc. Thứ ba là bán lẻ hàng hoá như bán tạp hoá, cửa hàng tiện lợi, bán thực phẩm lẻ, bán đồ dùng vật dụng sản phẩm lẻ, trừ bán ô tô xe máy thì không thuộc trường hợp này...

Điều kiện bắt buộc sẽ có 2 điều kiện cần và điều kiện đủ. Thứ nhất điều kiện cần là các bạn phải là hộ kinh doanh khoán, thứ hai là hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ hàng hoá, hoặc cung cấp dịch vụ lẻ trực tiếp cho khách hàng. Điều kiện đủ là doanh thu trên một tỉ một năm"

Đáng chú ý, ngày 31/5, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 31 và Thông tư 32, có hiệu lực từ ngày 1/6, quy định rõ việc quản lý tem điện tử đối với rượu, thuốc lá, cũng như sử dụng hóa đơn điện tử trong các hoạt động kinh doanh đặc thù.

Theo Thông tư 32, các tổ chức, cá nhân đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử trước ngày 1/6 không bắt buộc phải chuyển sang hình thức hóa đơn từ máy tính tiền. Doanh nghiệp được lựa chọn giữa tiếp tục sử dụng hóa đơn đã đăng ký hoặc áp dụng hình thức mới theo Nghị định 70.

Thông tư cũng cho phép một số loại hình kinh doanh như: suất ăn công nghiệp, dịch vụ vận tải hành khách bằng taxi, dịch vụ tín dụng... được lập hóa đơn theo cơ chế đối soát, thay vì xuất hóa đơn ngay lập tức. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ cũng đòi hỏi hạ tầng kỹ thuật và sự sẵn sàng của doanh nghiệp, đặc biệt với nhóm ngành vận tải.

 Ông Đỗ Văn Bằng – Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Hà Nội chia sẻ thêm: "Thực tế mà nói thực hiện là tốt nhưng kinh doanh vận tải nói riêng và các mặt hàng kinh doanh nói chung thì các hộ dân và doanh nghiệp còn khó khăn và bỡ ngỡ về các trang thiết bị để phục vụ công tác in hoá đơn và hạch toán. Trước mắt là phổ biến tuyên truyền chính sách cho các hộ kinh doanh và các doanh nghiệp vừa và nhỏ tập huấn và chuẩn bị cơ sở vật chất hạ tầng thì sẽ hợp lý hơn với việc áp dụng nhanh như thế này"

Hiện ngành thuế đang tiếp tục triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có so sánh hóa đơn đầu vào, kết hợp dữ liệu từ các đơn vị trung gian vận chuyển để xác định doanh thu thực tế – qua đó chống thất thu ngân sách. Đồng thời, hộ kinh doanh được tạo điều kiện chọn kê khai thuế theo tháng hoặc theo quý, phù hợp với tình hình thực tế hoạt động.