Cuối năm lãi suất huy động tăng, lãi vay có tăng theo?

 Liệu áp lực tăng lãi suất cuối năm có đáng lo ngại?

Theo khảo sát của phóng viên, gần đây, nhiều ngân hàng đồng loạt gia tăng lãi suất huy động như  Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) nâng lãi suất kỳ hạn ngắn như 3 tháng tăng thêm 0,2%/năm, đạt 4,1%/năm và kỳ hạn 5 tháng tăng mạnh 0,7%/năm, đạt 4,3%/năm.

Ngân hàng TMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HDBank) cũng tham gia cuộc đua tăng lãi suất với các kỳ hạn như kỳ hạn 6 tháng tăng 0,2%/năm lên 5,3%/năm; kỳ hạn 12 và 13 tháng lần lượt tăng lên 5,6%/năm và 5,8%/năm.

Đáng chú ý, không chỉ các ngân hàng thương mại cổ phần mà còn có sự tham gia của ngân hàng thương mại Nhà nước như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) đã nâng lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại quầy cho tất cả các kỳ hạn, tăng từ 0,2-0,3%/năm.

Nhận định về thực tế này, chuyên gia tài chính ngân hàng - TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, việc lãi suất tăng vào dịp cuối năm là điều tất yếu khi các doanh nghiệp gia tăng sản xuất, kéo theo nhu cầu vốn tăng cao. Để hấp dẫn khách hàng gửi tiền, các ngân hàng buộc phải đưa ra mức lãi suất cạnh tranh.

Phân tích thêm về nguyên nhân tăng lãi suất huy động dịp cuối năm, TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết: "Có 2 lý do, thứ nhất tăng trưởng tín dụng những tháng cuối năm sẽ rất cao. Khi tăng trưởng tín dụng thì phải huy động vốn mới vào và thường các ngân hàng huy động vốn mới là tăng lãi suất để có thể huy động vốn một cách đầy đủ để đáp ứng nhu cầu tín dụng".

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi cho rằng , những tháng cuối năm là giai đoạn các ngân hàng đẩy mạnh giải ngân cho các lĩnh vực như đầu tư công, xuất nhập khẩu, và thương mại, nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn cho các đơn hàng sản xuất và tiêu dùng dịp Tết. Việc tăng lãi suất huy động là cần thiết để đảm bảo nguồn vốn phục vụ các hoạt động này. 

Dự báo lãi suất huy động thời gian tới, ông Quang Huy nhận định: "Mặt bằng lãi suất huy động sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao cho đến hết năm, do áp lực từ nhu cầu vốn và cạnh tranh giữa các ngân hàng. Tuy nhiên, sau Tết Nguyên đán, khi áp lực thanh khoản giảm, lãi suất huy động có thể hạ nhiệt. Trong trung hạn, nếu nền kinh tế phục hồi và các chính sách hỗ trợ ổn định từ Ngân hàng Nhà nước phát huy hiệu quả, lãi suất huy động sẽ có xu hướng giảm dần".

Việc các ngân hàng đang tăng cường huy động vốn cho thấy chi phí vốn của các nhà băng cũng đi lên khiến các doanh nghiệp lo lắng lãi vay sẽ bị kéo lên theo. Trong khi chỉ còn chưa khoảng 2 tháng nữa là kết thúc năm 2024, nhu cầu vốn đối với các doanh nghiệp đang tăng. 

Chia sẻ với VOV Giao thông, một số doanh nghiệp bày tỏ lo ngại: 

"Nếu lãi suất huy động tăng thì có lẽ cái ảnh hưởng đầu tiên chính là doanh nghiệp. Doanh nghiệp sẽ cần nguồn vốn nhiều nhất, nhiều hơn người dân nên khi lãi suất huy động tăng, tác động đầu tiên sẽ là doanh nghiệp".

"Đối với bên mình nhu cầu vay hiện tại chưa quá cao, nên nếu ở thời điểm hiện tại, khi lãi suất tăng thì mình sẽ không vay, mà mình sẽ chuyển sang các hướng khác".

Có thế thấy, lãi suất huy động tăng làm tăng chi phí vốn của ngân hàng, từ đó gây áp lực tăng lãi suất cho vay. Đặc biêt, doanh nghiệp đang trong giai đoạn cao điểm cần vốn để sản xuất và kinh doanh dịp cuối năm. Nếu lãi suất cho vay tăng, chi phí tài chính của doanh nghiệp sẽ tăng, đặc biệt với nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn có khả năng chịu đựng tài chính thấp hơn.

Tuy nhiên, dù khẳng định, lãi suất cho vay cũng sẽ có điều chỉnh tăng theo lãi suất huy động song chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, mức tăng không quá lớn: "Các ngân hàng tăng lãi suất huy động lên thì phải tăng lãi suất cho vay lên. Từ nay đến cuối năm, lãi suất cho vay sẽ tăng đâu đó khoảng 1% nói chung cho toàn ngành ngân hàng, tất nhiên sẽ gây khó khăn cho các doanh nghiệp. Nhưng với các doanh nghiệp vẫn có thể sản xuất kinh doanh, bán hàng thì họ sẵn sàng trả thêm lãi suất 1% đó để có thêm vốn để kinh doanh".

Với góc nhìn tích cực, ông Nguyễn Quang Huy nêu ý kiến, dù có áp lực từ lãi suất huy động tăng song theo mặt bằng lãi suất cho vay sẽ vẫn được duy trì ở mức ổn định: "Các ngân hàng sẽ xem xét mức độ tổng thể để cung cấp đầu ra vốn cho vay các doanh nghiệp ở một mức độ. Có thể vẫn giữ nguyên việc cho vay như đợt trước hoặc là cũng có thể chỉ tăng lên ở mức độ vừa phải, khoảng từ 0,25 đến 0,5%/ năm. Việc các ngân hàng giải ngân như vậy, thường các doanh nghiệp vay ở các vốn lưu động, thường có kỳ hạn 3 – 6 tháng hoặc 9 tháng".

Theo ông Trần Hoài Nam, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Phát triển TP.HCM (HDBank), mặc dù lãi suất huy động có tăng nhẹ, song mặt bằng chung vẫn đang nằm ở mức rất thấp. Hiện ngành ngân hàng đã qua giai đoạn khó khăn về thanh khoản, hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu tăng trưởng tín dụng 15% trong năm nay và khoảng 14 - 15% trong năm 2025:

Trong bối cảnh nhu cầu tín dụng của các doanh nghiệp tăng cao, ông Trần Hoài Nam cho biết: "Lời khuyên cho các nhà đầu tư , doanh nghiệp khi liên quan đến khoản vay vốn ngân hàng là có cân đối, phân tích rất kỹ làm sao mục tiêu mức độ hiệu quả của dòng vốn mình vào. Trên cơ sở đó, ngân hàng cũng sãn sàng tham gia cùng nhà đầu tư cũng như người vay vốn để đảm bảo kết quả tốt hơn".

Trước đó, tại phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV mới đây, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cũng cho biết, nhu cầu vốn tín dụng đang có xu hướng tiếp tục tăng, thời gian tới sẽ áp lực lên mặt bằng lãi suất; đồng thời nợ xấu đang là trở ngại khiến ngân hàng thương mại khó giảm thêm lãi suất cho vay.

Tuy vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ thực hiện đồng bộ các biện pháp để tháo gỡ khó khăn, vừa giảm mặt bằng lãi suất cho vay, vừa chỉ đạo các tổ chức tín dụng phấn đấu tiết giảm chi phí hoạt động để tiếp tục giảm lãi suất cho vay cho doanh nghiệp và người dân.