Sáng nay (30/10), Cục Quản lý khám chữa bệnh – Bộ Y tế cùng Merck Việt Nam công bố tài liệu “Hướng dẫn thực hành dược lâm sàng cho dược sĩ trong một số bệnh không lây nhiễm”, nhằm nâng cao chất lượng chữa bệnh, sử dụng thuốc hiệu quả, an toàn.
Dược lâm sàng là hoạt động thực hành thuộc lĩnh vực khoa học sức khỏe, trong đó người dược sĩ thực hiện vai trò tư vấn về thuốc cho thầy thuốc, giúp tối ưu hóa phác đồ điều trị; đồng thời thực hiện vai trò cung cấp thông tin, tư vấn, hướng dẫn sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả cho cán bộ y tế và người bệnh.
Việc sai sót trong sử dụng thuốc có thể gây ra những vấn đề như không phát huy được tối đa hiệu quả của thuốc; gây nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong cho bệnh nhân; gia tăng chi phí cho ngành y tế. Tại Anh, từ năm 2005-2010, hơn 500.000 sai sót trong sử dụng thuốc; trong đó, 16% sai sót gây hại trực tiếp đến bệnh nhân, 0,9% gây tử vong.
Tại Mỹ, dù được đánh giá là ngành y tế vượt bậc nhưng năm 2014 vẫn không ngăn được hơn 800.000 trường hợp phản ứng có hại nghiêm trọng của thuốc, gây tử vong khoảng 124.000 người. Do đó, việc nâng cao năng lực thực hành dược lâm sàng rất quan trọng tại nhiều quốc gia.
Tại nước ta, thống kê năm 2018, trên 460 bệnh viện thuộc 57 tỉnh, thành, số bệnh viện đã triển khai hoạt động dược lâm sàng một cách thường quy chỉ đạt hơn 35%. 40% các hoạt động phối hợp giữa nhân viên y tế khác đạt mức thỉnh thoảng trở lên.
Theo Bác sĩ CKII Trần Văn Khanh – Giám đốc bệnh viện quận 2, dù Bộ Y tế đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện hoạt động dược lâm sàng trong bệnh viện đã có từ lâu, tuy nhiên sự quan tâm của các cơ sở y tế đối với dược lâm sàng nói chung cũng còn hạn chế. Nguyên nhân do dược sĩ chưa được đào tạo chuyên sâu về kiến thức thực hành dược lâm sàng; chưa thống kê hóa tài liệu tra cứu chuyên biệt cho thực hành dược lâm sàng, gây khó khăn cho các dược sĩ, cũng như việc ứng dụng dược lâm sàng ở nước ta còn nhỏ lẻ, chưa đồng bộ và chưa chuẩn xác. Do đó, việc ban hành tài liệu dược lâm sàng có ý nghĩa quan trọng giúp cho các cơ sở y tế đi đúng hướng và tập trung vào điều trị hiệu quả nhất.
Bác sĩ CKII Trần Văn Khanh – Giám đốc bệnh viện quận 2, TPHCM cho biết:
Tài liệu đáp ứng nhu cầu tiếp cận nhu cầu tiếp kiến thức thực hành dược lâm sàng chuẩn xác, khoa học, hợp lý và hiệu quả, tối ưu chất lượng điều trị cho các bệnh nhân trong một số bệnh không lây nhiễm. Đặc biệt là 3 bệnh lý thời sự nhất hiện nay như ung thư, đái tháo đường, tim mạch.
Theo PGS.TS.BS Lương Ngọc Khuê – Cục trưởng Cục quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế, đây là một trong nhóm bệnh lý nhiều nhất hiện nay, nằm trong chiến lược hành động quốc gia về phòng chống bệnh không lây nhiễm của Việt Nam giai đoạn 2016-2020, tầm nhìn 2030 và gây gánh nặng cho nhiều gia đình.
PGS.TS.BS Lương Ngọc Khuê đánh giá:
“Ai đó chúng ta hiện nay có người nhà ung thư, đột quỵ, tim mạch, tiểu đường thì điều trị một tuần, một tháng, một năm không khỏi. Ung thư thì như một gánh nặng, như án tử hình nếu không phát hiện, điều trị sớm. Vì vậy, cần người thầy tốt cũng cần hướng dẫn tốt để sử dụng thuốc tốt, an toàn, hợp lý và hiệu quả”.
Thực tế, trình độ chuyên môn y khoa của cán bộ y tế khác nhau từ bệnh viện trung ương đến địa phương, điều kiện cở sở vật chất, y tế, dược khác nhau. Trong khi, mô hình bệnh lý hiện nay có sự thay đổi.
Trước đây, chủ yếu là mô hình bệnh tật lây nhiễm nhưng xu hướng bệnh không lây nhiễm đang nổi lên, chiếm 70% ca tử vong.
Tài liệu được xây dựng bởi 38 chuyên gia hàng đầu đến từ các trường đại học, bệnh viện và hiệp hội trên cả nước dưới sự chủ trì của Bộ Y tế.
Vì vậy, lãnh đạo các bệnh viện cần nghiên cứu, triển khai cho các cán bộ y tế phù hợp với chuyên môn nghiệp vụ, điều kiện y tế tại khu vực mình, nhằm phục vụ tốt chất lượng điều trị và góp phần phát triển thực hành dược lâm sàng tại Việt Nam.
TS.BS. Phan Hướng Dương – Phó giám đốc bệnh viện Nội tiết Trung ương cho biết:
“Hiện nay, các bệnh viện cần phát triển hơn nữa. Muốn phát triển hơn nữa thì cần sự quan tâm từ chính sách Bộ Y tế đến lãnh đạo các bệnh viện phải quan tâm hơn nữa công tác dược lâm sàng. Như vậy dược lâm sàng phát triển bền vững hơn nữa và đúng vai trò của dược lâm sàng”.
Tài liệu “Hướng dẫn thực hành dược lâm sàng cho dược sĩ trong một số bệnh không lây nhiễm” là một phần quan trọng trong chương trình quốc gia “Nâng cao năng lực thực hành dược lâm sàng cho dược sĩ trong một số bệnh không lây nhiễm” giai đoạn 2018-2023 của Bộ Y tế, mở ra kỷ nguyên mới cho hoạt động lâm sàng Việt Nam.