Di dời nhà ven kênh rạch, nghe thì dễ mà làm sao khó...

Hơn 20 năm trước khi lần đầu đặt chân lên mảnh đất Sài Gòn, ấn tượng về một đô thị hoa lệ trong tôi không có quá nhiều sự khác biệt so với những phố chợ ven sông nơi thị tứ mình đang sinh sống. Đi qua những dãy nhà bằng gỗ tạp lụp xụp dọc theo các tuyến kênh Nhiêu Lộc Thị Nghè hay Tàu Hủ Bến Nghé, tôi tự hỏi “vì sao hàng ngàn con người lại có thể chen chúc trong một không gian chật chội, ngột ngạt, ô nhiễm đến vậy?”.

Tôi tin rằng câu hỏi ấy cũng xuất hiện với rất nhiều người và vì thế đã trở thành một thực trạng nhức nhối khiến chính quyền TPHCM phải tìm cách thay đổi nếu muốn trở thành một đô thị văn minh, đáng sống. Hơn 2 thập kỷ trôi qua, hình ảnh 2 con đường Hoàng Sa Trường Sa dọc kênh Nhiêu Lộc Thị Nghè đã phần nào cho thấy được quyết tâm của TPHCM. Song chừng đó vẫn là chưa đủ bởi đến nay vẫn còn rất nhiều tuyến kênh rạch đặc quánh ô nhiễm, lụp xụp cửa nhà.

Di dời nhà ven kênh rạch: Cần cơ chế đặc thù, đột phá

Việc di dời, giải toả nhà ven kênh rạch là điều hết sức cần thiết với 1 đô thị hơn chục triệu dân như TPHCM. Nó không chỉ giúp chỉnh trang đô thị, giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn giúp gia tăng mảng xanh cho đô thị, trực tiếp cải thiện chất lượng cuộc sống người dân, song những điểm nghẽn về chính sách lẫn tài chính và cả tinh thần trách nhiệm của các tổ chức cá nhân gián tiếp khiến quá trình này trở nên khó khăn.

Ngay từ khi Nghị quyết 98 của Quốc hội về cơ chế chính sách đặc thù để phát triển TPHCM có hiệu lực, nhiều chuyên gia lẫn các nhà hoạch định chính sách đã cho rằng đây là thời cơ không thể thuận lợi hơn để TPHCM “làm mới những điều đã cũ”, trong đó có việc di dời, giải toả nhà ven kênh rạch.

Khi hi vọng mới được thắp lên chưa lâu thì vụ cháy dãy nhà ven kênh Tàu Hủ đầu tháng 4 vừa qua một lần nữa buộc nhiều người phải chấp nhận rằng không thể có một chiếc đũa thần nào có thể khiến khó thành dễ, cũng càng không thể trông mong vào phép màu nếu mọi thứ cứ ì ạch như hiện nay.

Mấu chốt của chủ trương di dời, giải toả nhà ven kênh rạch vẫn nằm ở sự đồng thuận của người dân bởi hàng chục ngàn gia đình sẽ bị ảnh hưởng đến sinh kế. Do vậy, các nhà chức trách khi triển khai dự án cần đặt mình trong tâm thế của người bị ảnh hưởng để đề xuất, áp dụng những chính sách đền bù, hỗ trợ phù hợp nhất, nhân văn nhất.  

Vẫn biết việc di dời, giải toả nhà ven kênh rạch là việc khó không chỉ với TPHCM mà còn với nhiều địa phương khác. Thế nhưng nếu vì khó mà chần chừ, tránh né thì sẽ còn rất lâu nữa TPHCM mới có thêm được những tuyến đường mới sạch sẽ, khang trang như Hoàng Sa, Trường Sa.