Đây sẽ là câu chuyện không có hồi kết nếu như vấn đề không được giải quyết tận gốc bằng việc trả lời câu hỏi: Bẫy chim để làm gì?
Vài ngày trước, tôi đọc một loạt phóng sự trên báo Nghệ An nói về một số địa phương ở Quỳnh Lưu, Diễn Châu vẫn có tình trạng người dân đánh bẫy để bắt chim trời. Mùa này rất phổ biến, bởi bắt đầu vào đông, các loại chim di cư từ các nước ôn đới sẽ bay về Việt Nam.
Rõ ràng, nhờ môi trường nông nghiệp, ruộng đồng tốt lên, các loại chim di cư, chim địa phương đã về rất nhiều. Đó là một dấu hiệu rất tốt của môi trường. Nhưng bên cạnh đó, câu chuyện những người nông dân vẫn tiếp tục bẫy chim trời để bán cũng là một vấn đề.
Tôi nhớ một câu chuyện cách đây nhiều năm, khi chúng tôi đi đến vườn quốc gia Xuân Thủy, vốn là nơi rất nổi tiếng với các loại chim di cư vào mùa đông. Trong chuyến đi đó, nhóm chúng tôi được hướng dẫn bởi một người chuyên bẫy chim, nhưng sau khi được chính quyền địa phương tuyên truyền, đã bỏ việc bẫy chi và hướng dẫn cho các đoàn đến tham quan vườn quốc gia.
Nhờ giải pháp như vậy, nhiều người đã bỏ hoàn toàn việc bẫy hay bắt chim ở vùng bảo tồn và trở thành những người hướng dẫn. Chính sinh kế đã giúp người nông dân từ bỏ bẫy chim trời.
Một câu chuyện tương tự: những người thợ rừng ở Phong Nha - Kẻ Bàng. Trước đây, họ có thể vào rừng làm “lâm tặc”, nhưng giờ họ đã tìm được công việc tốt hơn, khi đi làm người hướng dẫn, khuân vác, hỗ trợ cho các chuyến du lịch. Sự phát triển của nghề du lịch ở vùng Phong Nha đã giúp cho rất nhiều lâm tặc có được công việc tốt hơn.
Nhưng câu chuyện của những người bẫy chim ở Nghệ An khiến tôi liên tưởng đến một câu chuyện khác nữa. Có lẽ, chúng ta không ai xa lạ với những quán "chim to dần" bán chim trời ở những vùng ven Hà Nội như Bắc Ninh, Hưng Yên…
Tôi không thấy mọi người che giấu gì chuyện ở đó bán chim trời. Nếu chúng ta chỉ nói đến chuyện người nông dân đi bẫy chim mà không nói đến những người tiêu thụ, tôi nghĩ đó thật là một thiếu sót.
Việc bảo vệ các loài chim di cư, chim trời, động vật tự nhiên, sinh vật tự nhiên là một chuyện cần thiết và nên làm, trong hoàn cảnh chúng ta đã có mức sống khá hơn, tốt hơn. Tuy nhiên, nó cần nhiều thứ hơn, cần có những sinh kế phù hợp cho người nông dân ở những vùng đó.
Cũng nên quyết liệt với việc tiêu thụ các sản phẩm từ động vật hoang dã, không kém gì với việc quyết liệt đối với những người săn bắt, đó là hai phía của một câu chuyện. Sẽ không ai bẫy chim nữa nếu việc tiêu thụ các loại chim trời bị loại bỏ.