THỰC TẾ CÓ RÁC LẬU NHƯNG KHÔNG CÓ TRONG THỐNG KÊ
Cụ thể, trong văn bản số 93/STNMT-CTR ngày 04/01/2024 của Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM trả lời Kênh VOV Giao thông về tình trạng rác lậu tuồn vào TP.HCM, có trích dẫn thông tin từ văn bản số 5565/Đ2 ngày 15/12/2023 của Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an TP.HCM) về: kết quả phát hiện, kiểm tra và xử lý vi phạm liên quan đến vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt từ các tỉnh thành giáo ranh về TP.HCM.
Theo đó, tính từ tháng 8/2020 đến 12/2022, Phòng cảnh sát Kinh tế đã phát hiện và xử lý 6 trường hợp vận chuyển rác trái phép từ tỉnh Long An về các trạm trung chuyển trên địa bàn. Cụ thể, có 2 vụ đổ trộm rác vào trạm trung chuyển Tân An Hội, huyện Củ Chi; 2 vụ đổ vào trạm trung chuyển Tân Sơn Nhì, huyện Hóc Môn; 2 vụ chuyển về Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước.
Tuy nhiên, tại văn bản nêu trên, không có số liệu thống kê về phát hiện, xử lý vi phạm liên quan đến vận chuyển rác lậu của năm 2023.
Trong khi đó, từ tháng 6/2023 đến giữa tháng 11/2023, PV VOV Giao thông theo dõi và ghi nhận tình trạng đổ rác “chui” từ huyện Đức Hòa (tỉnh Long An) qua Trảng Bàng (Tây Ninh) rồi nhập lậu huyện Củ Chi (TP.HCM); từ Cần Giuộc, Cần Đước qua Bình Chánh.
Sau nhiều ngày thâm nhập, PV đã bóc trần đường dây đổ rác “chui” do một số đầu nậu từ tỉnh Long An móc nối bằng nhiều chiêu thức đã “hợp thức hóa” được đổ rác vào trạm trung chuyển rác (TTCR) của TP.HCM.
Cụ thể nhất trong bài viết “Rác lậu lại tuồn vào TP.HCM: Con đường nghịch lý của rác” Kênh VOV Giao thông đăng tải ngày 30/11/2023, ghi nhận hình ảnh rõ ràng 2 xe tải mang BKS 54U – 1160 và BKS 54X -8430 chất đầy rác từ khu công nghiệp Hải Sơn (Đức Hòa) chở rác “vượt biên” qua tỉnh lộ 10 đổ về điểm hẹn trên đường 54, phường Tân Tạo, quận Bình Tân.
Sau đó, rác này nhập chung với rác thành phố và được Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị chuyển về bãi rác Đa Phước xử lý.
PV VOV Giao thông đã liên hệ Phòng tham mưu (Công an TP.HCM) để xác nh văn văn bản số 5565/Đ2 ngày 15/12/2023 của Phòng Cảnh sát Kinh tế về: kết quả phát hiện, kiểm tra và xử lý vi phạm liên quan đến vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt từ các tỉnh thành giáp ranh về TP.HCM; và làm rõ thông tin không có thống kê xử lý rác lậu của năm 2023. Song, cán bộ phòng này hẹn trả lời sau vì lý do bận họp tổng kết năm.
GIẢI TRÌNH BẤT NHẤT
Trong công văn Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM gửi cho Kênh VOV Giao thông cho thấy sự không thống nhất trong việc giải trình vụ “rác lậu”. Cụ thể, Quận Bình Tân nơi có điểm hẹn đường số 54 tiếp nhận rác lậu thanh nh rằng: “Các phương tiện có BKS 54U -1160 không đổ rác tại điểm hẹn, còn xe tải mang BKS 54X -8430 thu gom chất thải sinh hoạt trên địa bàn hai phường là Bình Trị Đông B và Tân Tạo B. Sau khi thu gom xong các phương tiện di chuyển về Long An để phân loại phế liệu và chuyển chất thải còn lại về điểm hẹn trên đường số 54 để các đơn vị đưa đi xử lý”.
Theo trả lời của Khu liên hợp xử lý chất thải Thành phố (gọi tắt MBS) rà soát trên nhật ký hành vận hành thì chiếc xe mang BKS 54U -1160 không có thông tin đăng ký. Chiếc xe 54X-8430 có thông tin đăng ký, song không hiểu quy trình giám sát nào cho phép xe rác TP.HCM qua Long An bỏ phế liệu rồi lại đem rác ngược về TP.HCM xử lý.
Còn hướng theo dõi rác lậu ở hướng Tây Bắc thuộc địa bàn huyện Củ Chi, phóng viên VOV Giao thông ghi nhận vào đầu tháng 11/2023 theo dõi phát hiện 3 chiếc xe chở rác của ông chủ Đỉnh Vàng gồm: 70C-158.16; 60C-629.55; 51C-926.11 và 70H-024.07. Những chiếc xe này, sau khi thu gom rác ở các khu vực ở các xã Đức Lập Thượng, Đức Lập Hạ, thị trấn Hậu Nghĩa của huyện Đức Hòa sẽ đưa rác về căn nhà tại 2189 tổ 15, khu phố An Tịnh, Trảng Bàng, Tây Ninh.
Sau đó, đêm đêm các xe này đưa rác về hướng UBND Tân An Hội rồi thêm một lần rẽ phải vào tỉnh lộ 8 nơi có trạm trung chuyển rác Tân An Hội đổ trộm.
Những hình ảnh rõ ràng, mô tả lộ trình chi tiết, song trong công văn số 15546/BC-UBND ngày 1/12/2023 của huyện Củ Chi thông tin rằng, hoạt động thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt của các địa phương ỔN ĐỊNH và năm 2023 CHƯA phát hiện trường hợp nào vi phạm.
Huyện Củ Chi còn giải thích thêm, năm 2022 có vụ việc phương tiện thu gom trên địa bàn bị hỏng và phải chờ sửa chữa nên không kịp giờ vận chuyển đến trạm trung chuyển trong ngày. Vì vậy, phương tiện phải chờ ở bãi đậu của tỉnh Long An để hôm sau đến trạm trung chuyển.
Qua rà soát của MBS các xe mang 70C-158.16; 60C -629.55; 51C -926.11 và 70H -024.07. Chỉ có xe 70C -158.16 ; 51C -926.11 là có thông tin đăng ký trên hệ thống giám sát, còn 2 xe 60C-629.55 và xe 70H -024.07 không có thông tin.
Nhưng bằng cách nào đó 4 chiếc xe này hoạt động nhộn nhịp trên địa bàn huyện Đức Hòa, Long An để thu gom rác chứ không phải thuộc huyện Củ Chi, TP.HCM.
MBS thừa nhận thông tin phản ánh của Kênh VOV Giao thông cho thấy tình trạng rác lậu từ Long An về TP.HCM tái diễn thường xuyên và có quy mô, tổ chức, nhất là khu công nghiệp Hải Sơn thuộc huyện Đức Hòa, Long An. Khung giờ, phương thức hoạt động cho thấy các đối tượng có sự nghiên cứu và sử dụng nhiều biện pháp để đối phó với cơ quan chức năng và lực lượng giám sát.
Cụ thể như, thay đổi khung giờ vận chuyển từ 22 giờ đến 5 giờ sáng; sử dụng các phương tiện đã đăng ký thu gom được các UBND quận, huyện xác nhận nhận nguồn gốc thu gom và cho đổ các điểm hẹn, trạm trung chuyển của thành phố; thay đổi biển số đăng ký khi di chuyển qua các địa bàn giáp ranh; chuyển rác qua địa bàn giáp ranh từ Long An –Tây Ninh –TP.HCM....
Đặc biệt, có sự lợi dụng chủ trương TP.HCM hỗ trợ tiếp nhận, xử lý rác của Long An để móc nối với các tài xế xe ép rác được phép vận chuyển rác thải sinh hoạt vào các Khu xử lý chất thải rắn trên địa bàn Thành phố.
Kênh VOV Giao thông sẽ tiếp tục thông tin vụ việc này.