Đu đỉnh - bắt đáy

Đỉnh là một điểm cao nhất trên đồ thị, và ngược lại, đáy là một điểm thấp nhất trong một chu kỳ hình sin. Có thể hiểu, đỉnh là mức giá cao nhất và đáy là mức giá thấp nhất trong một chu kỳ. Nếu có kinh nghiệm, hoặc nếu may mắn, mua đúng đáy – bán đúng đỉnh thì sẽ lãi, thậm chí là giàu to.

Tuy nhiên, thị trường là một đồ thị biến thiên liên tiếp với hàng loạt đáy đỉnh nối tiếp nhau. Nhìn gần thì có đáy đỉnh trong ngày, trong các chu kỳ T+, nhìn xa hơn thì có đáy đỉnh của tuần, của tháng,… Đáy này thậm chí lại là đỉnh của chu kỳ tiếp theo.

Việc “đọc” được các chu kỳ đáy – đỉnh là một việc vô cùng khó, thậm chí là đối với chuyên gia. Trong bối cảnh này, khá nhiều nhà đầu tư ở vào trạng thái “đu đỉnh”, tức là mua vào với vị thế giá cao do tâm lý sợ mất cơ hội, thường là khi nhìn thấy giá cổ phiếu hay tiền số có xu hướng tăng mạnh. Nhưng sau đó, khi giá nhanh chóng đi xuống, liên tục mất giá, thì nhà đầu tư lại tiếp tục bán tháo, gọi là “bán đáy” do lo sợ giá sẽ tiếp tục giảm mạnh.

Tuy nhiên, ngay sau khi đã tạo đáy, thì giá cổ phiếu hay tiền số lại có thể bật tăng trở lại. Đu đỉnh – bán đáy là các trường hợp điển hình của nỗi sợ bỏ lỡ (FOMO). Các trường hợp “cao thủ” hơn thì sẽ “bắt đáy”, tức là họ quan sát và thấu hiểu thị trường, để có thể ra quyết định mua vào khi giá xuống rất thấp và chờ đợi thời cơ giá sẽ đi lên.

Cao thủ hơn nữa, thì nhà đầu tư sẽ “bán đỉnh”, tức là họ nhìn nhận được sóng lên và bán ra ở những thời điểm giá cao nhất của chu kỳ. Lúc đó, chuyện x vài lần tài khoản trong một thời gian ngắn là hoàn toàn có thể.

“Tạo đáy” thì lại là một cuộc chơi khác, khi các “cá mập” lũng đoạn thị trường, thậm chí là họ có thể liên kết với nhau khiến cho thị trường có các sóng ảo, đáy – đỉnh ảo, thao túng thị trường với những phiên mua bán khác thường.

Tuy nhiên, đây là các trường hợp vi phạm pháp luật kinh tế và có thể bị xử lý theo pháp luật. Ra khỏi thị trường số, việc đu đỉnh, bán đáy cũng có thể được dùng cho các thị trường sản phẩm hữu hình thông thường.

Ví dụ như cơn sốt hoa lan đột biết cách đây không lâu. Bằng một cách thức nào đó, các giống lan này cũng được đẩy đến đỉnh với giá tiền tỷ cho mỗi cây. Và có rất nhiều người đu đỉnh đầu tư lan trong cơn sốt này. Nhưng chỉ trong một thời gian ngắn, giá lan đột biến đã giảm hàng trăm, thậm chí cả ngàn lần, trở về mức giá chỉ vài trăm ngàn mỗi cây.

Lúc này, nhiều người muốn bán đáy cũng không kịp trở tay vì chẳng có người mua.