Để ETC là giải pháp giao thông thông minh

Trước ngày 1/8, người dân còn nhiều e ngại, chưa sử dụng thẻ ETC, một phần do thói quen sử dụng tiền mặt còn phổ biến. Đến nay, nhiều người đã chủ động đi dán thẻ, đẩy tỉ lệ phương tiện sử dụng thu phí không dừng tăng cao.

Cụ thể, trạm cầu Phú Mỹ tăng từ 30% lên khoảng 86%; trạm An Sương - An Lạc đạt trên 75%, tăng khoảng 21%; trạm Xa lộ Hà Nội cũng ghi nhận đạt 87%.

Ông Hồ Trọng Vinh - Phó tổng giám đốc Công ty TNHH thu phí tự động VETC đánh giá: “Lượng ETC khi áp dụng thu phí không dừng tại các trạm cao tốc thì ngày đầu áp dụng số lượng dán thẻ ETC lưu lượng có giảm đi. Nhưng sau một tháng, lưu lượng ETC tăng lại dần như lúc chưa áp dụng thu phí không dừng. Đây là một sự thành công, các chủ phương tiện khi áp dụng thu phí không dừng thì họ lo ngại không dán thẻ sẽ không vào cao tốc được. Bây giờ các phương tiện đã hiểu được triển khai thu phí không dừng thì họ đã dán thẻ”.

Tuy nhiên, những ưu điểm của dịch vụ ETC đem lại chưa thật sự được khai thác hợp lý, thể hiện sự vượt trội hơn nhiều so với những nhược điểm phát sinh.

Cụ thể, theo báo cáo của Sở Giao thông vận tải TP.HCM, sau một tháng triển khai thu phí tự động không dừng ETC đã xảy ra vướng mắc với tỷ lệ đọc thẻ thất bại tại các trạm thu phí BOT trên địa bàn tăng lên nhanh. Thẻ Epass của VDTC tỷ lệ đọc thất bại khoảng 10,2%; VETC khoảng 2,8%; trước đây tỷ lệ này chỉ khoảng 0,5%.

Ông Nguyễn Hồng Quang - Phó Giám đốc dự án BOT cầu Phú Mỹ cho hay: “Trước đây tình trạng lỗi ít. Bắt đầu từ ngày 1/8, do tình trạng phát thẻ, dán thẻ một cách nhanh chóng thì đôi khi nhân viên dán thẻ chưa có kinh nghiệm cho nên dán ở vị trí bất lợi khi vào làn thì không nhân diện được.

Ngoài ra, còn lỗi sai thông tin giữa thẻ và xe, sai chủ tài khoản. Bên đây cũng có công văn gửi các đơn vị dịch vụ thu phí xử lý tình trạng bị lỗi thẻ khi đi vào làn”.

Cũng theo Ông Nguyễn Hồng Quang, các lỗi kỹ thuật phần lớn là tài khoản không có hoặc không đủ tiền; chủ xe đã dán thẻ, nạp tiền nhưng chưa được kích hoạt tài khoản; lỗi không nhận thẻ do sử dụng lâu bị suy giảm chất lượng. Thậm chí, việc dán thẻ chạy theo doanh số dẫn đến một phương tiện dán 2 thẻ ETC của 2 đơn vị cung cấp dịch vụ, gây nhiều bức xúc cho lái xe.

“Tôi mua xe cũ, dán của VETC thì khi kích hoạt thông tin báo rằng đã dán bên Epass rồi. Cái đó là do dán chồng thẻ. cho nên không thể kích hoạt được. Trong khi đó lại kêu nạp tiền vào tài khoản 200 ngàn đồng nhưng không sử dụng được”.

“Tôi đi đăng kiểm rối dán khống lên xe và vẫn chưa kích hoạt sử dụng. Nhưng bây giờ tôi đi dán thẻ VETC lên thì không được, lý do là xe đã có thẻ epass. Bây giờ công nghệ 4.0 rồi, ví dụ bây giờ làm đơn hủy thẻ thì trên mạng trên trang Epass nhưng không tôi phải đi xuống tới Bến Tre để hủy”.

Mặc dù, trước thời điểm ngày 1/8, Bộ Giao thông vận tải đã yêu cầu các nhà cung cấp làm rõ nguyên nhân, xử lý trách nhiệm của cá nhân, đơn vị khi để xảy ra lỗi kỹ thuật. Đặc biệt, các nhà cung cấp dịch vụ cần có giải pháp để chủ phương tiện thuận lợi hủy hoặc thay thế thẻ dịch vụ đã dán, thông qua việc tăng cường các điểm dịch vụ hoặc thực hiện online qua hệ thống Internet.

Thế nhưng, một số lái xe vẫn ngán ngẫm khi gặp không ít rắc rối, phiền hà trong quá trình sử dụng dịch vụ được cho là thông minh này.

Ngoài các lỗi kỹ thuật, thủ tục đăng ký và hủy dịch vụ còn nhiều bất cập thì việc minh bạch tài khoản thanh toán cũng được nhiều người quan tâm. Thực tế, có trường hợp lái xe bị lỗi trừ tiền oan 2 lần trong tài khoản VETC hay việc xe nằm ở nhà nhưng hệ thống tài khoản Epass báo về điện thoại bị trừ tiền khi đi qua trạm. Ngay cả việc nạp tiền vào tài khoản nhưng không sử dụng được, không phát sinh lãi, cũng là vấn đề khiến các tài xế bức xúc.

Vì vậy, việc Epass nâng cấp tài khoản ETC lên ví điện tử tạo tiện lợi trong thanh toán đã nhận được nhiều sự đồng tình. Ngoài ra, VETC cũng đang khẩn trương triển khai giải pháp công nghệ nhằm sớm hiện thực hóa ví điện tử giao thông, sau khi đã được Bộ GTVT đồng ý.

Ông Nguyễn Văn Tón - Trưởng trạm VDTC Bến Tre nhận định: “Việc bỏ tiền vào ví điện tử liên kết với tài khoản giao thông tránh hình thức giống như bác tài nói là chiếm dụng vốn, tại vì khi dùng ví có thể rút ra lúc nào cũng được. Lợi ích lớn nhất là khi tài khoản giao thông lên kết với ví này là hoàn toàn miễn phí, không có tốn phí khi giao dịch nạp tiền, chuyển tiền hoặc qua trạm là không tốn phí dịch vụ; linh động trong thanh toán, vì từ ví điện từ này mình có thể thanh toán qua trạm mà cả các sàn thương mại điện tử vẫn được”.

Để gia tăng người dân tham gia dịch vụ ETC, theo đại tá Nguyễn Thanh Nam - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), các nhà cung cấp cần đảm bảo chất lượng dịch vụ, chăm sóc khách hàng, nhất là không để người dân đã chấp hành đúng quy định về thu phí không dừng nhưng vẫn gặp khó khi qua trạm.

“Hiện nay người sử dụng dịch vụ rất khó trong việc lựa chọn dịch vụ của ai. Thế thì chúng ta cũng tháo gỡ việc này bằng cách cho phép người ta lựa chọn sử dụng dịch vụ của ai, sẽ thúc đẩy hai bên cùng phải nâng cao chất lượng và giải quyết vấn đề cạnh tranh lành mạnh”.

Bên cạnh các tiện ích từ hình thức thu phí ETC, việc chậm khắc phục những lỗi phát sinh trong quá trình vận hành đã tạo nên các rào cản khiến người dân khó tiếp cận với dịch vụ này. Do đó, các nhà quản lý và đơn vị dịch vụ công nghệ cần nhanh chóng khắc phục, để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân tham gia giao thông.

Đây là cũng là góc nhìn của VOV Giao thông: Chất lượng dịch vụ phải liên tục được cải thiện.

Các lỗi bất cập từ việc dán thẻ tự động không dừng qua nhiều tháng đã bộc lộ rất rõ. Nó không chỉ khiến người lái xe bức xúc mà còn đặt ra câu hỏi về năng lực quản trị của đơn vị quản lý và đơn vị cung ứng dịch vụ công nghệ. Đó là khả năng thay đổi để thích ứng và cách làm chưa bài bản, khoa học dẫn đến nhiều hệ lụy.

Việc dán thẻ tự động không dừng đã được bàn thảo và đưa ra triển khai suốt nhiều năm qua. Mặt tích cực và tính rủi ro, hạn chế đều cũng đã được chỉ rõ. Nhưng sau nhiều lần trì hoãn, phải đến khi Chính phủ ra chỉ thị 11 ký ngày 22/7/2022 yêu cầu về đẩy nhanh tiến độ dán thẻ định danh đối với xe ô tô để sử dụng dịch vụ thu phí theo hình thức điện tử không dừng, vấn đề này mới được thực thi triệt để.

Bộ Giao thông Vận tải khi đó mới ra “ tối hậu thư” kể từ ngày 1/8, tất cả các tuyến cao tốc chỉ phục vụ xe dán thẻ tự động không dừng. Các xe không dán thẻ cố tình đi vào là thu phí tự động không dừng, gây cản trở giao thông sẽ bị xử lý.

Khi đó, khách hàng mới tìm đến các đơn vị cung ứng dịch vụ ngày một nhiều; các công nghệ cũng mới ồ ạt triển khai dán thẻ cho khách hàng. Hệ quả của việc làm vội vàng là thẻ dán chồng thẻ, thẻ dán cho có; một xe dán 2 thẻ khác nhau. Xe qua nhiều trạm bị lỗi, không sao khắc phục được.

Điều này cho thấy tính dự báo, kế hoạch thực hiện và công tác chuẩn bị đều bị động dẫn đến lúng túng, nhiều trắc trở phát sinh trong thực tế. Việc 2 đơn vị cung cấp dịch vụ đổ thừa, “ tố nhau” qua lại cũng khiến dư luận giật mình, vậy trách nhiệm thuộc về ai khi mà các lỗi cứ liên tục xuất hiện?

Điểm đáng ghi nhận là kể từ thời điểm 1/8 đến nay, số lượng xe dán thẻ ETC ngày càng tăng. Chủ xe cũng đã nhận thức được mặt lợi ích của công nghệ này nên đa số đều đồng thuận. Các trạm thu phí kể từ khi áp dụng thu phí ETC thì giảm được nhân lực; xe lưu thông bớt ùn tắc khi qua trạm.

Vấn đề minh bạch về nguồn thu hàng ngày ở từng trạm thu phí chắc chắn rỗi đây sẽ được thể hiện qua từng con số chi tiết, cụ thể; không thể nhập nhằng, lẫn lộn như đã từng xảy ra với cách thu thủ công.

Tuy nhiên, hiện nay, các lỗi về công nghệ trong thu phí ETC tiếp tục xảy ra; tính liên kết với các ngân hàng, ví điện tử để trừ phí vẫn thường xuyên bị trục trặc. Các thắc mắc, khiếu nại vẫn còn nhiều. Đơn vị quản lý cũng đã yêu cầu 2 doanh nghiệp cung ứng dịch vụ là VETC và VEDC nhanh chóng khắc phục.

Vấn đề lúc này là khi đã nhận diện được các hạn chế, bất cập thì phải nhanh chóng “vá” ngay các lỗ hổng để hoàn thiện. Không thể mãi loay hoay với các lỗi mang tính kỹ thuật kể trên khi mà công nghệ thu phí tự động không dừng đã được triển khai đại trà từ lâu ở nhiều nước; còn ở nước ta đã rục rịch triển khai gần chục năm nay.

Lúc này cũng chính là thời điểm chín muồi khi mà người sử dụng dịch vụ sẵn sàng chi trả phí với điều kiện họ sao được phục vụ chu đáo, tránh nhiều khê, phiền phức. Cơ quan quản lý nhà nước vì thể không thể cứ ra mãi tối hậu thư mà không có chế tài xử lý nếu các lỗi cứ để dây dưa kéo dài.

Đơn vị cung ứng dịch vụ cũng đừng vì lý do này nọ mà không cải tiến, xoay chuyển chậm, khiến người dân bức xúc. Chất lượng dịch vụ vì vậy phải liên tục được cải thiện, đó là điều bắt buộc.