Từ thuở ấu thơ trong giỏ đi chợ của mẹ cho đến những hộp quà gửi gắm yêu thương, ô mai Hà Nội đã trở thành một phần ký ức của biết bao thế hệ.
Nhưng ít ai biết được nguồn gốc thực sự của món quà dân dã này bắt đầu từ đâu và hành trình phát triển của nó ra sao qua thời gian.
Hôm nay, hãy cùng VOV Giao thông Quốc gia cùng trò chuyện với chủ một cửa hàng ô mai lâu đời trên phố cổ để khám phá rõ hơn về câu chuyện thú vị đằng sau món quà Hà Nội đầy thân thương ấy.
PV: Xin chào anh Lê Lương Ngọc - Chủ cửa hàng ô mai Toàn Thịnh có tuổi đời 100 năm. Thưa anh, ô mai được coi là một nét ẩm thực truyền thống lâu đời của người Hà Nội. Anh có thể chia sẻ đôi nét về nguồn gốc ra đời của món quà dân dã mà đậm đà này không?
Anh Lê Lương Ngọc: Nghề ô mai của gia đình bắt đầu từ cụ, ông bà rồi bố mẹ tôi, và đến tôi là đời thứ tư. Thực ra như truyền thống trong khu phố cổ là cha truyền con nối, sau đó tam đại đồng đường theo truyền thống người Việt.
Từ 9-10 tuổi tôi sống cùng bà và sau đó bà làm thì mình ở bên và phụ, làm dần làm dần. Đến lúc lớn là mình thành nghề. Truyền thống của khu phố cổ là 36 phố phường ngày xưa là được tạo bởi các làng nghề.
Đầu tiên là mọi người có nghề sau đó phát triển nghề, mở cửa hàng, dạy cho con cho cháu và đời đời tiếp nối, trở thành các phố phường buôn bán. Giống như phố Hàng Đường thời Pháp ngày xưa là cả phố bán bánh kẹo ô mai và gia đình tôi là một trong những gia đình từ thời Pháp thuộc.
Và một gia đình cứ cha truyền con nối tiếp tục như thế thì khi sinh ra mọi người đã có ý thức tiếp nối nghề nghiệp của gia đình.
PV: Theo anh, điều gì đã giúp ô mai Hà Nội không chỉ tồn tại mà còn trở thành một món quà đặc trưng, được yêu thích qua nhiều thế hệ và cả du khách khi đến với Thủ đô, đặc biệt là điều mà giúp anh giữ gìn được nghề truyền thống của cha ông tới giờ?
Anh Lê Lương Ngọc: Thực ra về bản chất vẫn là ngũ vị thôi. Chúng ta cần hiểu rằng vì là thức quà thiên nhiên nên phụ thuộc vào thời tiết khí hậu của từng năm. Do đó cũng rất cần sự nhạy cảm và thưởng thức của người làm, khi mình làm thì mình phải biết điều tiết phù hợp với thức quà của năm đấy mùa đấy.
Các gia vị đều thay đổi theo từng năm. Khi mình tạo ra được sự cân bằng để cho khách hàng có được sự mãn nguyện về mặt thưởng thức là rất quan trọng. Cái đấy là phải trải qua trải nghiệm rất nhiều.
PV: Xin được cảm ơn anh Lê Lương Ngọc đã mang tới những chia sẻ thú vị về món quà mang đậm hồn cốt Hà Thành – ô mai.
Có lẽ, không chỉ là một món ăn vặt, ô mai còn là một phần ký ức, một lát cắt văn hóa góp phần tạo nên bản sắc riêng của Hà Nội.