Ngập lụt diện rộng: Cần nhìn thẳng vào phần “nhân tai” để giảm thiệt hại
Những đợt mưa lớn trong thời gian vừa qua gây ngập lụt trên diện rộng tiếp tục đặt ra câu hỏi lớn cho công tác phòng, tránh thiên tai và quản lý đô thị ở Việt Nam.
Kể từ năm 2017, giá cá lóc nuôi thương phẩm sụt giá thê thảm chỉ còn 23.000 đồng/kg thì sau 5 năm, biến động mạnh từ thị trường đã lặp lại tại vùng nuôi Trà Cú. Hiện nay, giá cá chỉ còn 28.000 đồng/kg, trong khi đó, để nuôi 1kg cá, nông dân phải tốn 40.000 đồng dưới thời vật giá leo thang. Hiện nay, có thương lái thu mua nhưng rất chậm và một phần nông dân còn neo ao chưa chịu bán vì sợ lỗ nặng.
Đến xã Kim Sơn – một trong những vùng trọng điểm nuôi cá lóc thương phẩm của huyện Trà Cú, hầu như thời gian này, hộ nuôi nào cũng chỉ cho cá ăn cầm chừng, neo ao, chờ giá. So với cùng kỳ năm ngoái, giá cá lên đỉnh điểm 55.000 đồng/kg thì năm nay, giá không như mong đợi.
Anh Thạch Ngọc Thanh đầu tư 4 hecta mặt nước nuôi 1.000 tấn cá. Hiện cá lóc của anh đã vào lứa chuẩn xuất bán, giao động từ 0.5kg đến 1kg/con. Nhưng giá bán sụt giảm từ 20-30% so với chi phí đầu tư. Hiện loại cá từ 1kg/con trở lên giá cân tại ao là 33.000 đồng/kg, cá loại 0,5kg giá 28.000 đồng/kg. Theo anh Thanh, hiện nay thức ăn và chi phí đầu tư cho 1kg cá thành phẩm mất 40.000 đồng, nếu giá cá 38.000 đồng/kg mới hòa vốn, còn dưới mức này là nông dân lỗ trắng.
Nông dân chỉ bán cầm chừng để chờ giá, nhưng dẫu có chờ thì cũng chỉ hết tháng 2 năm sau là phải dọn sạch ao để thả con giống mới. Kỳ vọng của anh Thanh và nông dân tại Trà Cú hiện tại là vào dịp tết Tây và Tết nguyên đán, người tiêu dùng mạnh, giá cá đảo chiều tăng trở lại.
Anh Thạch Ngọc Thanh – người nuôi cá lóc tại xã Kim Sơn, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh cho biết: 1.000 tấn cá là đầu tư hơn 30 tỷ đồng, sụt giá là do sức ăn chậm lại mà sản lượng thì tăng. Năm 2017, giá sụt còn 22.000 đồng/kg nhưng thời điểm đó giá thức ăn mình đầu tư có 28.000 đồng/kg thôi nên hòa vốn được, ít lỗ hơn đợt này. Đợt này càng neo chắc càng lỗ, bây giờ chỉ hy vọng là lấy phần lời của năm trước bù qua, bán được bấy nhiêu thì bán, còn lại chấp nhận lỗ.
Hiện tại cá lóc nuôi tại Trà Cú đã tới lứa xuất bán nhưng giá thấp nên nhiều nông dân còn "neo cá" chờ giá ( Ảnh: Báo Nông Nghiệp Việt Nam)
Bên cạnh mô hình nuôi tôm sú, cua biển và tôm càng xanh, từ năm 2009 đến nay, phong trào nuôi cá lóc theo hình thức thâm canh ở huyện Trà Cú phát triển rất mạnh, tập trung nhiều tại các xã: Định An, Đại An, Ngọc Biên, Kim Sơn. Giá cả sụt giảm đã đặt nông dân vào thế khó. Nếu bán “tháo” thì lỗ trắng, còn nếu “neo cá” sẽ làm gia tăng chi phí đầu tư thức ăn, cá vượt ngưỡng phát triển và ô nhiễm môi trường nước.
Ông Kim Đen – hộ nuôi cá lóc tại xã Kim Sơn, huyện Trà Cú bộc bạch tỉnh cảnh ảm đạm của mùa cá lóc năm nay: Trung bình 1 bao thức ăn là tiêu cho 2 tấn cá. 20 tấn tiêu 10 bao mà từ đầu năm tới giờ chưa bán lứa nào. Năm rồi thì bán có cũng có lời có lỗ chứu không hẳn lời hết.
Nguyên nhân giá cả sụt giảm được chỉ ra là do sản lượng cá tăng ồ ạt, trong khi tiêu dùng thì thắt chặt do ảnh hưởng của kinh tế khó khăn. Chủ quan tình hình 4 năm liền giá cá lóc ổn định đã tạo động lực để các hộ dân trên địa bàn liên tục mở rộng diện tích nuôi tự phát. Nếu năm 2019, toàn huyện Trà Cú có khoảng 1.200 hộ nuôi cá lóc trên tổng diện tích gần 300 hecta thì 2023, địa phương này ghi nhận có khoảng 1.500 hộ nuôi với 450 hecta diện tích mặt nước được thả nuôi.
Tổng sản lượng cá lóc thương phẩm thu hoạch năm 2022 tại Trà Cú được ghi nhận ước đạt 46.250 tấn. Nông dân chuyển đổi diện tích đất trồng mía sang đào ao nuôi cá kết hợp trồng cỏ nuôi bò. Trung bình giá cá giao động từ 45.000 đến 48.000 đồng/kg thì người nuôi có lãi khoảng 40 – 50 triệu đồng/1.000 mét vuông mặt nước.
Ông Huỳnh Văn Thảo – Trưởng phòng NN&PTNT huyện Trà Cú cho biết thêm: Giảm lượng nuôi lại để sản lượng giảm thì giá cả mới ổn định. Chính vì từ đầu năm giá cả ổn định nên khiến bà con ồ ạt thả nuôi mà thị trường thì lại lệ thuộc nhiều phía, trong nước lẫn ngoài nước. Ngành chuyên môn chúng tôi thì không thể can thiệp thị trường nên chỉ có thể khuyến bà con không nên thả nuôi rầm rộ, phải thả đúng lịch thời vụ và chọn con giống chất lượng.
Biến động thị trường đã cho thấy hạn chế của phong trào nuôi cá lóc tự phát, loại thủy sản này hiện chủ yếu tiêu thụ nội địa nên mở rộng diện tích sẽ dẫn đến cung vượt cầu, giá cả xuống thấp. Do vậy, ngành nông nghiệp huyện Trà Cú khuyến khích các hộ nuôi thủy sản đa dạng hóa giống vật nuôi như tôm càng xanh, tôm thẻ chân trắng, cua biển, cá thác lác, cá sặc rằn… Ngành sẽ hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn người dân quy trình nuôi.
