Đường cơ

Bida carom 3 băng đã và đang trở thành một môn thể thao hấp dẫn thú vị, ngày càng thu hút được nhiều người tham gia luyện tập, thi đấu, không chỉ duy trì sức khoẻ bản thân mà còn góp phần nâng cao vị thế của thể thao nước nhà.

Tuy vậy, với những người chưa từng chơi Bida, có thể sẽ thắc mắc, điều gì cuốn hút các tay cơ khi mà chỉ di chuyển xung quanh một chiếc bàn nhỏ và chọc mấy viên bi?

“CHƠI BIDA MÀ KHÔNG BỊ VỢ LA”

Là một gương mặt quen thuộc với nhiều chương trình tường thuật trực tiếp các giải đấu thể thao trong và ngoài nước, bình luận viên Trí Viễn mất khá nhiều thời gian cho công việc chuyên môn. Với ông bố 3 con như Trí Viễn thì việc dành thời gian để chơi thể thao dường như là điều gì đó…rất xa xỉ.

Ấy vậy mà Trí Viễn vẫn đều đặn dành vài giờ đồng hồ một tuần để tập luyện bida carom 3 băng tại một câu lạc bộ gần nhà.

8 năm qua, khi gián đoạn khi thường xuyên nhưng 3 trái bi và 4 cạnh bàn bida carom 3 băng là lựa chọn quen thuộc mỗi khi anh Trí Viễn cần xả stress, nâng cao sự tập trung hay đơn giản là “chơi bida mà không bị vợ la”:

"Mình thích môn thể thao này. Mình thích bởi vì khi chơi, mình phải vận dụng nhiều tư duy về hình bi, tính toán về nút số, nó mang tính nghệ thuật rất cao nên khi ghi được điểm thì rất thích thú, đặc biệt với hình bi khó mà ghi được điểm thì rất sướng. Đừng nghĩ rằng bida là bộ môn nhẹ nhàng không tốn nhiều sức lực hay không cần tập luyện. Khi chơi bida sẽ giúp chúng ta có được tư duy, sự điềm tĩnh và sự chính xác trong từng đường cơ".

Làm quen với bida carom từ năm 17 tuổi, đến nay, anh Lê Minh Đức (giáo viên ngụ tại quận Gò Vấp TP.HCM) đã có khoảng 30 năm gắn bó với môn chơi này. Dù đã từng thử lửa với tennis và chạy bộ nhưng với người đàn ông 47 tuổi này, bida carom 3 băng vẫn là lựa chọn ưu tiên mỗi khi thu xếp được thời gian. Lý giải về sự ưu ái dành cho bida, Lê Minh Đức cho rằng bộ môn này cho anh nhiều điều, kể cả bổ trợ tích cực cho nghề nghiệp hiện tại.

"Bida giúp cho anh giải trí nhiều, giảm stress, bida cũng tạo điều kiện cho mình được đi du lịch nhiều nơi. Bộ môn này giúp mình tỉ mỉ, kỷ luật, có cái đầu lạnh không được nóng nảy, chơi bida mà nóng nảy không điềm tĩnh là không hiệu quả. Chơi bida phải vận động, di chuyển rất nhiều, mắt mũi tay chân rất tập trung, phải có bộ, có tư thế…rất nhiều yếu tố".

Là chân chạy tương đối quen mặt với cự ly full marathon nhưng anh Vũ Thanh Tâm (còn gọi là Vũ Tâm) được biết đến nhiều hơn với vai trò là một trong những bình luận viên bida nổi tiếng nhất hiện nay.

Sau hơn 30 năm gắn bó với bida, Vũ Tâm chọn cách livestream, bình luận để giới thiệu thông tin về các cơ thủ hay các giải đấu carom 3 băng trong và ngoài nước đến đông đảo người hâm mộ, như một cách để lan tỏa niềm đam mê của mình:

"Trong bida chúng ta phải đi bộ rất nhiều, nếu có đủ sức khoẻ thì sẽ giúp lý trí sẽ xử lý tốt những đường bi trong khi chạy bộ thì cho chúng ta sức khoẻ, sức bền tốt nên tôi nghĩ chạy bộ và bida rất gắn kết với nhau. So với các bộ môn khác thì bida không cần phải cao to lắm đâu, ốm gầy chơi bida cũng được, quan trọng là cần kiến thức toán học một chút cũng như sự thông minh. Bida giúp mình giải trí rất tốt, cả giảm stress nữa".

 ĐAM MÊ VÀ KỶ LUẬT

Từ khi 10 tuổi, Nguyễn Hoàng Yến Nhi - con gái của huấn luyện viên đội tuyển biliards & Snooker Đà Nẵng đã quen thuộc với cây cơ, quả bi và những chiếc bàn bida lỗ. Thay vì đi theo nghiệp pool thì Nguyễn Hoàng Yến Nhi đã quyết định thử thách bản thân khi lựa chọn carom 3 băng.

Sau quá trình tập luyện và thi đấu tích luỹ kinh nghiệm, năm 2023, Yến Nhi gây tiếng vang khi vô địch quốc gia và giành huy chương bạc Seagames 32. Chưa dừng ở đó, năm Giáp Thìn 2024 chứng kiến thành công vang dội của Yến Nhi khi cô bảo vệ thành công chức Vô địch Quốc gia cũng như giúp Việt Nam lần đầu tiên có mặt trên bục giành huy chương tại Giải Vô địch bida carom 3 băng nữ thế giới.

Những ngày này, trong lúc người người nhà nhà đang sum vầy bên gia đình đầu năm mới thì Nguyễn Hoàng Yến Nhi lại tất bật tại phòng tập của mình tại số 423 Trần Cao Vân thành phố Đà Nẵng. Với Yến Nhi, bida carom 3 băng giờ đây không chỉ là đam mê mà còn là cuộc sống, là sự nghiệp và nhiều giá trị vô hình khác:

"Đúng là nếu chỉ nhìn bình thường thì bộ môn này có phần nhàm chán khi chỉ di chuyển xung quanh cái khoảng 10m2. Tuy nhiên nếu đã qua luyện tập, thi đấu thì ai cũng biết người chơi môn này phải đi bộ rất nhiều, bản thân em bình quân mỗi ngày tập luyện trước thi đấu thì đi bộ tầm 10km, mà đi bộ thì khoa học đã chứng minh là rất có lợi cho sức khoẻ.

Chưa kể bộ môn này cũng đòi hỏi người chơi phải có nền tảng thể lực, sự dẻo dai, tính chính xác và cả những kiến thức hình học nhất định. Với em, bida là một môn thể thao thực sự tạo ra sức khoẻ cho bản thân và từ đó giúp em thành công hơn ở các giải đấu trong và ngoài nước".

Với giới mộ điệu bida carom 3 băng trong nước, cái tên Bao Phương Vinh giờ đây không còn là một hiện tượng mà đã là tên tuổi được rất nhiều người yên mến, nhất là sau các chức vô địch vang dội ở nội dung cá nhân thế giới lẫn vô địch đồng đội thế giới năm 2023 cùng với người đàn anh Trần Quyết Chiến.

Dù biết đến bida từ khá nhỏ nhưng ít ai biết rằng, Vinh Bao (nick name của Bao Phương Vinh) chỉ thực sự chuyên tâm với bida carom 3 băng từ năm 2018. Sau khi thuyết phục và nhận được sự ủng hộ tuyệt đối từ gia đình, Vinh Bao đã nhận cơ thủ Nguyễn Thanh Bình – đội tuyển billiards Bình Dương làm người hướng dẫn, đồng thời tự đặt quyết tâm và đưa mình vào khuôn khổ kỷ luật.

Chàng thạc sĩ kinh tế Bao Phương Vinh đã dành từ 8 đến 10 tiếng mỗi ngày dành cho tập luyện  thể lực và kỹ thuật trong sự tập trung cực kỳ cao độ:

"Em nghĩ rằng để đi theo con đường cơ thủ chuyên nghiệp thì một trong những yếu tố quan trọng nhất chính là tính kỷ luật. Thời điểm đầu khi lựa chọn con đường này em chưa nghĩ mình sẽ được gì trong tương lai nhưng trước mắt phải cực kỳ nghiêm túc với những gì mình đã chọn, mọi kế hoạch hay cuộc sống hàng ngày đều phải vào khuôn khổ, kỷ luật bản thân nghiêm khắc và cứ cố gắng thực hiện từng ngày từng ngày một. Đến bây giờ khi đã có những thành tựu nhất định thì việc tập luyện như ngày xưa không được duy trì thì em cũng ráng dành 4-6 tiếng mỗi ngày để tập luyện 1 mình".

Ngoài các chế độ tập luyện nghiêm ngặt, Vinh Bao còn xây dựng một chế độ sinh hoạt nghỉ ngơi điều độ, ăn uống lành mạnh, hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ và nói không hoàn toàn với rượu bia hay thuốc lá. Đây cũng chính là yếu tố khiến cho tuổi thọ người chơi bida được kéo dài hơn các bộ môn khác.

Bao Phương Vinh chia sẻ thêm: "Theo em, một trong những lợi thế của việc chơi bida là tuổi thọ rất là lâu. Nếu nói về việc tổn hại cho sức khoẻ thì chơi bida ít rủi ro hơn so với việc chơi đá bóng hay các môn thể thao vận động khác dễ ảnh hưởng dây chằng hay chấn thương tay chân…Có thể nói rằng việc lựa chọn bộ môn bida ngoài việc có thể giải trí sau những giờ lao động mệt mỏi thì còn có thể đảm bảo sức khoẻ lâu dài cho người chơi bộ môn này".

KHÔNG KÉN NGƯỜI CHƠI, KHÔNG GIỚI HẠN ĐỘ TUỔI

Thi đấu thể thao nói chung và thể thao thành tích cao nói riêng không chỉ đòi hỏi bộ kỹ năng thuần thục mà còn cần một nền tảng thể lực, sức bền vượt xa bình thường, do đó không nhiều vận động viên chuyên nghiệp có thể duy trì phong độ khi bước qua tuổi 40 hay thậm chí 50 tuổi.

Thế nhưng, bida carom 3 băng lại cho thấy điều ngược lại khi có rất nhiều cơ thủ hàng đầu thế giới hiện nay như Dick Jasper, Fedreric Caudron, Eddy Merckx, Marco Zanetti, Semih Sayginer…đã bước qua ngưỡng “lục tuần”. Trong đó đáng ngưỡng mộ nhất là tay cơ 63 tuổi người Thuỵ Điển Torbjorn Blomdahl – người đang nắm giữ kỷ lục thế giới với 46 lần vô địch Worldcup bida carom 3 băng.

Trong cái nhìn của người đàn ông 50 năm gắn liền với bida carom và rất nhiều năm thăng hoa trên đỉnh bảng xếp hạng thế giới thì việc ngủ đủ giấc, tập luyện đều đặn, ăn uống lành mạnh là điều kiện tiên quyết đối với một cơ thủ chuyên nghiệp.

Ở chiều ngược lại, chính sự tập trung, điềm tĩnh và cẩn trọng khi tập luyện thi đấu bida carom sẽ giúp người chơi định hình được bản thân theo chiều hướng tích cực hơn. Kỷ lục thế giới Blomdahl cho rằng môn thể thao này không hề kén người chơi hay bị giới hạn bởi bất kỳ độ tuổi sinh học nào:

"Bạn hoàn toàn có thể bắt đầu môn thể thao này từ 10 hay 11 tuổi miễn là đủ chiều cao để thực hiện cú đánh chuẩn xác và chỉ ngừng chơi khi không còn sống nữa. Bida là một môn chơi tuyệt vời, nếu có thể hãy bắt đầu ngay và đừng dừng lại. Bida không chỉ cho tôi danh hiệu, các chuyến du lịch, nhiều bạn bè ở nhiều nơi trên thế giới và cả một sức khoẻ rất tốt nữa".

Vượt qua những nhìn nhận có phần định kiến của xã hội trước kia, billiards nói chung và bida carom nói riêng trong những năm gần đây là một môn thể thao thế mạnh, đủ sức cạnh tranh trên các đấu trường quốc tế.

Không chỉ vậy, bộ môn này đang nhận được sự quan tâm lớn của người chơi bởi những yếu tố tích cực cho sức khoẻ như giúp hoàn thiện hệ vận động, nâng cao sự tập trung, rèn luyện tư duy sắc bén, kiểm soát và cân bằng cuộc sống giúp làm chậm quá trình lão hoá…

Tết này, nếu có 1 chút rảnh rỗi hoặc muốn giải phóng năng lượng dư thừa sau những buổi tiệc gặp mặt, bạn hoàn toàn có thể tìm đến các câu lạc bộ bida gần nhà để thử trải nghiệm với bộ môn này, biết đâu chừng bạn sẽ tìm được niềm đam mê đích thực của mình!