Tục “Khai bút đầu xuân” không phải là một nghi lễ bắt buộc trong ngày Tết cổ truyền nhưng từ lâu đã được duy trì như một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt (Ảnh: VTC)
Mỗi khi Tết đến, Xuân về nhiều người lại cùng nhau tiến hành nghi thức khai bút đầu Xuân và xin chữ đầu năm với ước muốn một năm mới gặp nhiều may mắn, thi cử đỗ đạt, học hành tấn tới và sự nghiệp thành công.
Trong văn hóa và thói quen của người Việt, mọi người quan niệm rằng, ngày đầu tiên của năm là ngày quan trọng cho một khởi đầu mới. Những ngày đầu tiên của năm, nếu mọi việc suôn sẻ, ai nấy vui vẻ thì cả năm sẽ luôn được may mắn.
Với ý nghĩa tốt đẹp đó, theo truyền thống, tục chắp bút (hay khai bút) và xin chữ đầu năm luôn được nhiều người chú ý, nhắc nhở nhau thực hiện.
Theo Tiến sĩ Phạm Văn Tuấn, Viện nghiên cứu hán Nôm, thường thì sau Giao Thừa, mọi người sẽ chọn một giờ tốt để làm lễ khai bút, gọi là để bắt đầu sự nghiệp, sự học, sự viết cho một năm mới. Song song với tục khai bút đầu năm mới là tục xin chữ dịp Tết, với mong muốn cầu xin những điều tốt lành. Đối với học sinh hay những người viết lách như nhà giáo, nhà báo, nhà văn, nhà thơ...phong tục này ngày nay vẫn được coi trọng và thực hiện. Tiến sĩ Phạm Văn Tuấn nói:
"Việc khai bút đầu Xuân sẽ đem đến một điều may mắn, cầu mong một năm mới đạt được những hiệu quả của ngày đó. Khai bút thường vào mồng một nhưng cũng có người chọn ngày mùng hai, mùng ba, tùy theo từng cá nhân. Năm mới, rất nhiều em xin chữ treo ở trước bàn học để chuyên cần hơn, thông nh hơn, phấn chấn hơn trong việc học. Có những em chuẩn bị thi vượt cấp xin chữ đầu năm để cầu mong cho năm nay sẽ thi đỗ, đạt được kết quả. Làm công việc khác cũng thế, mỗi người có cách thể hiện khác nhau, có người viết một đoạn thơ, có người viết một đoạn văn, có người xin một câu, một chữ đều mong một điều tốt đẹp cho một năm mới."
Tục khai bút chỉ là nghi lễ tượng trưng trong ngày Tết nhưng từ bao lâu nay, phong tục này vẫn được thực hiện, nhất là những ngày đầu năm mới. Khai bút đầu xuân đã trở thành một việc làm mang ý niệm tâm linh, ước mong năm mới thành công, nhiều may mắn sẽ đến với bản thân và tất cả những người mà mình yêu quý. Khai bút và xin chữ đầu Xuân không những thể hiện sự trân trọng đối với các giá trị văn hóa truyền thống mà còn mang ý nghĩa dăn dạy con cháu về đức tính hiếu học và tôn sư trọng đạo của dân tộc./.