Cạnh tranh với xe điện Trung Quốc: Con đường đầy chông gai

Theo số liệu từ Hiệp hội Xe khách Trung Quốc, mặc dù doanh số bán ô tô mới đã giảm, nhưng vào tháng 4, lượng xe xuất khẩu đã đạt mức cao kỷ lục. Theo đó, trong tháng 4, doanh số bán hàng nội địa giảm 5,8% so với năm trước, đạt 1,55 triệu chiếc.

Tuy nhiên, số lượng ô tô xuất khẩu tăng 38% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 417.000 chiếc trong tháng 4. Các phương tiện sử dụng năng lượng mới, bao gồm xe chạy bằng pin, xe điện hybrid, và xe điện chạy bằng pin nhiên liệu. tiếp tục đạt được sức hút khi chiếm hơn 50% thị phần.

Bên cạnh đó, số liệu cũng cho thấy các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã chiếm gần 70% doanh số xe điện hybrid toàn cầu trong quý đầu tiên năm 2024.

Sự bành trướng của các thương hiệu xe điện Trung Quốc tới thị trường toàn cầu đã khiến nhiều quốc gia e ngại, trong đó có cả Mỹ. Mới đây, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố tăng gấp 4 lần thuế nhập khẩu đối với xe điện Trung Quốc, lên tới 100%. Quyết định này đã nhận được sự ủng hộ của nhiều đại lý ô tô trong nước. 

Ông Dorian Jimenez, chủ một đại lý ô tô chia sẻ: “Cha ông tôi đã từng nói: “Đồ tốt thì không rẻ, mà đồ rẻ thì không tốt”. Tôi rất ủng hộ động thái mới này đến từ chính phủ để ổn định tình hình”.

Tuy nhiên, có một thực tế là người trẻ tại Mỹ vẫn quan tâm tới xe điện Trung Quốc, bất chấp việc tăng thuế nhập khẩu hay những lo ngại về quyền riêng tư đối với các phương tiện được kết nối. Một cuộc khảo sát mới đây do AutoPacific thực hiện với khoảng 800 người chỉ ra rằng, 76% người mua dưới 40 tuổi sẽ cân nhắc mua một chiếc xe điện Trung Quốc hơn là xe nội địa.

Nhiều ý kiến cho rằng động thái này của chính phủ Mỹ đến từ việc các thương hiệu xe điện của quốc gia này hiện khó có thể cạnh tranh với xe điện giá rẻ của Trung Quốc. Những chiếc xe điện đến từ thương BYD của Trung Quốc hiện được chào bán tại nhiều quốc gia với giá thành chỉ bằng một nửa so với xe điện thương hiệu Mỹ. Đó là nhờ những ưu thế về nguồn tài nguyên, chuỗi sản xuất – cung ứng được xây dựng trong nhiều năm…

Theo một số chuyên gia, động thái tăng thuế bất ngờ đối với xe điện Trung Quốc của Mỹ còn làm tình hình phức tạp hơn đối với các khu vực còn lại, nhất là Châu Âu. Ông Gabriel Felbermayr, giám đốc Viên Nghiên cứu kinh tế của Áo chia sẻ:

“Nếu thị trường Mỹ chọn “đóng cửa” với xe điện Trung Quốc, thì một điều rõ ràng là những chiếc xe này sẽ phải tìm đường tới các thị trường khác. Thực tế cho thấy chính quyền ông Biden đã tự mình đưa ra quyết định này mà không qua thảo luận với các đối tác, đó là một dấu hiệu không tốt. Bởi nếu như muốn cạnh tranh với xe điện Trung Quốc, sẽ cần nhiều hơn những sự hợp tác xuyên lục địa, những sự hợp tác từ các thương hiệu lớn, chứ không phải là một động thái gây bất ngờ như vậy”.

Dù vậy, việc làm ra được một chiếc xe điện giá rẻ như của Trung Quốc hiện tại không phải là chuyện đơn giản. Mới đây, một nguồn tin của Reuters cho biết, 2 thương hiệu ô tô lớn của Châu Âu là Volkswagen và Renault đã có một nỗ lực hợp tác trong việc phát triển chung một thương hiệu xe điện giá rẻ Twingo có thể cạnh tranh với xe của Trung Quốc. Tuy nhiên, các nỗ lực đàm phán giữa 2 bên đã thất bại. Renault sẽ tự mình tiếp tục phát triển xe điện Twingo và dự kiến tung ra thị trường vào năm 2026.

Một số nguồn tin cho biết 2 bên vốn đã rất gần tới một thoả thuận chung, tuy nhiên, phía Volkswagen đã rút lui và quyết định sẽ tự mình phát triển một thương hiệu xe điện khác. Đại diện của Volkswagen cho biết hãng vẫn quan tâm và nghiên cứu các lựa chọn về xe điện giá rẻ. Một số nguồn tin khác thì cho biết Renault dù không hợp tác với Volkswagen, nhưng vẫn “mở cửa”, chào đón sự hợp tác tới từ các thương hiệu khác như Nissan hay Mitsubishi.

Theo Reuters, các nhà sản xuất ô tô tại Châu Âu đang hướng tới mục tiêu sản xuất ra những chiếc xe điện với giá thành dưới 21.700 USD/chiếc để có thể cạnh tranh.

Trở lại với Việt Nam, theo Nikkei Asia, các hãng xe điện Trung Quốc giá rẻ cũng đang đặt mục tiêu thâm nhập nhanh chóng vào thị trường Việt Nam tương tự như cách thức đã thành công ở Thái Lan và Brazil.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để tiến vào thị trường Việt Nam, xe điện Trung Quốc sẽ phải đối mặt với những bài toán khó. Ông Đinh Quốc Đạt, Giám đốc bán hàng tại nhà phân phối xe điện Haima Carvivu cho biết, người tiêu dùng Việt Nam vẫn còn tâm lý thiếu thiện cảm với các sản phẩm đến từ Trung Quốc, và xe điện không phải ngoại lệ.

Thứ hai, theo PGS.TS Đàm Hoàng Phúc tại Đại học Bách Khoa Hà Nội, VinFast hiện là đơn vị duy nhất phát triển hạ tầng trạm sạc điện trong nước. Do đó, đây cũng là rào cản mà các đối thủ Trung Quốc cần phải vượt qua.

Ông Phúc cho rằng nếu xe điện Trung Quốc muốn đến Việt Nam, hạ tầng trạm sạc là vấn đề chính mà họ phải giải quyết. Các thương hiệu Trung Quốc phải xây dựng riêng các trạm sạc hoặc hợp tác với các công ty khác.