Dạy lái xe trên cao tốc

Trong cuộc họp đầu tháng 7, lãnh đạo Cục Cảnh sát giao thông đã đưa ra một đề xuất đáng phải cân nhắc một cách nghiêm túc, đó là đưa nội dung dạy lái xe trên cao tốc vào các chương trình dạy lái xe.

Trước hết, với thực trạng giao thông hiện nay trên cao tốc và việc đường cao tốc Việt Nam đang phát triển sẽ manh nha xuất hiện tương đối nhiều nguy cơ tai nạn, do lái xe trên cao tốc mà không có được những hiểu biết, thói quen và những kiến thức cần thiết để lái xe ở tốc độ cao.

Và làm thế nào để tránh được tai nạn, tránh được việc gây cản trở giao thông, thì đề xuất đó tôi nghĩ là cần thiết.

Nhưng nó vẫn chưa đủ, bởi vì trên thực tế, hầu hết hiện nay mọi người đang lái xe trên các cao tốc còn  lúng túng và không biết nên lái như thế nào cho đúng.

Chẳng hạn một hiện tượng rất phổ biến trên các cao tốc Việt Nam, có những làn mà tốc độ tối đa quy định là 120 km/h, nhưng không khó để bạn gặp ở đó các xe chạy với tốc độ 60-80 km/h.

Thậm chí, bạn có thể gặp những xe tải lớn, xe khách chạy chậm ở các làn bên trong. Trong khi đó, làn ngoài cùng bên phải thông thường sẽ được sử dụng cho những xe chạy chậm, xe tải hay xe khách. 

Rất nhiều quốc gia đang tổ chức giao thông theo cách như vậy.

 Tôi cũng đi qua tất cả cao tốc hiện đã được khai thác và thấy rất rõ là chúng ta không hề có một làn đường dành cho việc vượt, nên năng suất để lưu thông trên cao tốc của chúng ta rất thấp. Hoặc có nhiều trường hợp các xe rất thản nhiên vượt và đi vào làn cứu hộ.

Các xe ô tô khi đi trên cao tốc sẽ rất dễ gây tai nạn vì sự lộn xộn này và khi có tai nạn thì thường là tương đối là nặng.

Với thực trạng như vậy, tôi nghĩ việc dạy lái xe không phải chỉ quan tâm đến những người sắp lái xe (tức là những người đi học chương trình lái xe) cũng không nên e ngại chuyện họ học thêm là nặng hay nhẹ, mà chuyện đó là chuyện cần thiết, bởi vì chúng ta chuẩn bị có thêm hàng nghìn km đường cao tốc.

Việc dạy lái xe trên cao tốc cần phải được mở rộng hơn, cần phải được dạy cho cả những người đã học lái xe, đã có bằng lái xe và đang lái xe trên các tuyến cao tốc.

Dạy cho những người mới lái xe chỉ có một tác dụng nhỏ, còn dạy cho tất cả mọi người thì sẽ có được cách lái xe phù hợp trên cao tốc.

Thêm một chuyện nữa là chúng ta sẽ dạy thế nào? Nếu như hiện nay hệ thống tổ chức giao thông, hệ thống biển báo, hệ thống điều hành cao tốc của chúng ta chưa hoàn toàn hợp lý, để dạy được cho những người đã lái xe và sẽ lái xe trên cao tốc còn có một việc nữa rất căn bản.

Đó là phải thay đổi một cách toàn diện, hợp lý khoa học, hiệu quả, hệ thống tổ chức giao thông trên các cao tốc.

Các cao tốc có lẽ nên được vận hành với tốc độ tối đa, tốc độ thiết kế và luôn phải dành làn vượt trong cùng cho các phương tiện có thể vượt, và có thể vượt với tốc độ nhiều hơn 10-20% tốc độ cao nhất.

Nói cho cùng, cao tốc là để tăng tốc độ lưu thông của xe, qua đó giúp tăng hiệu suất của xã hội, tăng năng suất hoạt động của các con đường. Chúng ta không có lý do gì để xây mới cao tốc rồi để xe cộ phương tiện đi lại với tốc độ thấp cả.

Nói tóm lại, việc dạy để lái xe trên cao tốc, tôi nghĩ là cần thiết, nhưng không phải chỉ dạy cho những người sắp lái xe trên cao tốc, mà phải có cách phù hợp để dạy cho những người đang lái xe. Trong hoạt động truyền thông, có khái niệm gọi là ‘truyền thông thay đổi hành vi’.

Việc đưa ra các chương trình để truyền thông thay đổi hành vi, để dạy cho toàn dân biết cách lái xe trên cao tốc là cần thiết.

Và việc dạy như vậy, phải xem xét lại cách tổ chức, hướng dẫn, điều hành giao thông trên các cao tốc, để nó thật sự phù hợp, thật sự logic, khoa học và thật sự an toàn.