Autobahn: Từ "thánh địa" tốc độ đến nỗi lo tắc đường

 Biểu tượng tốc độ và niềm tự hào của nước Đức

Nước Đức từ lâu nổi tiếng với ngành công nghiệp ô tô hàng đầu thế giới, nơi sản sinh vô số thương hiệu xe danh tiếng như Audi, BMW, Mercedes hay Porsche.

Nhưng điều đặc biệt hơn cả, đó là hệ thống cao tốc Autobahn "có một không hai", cho phép các tài xế thỏa sức ‘phóng nhanh nhất có thể’ mà không bị giới hạn tốc độ.

Ông David Tracy, đồng sáng lập kiêm Tổng biên tập trang tin tức ô tô The Autopian chia sẻ: “Có thể trải nghiệm chiếc xe của mình ở vận tốc cao nhất thực sự là điều không thể tuyệt vời hơn đối với những tín đồ tốc độ”.

Autobahn, tên đầy đủ là Bundesautobahn, (nghĩa là Đường cao tốc Liên bang), có tổng chiều dài lên đến hơn 13.000 km, trải dài khắp nước Đức. Về thiết kế, hệ thống này khá tương đồng với đường cao tốc tại nhiều quốc gia khác khi chỉ dành cho ô tô, có lối vào và lối ra được kiểm soát, không có đèn giao thông hay giao cắt đồng mức.

Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất của Autobahn chính là những đoạn đường không giới hạn tốc độ, điều hiếm thấy ở bất kỳ quốc gia nào. Ông Thomas Zeller, Phó Giáo sư Lịch sử tại Đại học Maryland cho biết: “Ở một số giai đoạn trước đây, các nhà lập pháp Tây Đức khẳng định rằng, một trong những sự khác biệt lớn nhất của xã hội tự do là các tài xế phải được lái xe với vận tốc tùy thích mà không bị giới hạn”

Tuy nhiên, việc không giới hạn tốc độ dẫn đến sự gia tăng các vụ tai nạn, khiến chính phủ Đức sau đó phải can thiệp bằng cách tái áp dụng giới hạn trên nhiều đoạn đường. Hiện nay, có tới 40% hệ thống Autobahn giới hạn tốc độ cố định hoặc thay đổi linh hoạt theo điều kiện giao thông.

Phần còn lại, dù không giới hạn, nhưng được khuyến nghị tốc độ 130 km/h, nếu lái xe nhanh hơn mức này, tài xế có thể phải chịu trách nhiệm khi xảy ra tai nạn. Ngoài ra lái xe cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc giao thông, như  chỉ được vượt bên trái, giữ khoảng cách an toàn và nhường đường cho xe phía sau. Những trường hợp vi phạm sẽ bị phạt nặng.

Ông Andreas Jungling, biên tập viên Tạp chí Motor Presse Stuttgart chia sẻ: “Trên Autobahn, các phương tiện di chuyển với tốc độ 200 km/h không phải hiếm. So với cao tốc ở nhiều quốc gia, thì đây là mức cao, nhưng chưa đến mức liều lĩnh hay mang tính chất một cuộc đua xe như nhiều người vẫn hình dung."

Theo các chuyên gia, một trong những lý do giúp tài xế Đức có thể di chuyển an toàn trên Autobahn là hệ thống đào tạo lái xe nghiêm ngặt. Các học viên phải hoàn thành hàng chục giờ học lý thuyết và thực hành, bao gồm cả kỹ năng lái xe trên đường cao tốc. Các kỳ thi sát hạch khắt khe, cùng chi phí đào tạo cao từ 2.500 đến 3.500 euro, đảm bảo chỉ những tài xế đủ năng lực mới được cấp bằng.

Không chỉ tài xế, bản thân phương tiện cũng phải đáp ứng tiêu chuẩn an toàn cao mới được lưu thông trên Autobahn. Cụ thể, Đức áp dụng quy trình kiểm định xe nghiêm ngặt nhằm đảm bảo mọi phương tiện đều trong tình trạng tốt nhất. Những yếu tố này giúp Autobahn duy trì mức độ an toàn ngay cả khi xe di chuyển ở tốc độ cao.

Ông David Tracy, đồng sáng lập kiêm Tổng biên tập trang tin tức ô tô The Autopian cho biết: "Hệ thống kiểm định xe cơ giới tại Đức nổi tiếng với tiêu chuẩn khắt khe. Ngay cả những phương tiện giá rẻ cũng phải trải qua quy trình kiểm tra nghiêm ngặt, điều này góp phần củng cố niềm tin về mức độ an toàn trên đường cao tốc Autobahn."

Hào quang đang dần lùi xa?

Tuy nhiên, ‘thiên đường tốc độ’ Autobahn không phải lúc nào cũng được người dân Đức đón nhận. Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy, phần lớn người Đức ủng hộ việc áp dụng giới hạn tốc độ trên Autobahn. Lý do được đưa ra là nhằm tăng cường an toàn giao thông và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Bên cạnh đó, Autobahn còn gắn liền với chi phí xây dựng và duy trì khổng lồ. Do mặt đường được thiết kế đặc biệt để giảm thiểu nguy cơ trơn trượt, chính phủ Đức phải chi một khoản ngân sách gấp 5 lần so với các đường cao tốc liên bang thông thường, cho việc bảo trì và nâng cấp Autobahn.

Ông Andreas Jungling, biên tập viên Tạp chí Motor Presse Stuttgart chia sẻ: “So với các cao tốc thông thường, mặt đường Autobahn phức tạp hơn rất nhiều. Chúng phải đảm bảo khả năng chống nước văng khi mưa lớn, để giúp các tài xế có thể di chuyển với tốc độ cao mà không gặp vấn đề về tầm nhìn hay độ bám đường”.

Mặc dù Autobahn nổi danh với những đoạn đường "không giới hạn", nhưng thực tế giao thông tại đây lại không hoàn toàn giống như kỳ vọng của những tay lái đam mê tốc độ. Thống kê cho thấy, mỗi năm nước Đức phải đối mặt với hơn nửa triệu vụ tắc đường, trong đó, nhiều tuyến Autobahn chứng kiến tình trạng ùn tắc kéo dài tới hơn 60 km.Bên cạnh đó, do là tuyến đường huyết mạch cho hoạt động vận tải hàng hóa, Autobahn luôn có lượng lớn xe tải di chuyển với tốc độ chậm, điều này tạo ra trở ngại không nhỏ cho các phương tiện muốn tận hưởng tốc độ cao.

Từng được xem là "thánh địa tốc độ", Autobahn mang đến cơ hội chinh phục vận tốc cao khi hội tụ đủ các yếu tố lý tưởng. Tuy nhiên, đối với phần lớn người lái xe hiện nay, giấc mơ về những chuyến đi "xé gió" trên Autobahn có lẽ chỉ là một huyền thoại trong quá khứ, khác xa so với thực tế giao thông hàng ngày.

Hệ thống cao tốc Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, giúp kết nối các vùng kinh tế quan trọng và rút ngắn thời gian di chuyển. Tuy nhiên, một trong những đặc điểm nổi bật của cao tốc Việt Nam là giới hạn tốc độ nghiêm ngặt, phổ biến từ 100-120 km/h, nhằm đảm bảo an toàn giao thông.

So với nhiều nước có hệ thống cao tốc phát triển như Đức hay Mỹ, tốc độ tối đa trên cao tốc Việt Nam thấp hơn đáng kể. Điều này xuất phát từ nhiều yếu tố, trong đó có ý thức tham gia giao thông của một bộ phận tài xế chưa cao, nhiều trường hợp chuyển làn đột ngột, đi sai làn hoặc dừng xe không đúng quy định.

Bên cạnh đó, phương tiện lưu thông trên cao tốc Việt Nam rất đa dạng, từ xe tải, xe khách đến xe con, thậm chí có tình trạng xe máy, xe thô sơ đi vào đường cấm. Điều này khiến việc kiểm soát tốc độ trở nên cần thiết để giảm thiểu nguy cơ va chạm.