5 năm, vì sao bến đò Cồn Khương chưa hoạt động trở lại?

Tuy nhiên, bến đã dừng hoạt động 5 năm, hành khách khó khăn trong việc đi lại, khám chữa bệnh; cơ sở hạ tầng xuống cấp. Vì sao bến phà này vẫn chưa thể hoạt động dù đã 5 năm trôi qua?

Bến phà đạt quy chuẩn chỉ còn là "dĩ vãng"

Trong số 12 bến phà vượt sông Hậu, nối TP. Cần Thơ với các địa phương khác thì bến Cồn Khương – Thành Lợi có vai trò rất quan trọng, đưa đón hành khách về trung tâm TP. Cần Thơ. Từng là bến phà đạt quy chuẩn “bến đò ATGT đường thủy nội địa”, hoat động từ 4h sáng đến 22h đêm, đưa đón trung bình 2.000 lượt khách/ngày, nhưng hôm nay cái tên Cồn Khương – Thành Lợi chỉ còn là “dĩ vãng”, cơ sở vật chất hoang tàn.

Đến xã Tân Quới, tỉnh Vĩnh Long, nơi đặt bến Thành Lợi (bến đối lưu với bờ Cồn Khương) chẳng còn ai nhận ra nơi đây từng là một bến phà sầm uất, khu vực nhà chờ cũ nát làm nơi phơi vỏ dừa; đường dẫn xuống bến phà nhiều nơi sụt lún, bến bãi bị cỏ dại lấn át, người dân sử dụng mặt bằng làm chỗ tắm cho heo. Phía bờ Cồn Khương cũng không khá hơn, cơ sở vật chất xuống cấp, bến bãi làm nơi đậu xe tự do.

Bà Trần Kim Liên (ngụ ấp Thành Phú, xã Tân Quới) ngậm ngùi kể rằng, bến phà Cồn Khương – Thành Lợi đã duy trì sinh kế cho hàng trăm lao động nghèo bên phía bờ Vĩnh Long suốt 10 năm. Sáng sớm, bà dọn hàng xuống phà bán cho hành khách, mỗi ngày tiêu thụ gần 100 ký trái cây tươi, thu nhập ổn định. Người mua bán nhỏ, lao động chân tay thì lên phà qua trung tâm Cần Thơ mưu sinh. Nhưng kể từ khi bến phà ngưng hoạt động, sinh kế bị ảnh hưởng và một nửa trong số này đã phải bỏ nghề vì chung một lý do.

“Không phải mấy chục mà có đến mấy trăm người lao động nghèo ở đây bị ảnh hưởng, đó là: thợ hồ, bán vé số, bán bắp, bán hàng rong, bán bánh, người mua rau củ. Các cô hỏi thăm hoài, khi nào bến phà chạy lại thì cho mấy cô hay, vì các cô không có chỗ mua bán, phải nghỉ thất nghiệp ở nhà luôn. Nếu phải chạy vòng cầu Cần Thơ thì chúng tôi không chạy nổi vì xe đạp lóc cóc làm sao mà chạy lên cầu Cần Thơ được. Hàng trăm người ở đây mong mỏi phà mau hoạt động để chúng tôi có nghề nghiệp buôn bán lại, có tiền nuôi con”, bà Liên nói.

Phía Cồn Khương nằm tại trung tâm Cần Thơ, bến đối lưu Thành Lợi nối trực tiếp với QL54, bến phà Cồn Khương – Thành Lợi trở thành “bến đáp” của rất nhiều hành khách liên tỉnh từ Đồng Tháp, Vĩnh Long có lộ trình về Cần Thơ. Qua chuyến phà này có hàng nghìn lượt xe hàng chở hoa kiểng, trái cây; xe cứu thương; xe dịch vụ chở hành khách đi khám bệnh; sinh viên đi học; thương lái đi mua bán làm ăn.

Anh Lê Hòa Phương, ngụ xã Tân Quới, tỉnh Vĩnh Long cho biết những mong muốn của hành khách phía bờ Vĩnh Long: “Bệnh nhân cấp cứu xuống phà là bác tài chạy liền không chờ giây phút nào hết, bệnh nhân đi chạy thận cũng không lấy tiền, người ta đi làm từ thiện mang cơm cho các bệnh viện cũng không thu tiền. Từ chỗ này mà dân mến và rất mong bến phà mau chóng hoạt động trở lại”.

Mong mỏi bến phà được hoạt động trở lại

Bến phà Cồn Khương – Thành Lợi đã hoạt động từ năm 2012, nhưng mốc thời gian bến được đầu tư khang trang, mở đấu thầu và trúng thầu là vào năm 2018. Thời điểm đó, UBND quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ (cũ) tổ chức đấu giá bến phà Cồn Khương với thời hạn 3 năm (2018-2021).

Phía bờ Cần Thơ, vị trí bến phà nằm ở khu vực 3, phường Cái Khế (Cồn Khương), hạ tầng được đầu tư bằng ngân sách Nhà nước. Phía bờ Vĩnh Long bến phà đặt ở ấp Thành Phú, xã Tân Quới do Hợp tác xã Giao thông vận tải Thành Lợi (HTX) đầu tư dưới hình thức tư nhân. Sau khi trúng đấu giá, Cồn Khương và Thành Lợi ký kết đối lưu, mỗi bên chạy 15 ngày/tháng.

Theo kết quả được phê duyệt, người trúng đấu giá bến Cồn Khương phải nộp vào ngân sách nhà nước số tiền 17,793 tỷ đồng (tương đương 494 triệu đồng/tháng). Tuy nhiên, người trúng thầu bến phà Cồn Khương chỉ khai thác được hơn 1 năm rồi tự ý ngưng vào tháng 7/2020, khi đó HTX Thành Lợi vẫn chạy theo lịch 15 ngày đã cấp phép.

Đến năm 2021, do ảnh hưởng dịch COVID-19, bến phà buộc nghỉ hẳn và được phía Ninh Kiều thông báo sẽ tổ chức đấu giá lại. Những bẵng đi gần 5 năm, công tác này vẫn chưa được thực hiện.

Chính việc “đơn phương” chất dứt hoạt động phía bờ Cồn Khương và tiến độ đấu thầu kéo dài đã gây xáo trộn lớn trong việc đi lại của người dân, muốn đến trung tâm Cần Thơ, hành khách buộc phải chạy đường vòng 15km. Bất cập này cũng đẩy 28 thành viên của HTX Thành Lợi vào tình thế khó khăn, không chỉ mất thu nhập và còn phải oằn mình gánh thêm các khoản chi phí lớn.

Mong mỏi thiết tha nhất của các xã viên HTX Thành Lợi là bến phà Cồn Khương sớm khởi động lại để xã viên có thu nhập và trả nợ ngân hàng, ông Thái Công Danh – Giám đốc Hợp tác xã Thành Lợi tỏ bày: “Chúng tôi hùn vốn đóng phà, xây bến bãi, nhà chờ,… cho đúng chuẩn. Để làm những việc này, mỗi xã viên đã phải vay tiền, nhưng bến phà đã ngưng gần 5 năm nay khiến cho phà hư hỏng, gỉ sét. Thuê bến đậu, thuê người trông giữ, mỗi tháng chi phí bỏ ra là 6 triệu, HTX khó khăn đủ đường hết”.

Những kiến nghị tái khởi động bến phà Cồn Khương – Thành Lợi đã được người dân và HTX Thành Lợi gửi gắm đến địa phương nhiều lần. Đồng thời, bến phà này cũng đã có ít nhất 1 Quyết định từ UBND thành phố Cần Thơ (cũ) đồng ý cho khai thác lại và giao về cho UBND quận Ninh Kiều (cũ) thực hiện. Thế nhưng gần 5 năm, công tác này vẫn chưa có kết quả. Sau khi thực hiện Chính quyền địa phương 2 cấp, thẩm quyền quản lý và khai thác bến phà này được giao về cho UBND phường Cái Khế.

Ông Bùi Văn Kiệt – Chủ tịch UBND phường Cái Khế lý giải rằng, nguyên do chính khiến công tác lập hồ sơ đấu thầu bến phà này chậm trễ là bởi chịu ảnh hưởng từ văn bản quy định pháp luật thay đổi thường xuyên nên khó xác định giá khởi điểm. Bên cạnh đó, cơ quan trình phê duyệt giá khởi điểm không rõ ràng; trên địa bàn không có bến đò tương tự nên khó khảo sát giá hợp lý, đơn vị thẩm định giá phải thu thập nhiều kênh để xác định chi phí hợp lý, hợp lệ:

“Bản thân tôi cũng đã thấy được bến phà này rất quan trọng đối với bà con ở hai bên bờ sông, người lao động phải đi chuyến phà này mưu sinh và khám chữa bệnh. Trong tuần tới chúng tôi sẽ nhận chứng thư của đơn vị thẩm định giá, tiến hành họp hội đồng thẩm định giá cấp phường và có tờ trình đến UBND thành phố để phê duyệt giá khởi điểm. Sau đó sẽ tổ chức đấu giá sớm, khởi động lại bến phà này cho bà con đi lại thuận tiện hơn”.  

Thực tế, việc đưa bến phà Cồn Khương – Thành Lợi hoạt động trở lại sẽ giúp cho ngân sách Nhà nước có nguồn thu, giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu đi lại cho người dân. Đây cũng là bước đi cần thiết để lập lại trật tự, kỷ cương trong quản lý đô thị, đảm bảo sự phát triển bền vững và đúng quy hoạch của thành phố.