Liệu việc tăng mức phạt lên kịch khung, cùng với hình phạt bổ sung là trừ hết điểm bằng lái có ngăn chặn được hành vi đi ngược chiều trên cao tốc?
Không dưới một lần, tài xế xe công nghệ Nguyễn Trung Kiên (ở Cầu Giấy, Hà Nội) bắt gặp tình trạng ô tô chạy ngược chiều trên Đại lộ Thăng Long, thậm chí còn chạy ở làn tốc độ cao nhất. Nếu không tập trung quan sát, anh Kiên đã có thể bị va chạm, TNGT.
Bởi vậy, anh Nguyễn Trung Kiên rất tán thành với việc tăng nặng mức phạt với hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc: "Đi trên đường cao tốc, chạy không đúng làn, đúng luồng đã cảm thấy không hợp lý rồi, chứ chưa nói đi lùi với đi ngược chiều. Hành vi đấy phải phạt nặng, phải làm cho đúng, cho hết khung".
Một số người tham gia giao thông cũng bày tỏ, việc tăng nặng mức phạt với hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc:
"Đường cao tốc thì tốc độ mọi người đi nhanh, gặp xe đi lùi mọi người sẽ không phanh kịp, dễ dẫn đến tai nạn, chết người".
"Đi lùi như thế rất dễ dẫn tới TNGT. Khi tham gia giao thông, em gặp khá thường xuyên".
"Nguy cơ tai nạn là rất cao. Thỉnh thoảng cũng có vụ tai nạn, va chạm do đi ngược chiều. Ở đây cũng có, thỉnh thoảng cũng xảy ra".
Thống kê của Công ty TNHH Một thành viên Quản lý đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng cho thấy, năm 2023, trên tuyến cao tốc Hà Nội- Hải Phòng xảy ra 74 trường hợp xe đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc. tính đến 15/10/2024 cũng xảy ra 69 vụ.
Ông Nguyễn Thanh Tùng, Trưởng phòng Quản lý vận hành, Công ty TNHH Một thành viên quản lý đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng cho biết, những vụ TNGT do hành vi đi lùi, đi ngược chiều thường để lại hậu quả rất nặng nề:
"Đây là hành vi vô cùng nguy hiểm, uy hiếp trực tiếp đến ATGT của bản thân người điều khiển phương tiện tham gia giao thông và gây nguy hiểm cho các phương tiện tham gia giao thông bình thường khác. Vì vậ, vì sự bình an trên các cung đường, chúng ta tham gia giao thông bằng sự cẩn trọng và trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội".
Ông Bùi Đình Tuấn, Trưởng ban Khai thác, Tổng công ty Đầu tư và Phát triển đường cao tốc VN (VEC) cho hay, dù trên các tuyến cao tốc do đơn vị đầu tư, quản lý không có đầy đủ hệ thống camera giám sát, song đơn vị vẫn phát hiện các trường hợp xe đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc. Chẳng hạn, trên tuyến cao tốc Hà Nội – Lào Cai năm 2024 đã ghi nhận 2 trường hợp xe đi lùi đi ngược chiều, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người đi đường:
"Việc đi lùi, đi ngược chiều trên đường cao tốc, thứ nhất là nguy hiểm cho tính mạng bản thân cũng như người tham gia giao thông trên các tuyến đường cao tốc. Đặc thù cao tốc chạy với tốc độ cao, việc đi lùi, đi ngược chiều dẫn tới các phương tiện lưu thông có thể sẽ gây va chạm, gây hậu quả nghiêm trọng, mất ATGT".
Thượng tá Tạ Thị Hồng Minh, Phó trưởng phòng Tuyên truyền, Cục CSGT, Bộ Công an cho biết, thời gian qua, qua quá trình tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm cho thấy, những hành vi vi phạm trật tự ATGT, trong đó có hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc có diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng, trong khi đó là hành vi tiềm ẩn nguy cơ rất cao dẫn tới TNGT Bởi vậy, tại dự thảo nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ, Bộ Công an đã đề xuất nâng mức phạt tiền từ 16-18 triệu đồng lên 30 - 40 triệu đồng, trừ hết 12 điểm của giấy phép lái xe:
"Hành vi đó là hành vi vi phạm pháp luật về TTAGTG nghiêm trọng và đặt tính mạng của rất nhiều người vào nguy hiểm. Vì vậy Ban soạn thảo đã đề xuất tăng chế tài xử phạt đối với những hành vi cố ý, gây nguy hiểm hoặc nguy cơ gây tai nạn cao như đi ngược chiều, đi lùi xe trên cao tốc. Nó có những nguy cơ rất cao gây TNGT", Thượng tá Tạ Thị Hồng Minh cho biết.
Tán thành đề xuất này, chuyên gia giao thông Khương Kim Tạo cho rằng, hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc ở góc độ nào có còn có xác suất gây tai nạn giao thông hơn cả hành vi vi phạm nồng độ cồn ở mức cao nhất. Bởi vậy, việc nâng mức phạt với hành vi này là cần thiết:
"Chạy ngược chiều trên đường cao tốc là hành vi nguy hiểm nhất trong tất cả các hành vi liên quan đến công tác ATGT, còn nguy hiểm hơn cả hành vi uống rượu bia. Như vậy đối với hành vi chạy ngược chiều trên đường cao tốc phải đưa vào mức xử lý cao nhất trong các hành vi phạm vi phạm hành chính. Thứ 2 về mặt trừ điểm cũng phải trừ điểm kịch khung".
So với nghị định 100/2019 và nghị định 123/2021, tại dự thảo nghị định mới, hành vi đi ngược chiều trên đường cao tốc được Bộ Công an đề xuất tăng lên đáng kể. Theo Bộ Công an, với xu hướng gia tăng nhanh chóng chiều dài đường cao tốc, việc hình thành văn hóa tham gia giao thông, thói quen đi trên cao tốc là rất cần thiết, trong đó, việc tăng nặng mức phạt cũng được coi là một trong những công cụ để hướng tới mục tiêu này.
Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông qua bài bình luận: "Phải phạt nặng như vi phạm nồng độ cồn kịch khung".
So với 100/2019 và nghị định 123/2021, hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc được Bộ Công an kiến nghị nâng mức phạt lên đáng kể, từ 16-18 triệu đồng, lên mức 30-40 triệu đồng, đồng thời bị trừ hết điểm của giấy phép lái xe, thay vì bị tước giấy phép lái xe từ 5-7 tháng so với quy định trước đó.
Theo Bộ Công an, mặc dù mức phạt đối với hành vi đi lùi, đi ngược chiều ngày càng được nâng lên, song từ thực tế công tác tuần tra, kiểm soát xử lý vi phạm của lực lượng chức năng cho thấy, hành vi này cũng đang có chiều hướng gia tăng.
Kết quả giám sát tại cao tốc Hà Nội- Hải Phòng - một trong những tuyến cao tốc có hệ thống giám sát hiện đại nhất cả nước cũng cho thấy, 11 tháng đầu năm 2024, trên tuyến đã xảy ra 69 vụ vi phạm, bình quân vẫn xảy ra hơn 6 vụ vi phạm/tháng. Điều đó cho thấy, mức phạt theo Nghị định 100, tuy đã phần nào có tác dụng răn đe, nhưng vẫn chưa đủ mạnh để ngăn chặn những vi phạm tiếp diễn, chưa khiến tài xế suy nghĩ kỹ trước khi thực hiện hành vi vi phạm.
Trong bối cảnh đó, việc nâng mức xử phạt kịch khung lên 30-40 triệu đồng, tương đương mức phạt cao nhất với hành vi vi phạm nồng độ cồn, đồng thời trừ toàn bộ điểm bằng lái để tăng tác dụng răn đe, ngăn chặn là điều cần thiết.
Không những vậy, Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ quy định, trường hợp bị trừ hết điểm, ít nhất sau 6 tháng, tùy từng lỗi vi phạm, người vi phạm mới được tham gia kỳ thi đánh giá lại kiến thức về TTATGT đường bộ do lực lượng CSGT tổ chức, mới được phục hồi điểm bằng lái. Điều đó có nghĩa, bằng lái của người vi phạm bị vô hiệu hóa ít nhất 6 tháng.
Như vậy, việc bị trừ hết điểm đồng nghĩa với việc tài xế không còn được phép tham gia giao thông cho đến khi hoàn tất các yêu cầu kiểm tra kiến thức pháp luật về TTATGT. Đây là biện pháp không chỉ răn đe mà còn ngăn chặn ngay lập tức các tài xế cố tình vi phạm một trong những lỗi nguy hiểm nhất, tiềm ẩn nguy cơ cao nhất dẫn tới TNGT.
Chính vì vậy, nâng mức phạt từ 16-18 triệu đồng lên mức 30-40 triệu đồng và trừ hết điểm bằng lái là cách để gửi đi thông điệp mạnh mẽ về sự nghiêm túc trong việc đảm bảo an toàn giao thông, để hành vi đi lùi, đi ngược chiều trở thành một quyết định “đắt giá” mà không ai muốn mạo hiểm thực hiện.
Để thực hiện việc nâng mức xử phạt và trừ hết điểm bằng lái, cần có sự điều chỉnh và cập nhật trong các quy định pháp luật về giao thông. Bên cạnh đó, hệ thống điểm trên giấy phép lái xe cũng cần được quản lý chặt chẽ và đồng bộ hơn để đảm bảo việc trừ điểm được thực hiện nh bạch và chính xác.
Ngoài ra, việc thực hiện các biện pháp nâng cao ý thức người tham gia giao thông thông qua tuyên truyền, giáo dục cũng cần được đẩy mạnh. Các chiến dịch truyền thông về an toàn giao thông trên cao tốc, các chương trình hướng dẫn kỹ năng lái xe an toàn cần được tổ chức rộng rãi. Điều này giúp người dân hiểu rõ hơn về những nguy hiểm tiềm ẩn khi vi phạm và cùng có trách nhiệm trong việc đảm bảo an toàn giao thông.
Mục tiêu của Việt Nam đến năm 2030 sẽ có 9.000 km đường cao tốc, đồng nghĩa giao thông cao tốc ngày càng phổ biến và quan trọng. Điều này đòi hỏi ý thức chuyên nghiệp, chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông. Để làm được, việc xây dựng hệ thống chế tài đủ sức răn đe là hết sức cần thiết.
Việc nâng mức xử phạt lên 30-40 triệu đồng và trừ hết điểm bằng lái là một trong những biện pháp cần thiết để tăng tính răn đe, giảm thiểu các vi phạm đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc, góp phần bảo vệ tính mạng và tài sản của mọi người, đồng thời xây dựng một môi trường giao thông an toàn hơn./.