Đường phố Dhaka, Thủ đô của Bangladesh luôn tràn ngập tiếng ồn. Giữa những tiếng còi xe inh ỏi, tiếng ô tô gầm rú, tiếng xe kéo rầm rập, những chiếc xe 3 bánh được gọi là tuk-tuk lại di chuyển rất êm nhờ chuyển đổi sang xe điện.
Một công ty khởi nghiệp của Bangladesh nhìn thấy cơ hội lớn ở thị trường 2,5 triệu xe tuk-tuk điện một mảnh đất màu mỡ để có thể biến thành nhà máy điện ảo.
Bà Salma Islam, người đứng đầu bộ phận dự án của công ty khởi nghiệp SOLshare tại Bangladesh cho biết: “Khi những chiếc tuk-tuk trở về gara vào ban đêm, xe vẫn còn khoảng 30% pin. Nếu lượng điện còn lại có thể được truyền tải vào mạng lưới điện vào thời điểm nhu cầu điện đạt đỉnh điểm thì sẽ rất tuyệt vời”.
Công ty SOLshare sở dĩ có thể nắm rõ lượng điện còn trong pin xe tuk-tuk vào cuối ngày bởi doanh nghiệp đang hợp tác với các gara để nâng cấp pin truyền thống sang pin lithium-ion thông nh. Loại pin này được gắn chip giúp công ty thu thập dữ liệu về hiệu suất, vị trí, mức sạc của pin.
Công ty này cho biết lượng điện còn lại trong xe tuk-tuk vào cuối ngày có thể cung cấp tới 20% nhu cầu năng lượng của Bangladesh vào lúc cao điểm.
Sau đó, các phương tiện có thể sạc vào ban đêm khi nhu cầu trên lưới điện ở mức thấp nhất. SOLshare kỳ vọng những “nhà máy điện di động” có thể giúp ổn định lưới điện của Bangladesh và hỗ trợ quá trình phát triển kinh tế của đất nước.
Bà Islam cho biết: “Năng lượng là thứ mà bất cứ cộng đồng nào, người dân nào cần phải khai phá và phát triển. Nhu cầu không ngừng tăng lên bởi dân số cũng tăng lên. Khi sinh kế của người dân được cải thiện, nhu cầu năng lượng cũng tăng lên”.
Dự án nâng cấp pin xe tuk-tuk nằm trong chương trình thử nghiệm về xe điện có tên SOLmobility được SOLshare khởi động vào năm 2021. Đến nay, công ty đã hợp tác với 15 gara để nâng cấp pin và thu thập dữ liệu về quãng đường và hoạt động.
Loại pin thông nh của SOLshare tiêu thụ lượng điện ít hơn 40% so với pin axit-chì. Không những vậy, pin lithium-ion có thể sạc đầy trong khoảng 6 giờ, bằng một nửa thời gian so với pin axit-chì.
Ngoài ra, pin lithium-ion cũng nhẹ và hoạt động hiệu quả hơn, tuổi thọ cao gấp 5 lần. Chỉ có điều, pin lithium-ion có giá thành gấp đôi so với pin axit-chì.
Bà Islam cho biết thêm: “Chúng tôi có thể biết chính xác thông tin từ pin. Ví dụ Giai đoạn sạc pin là gì?, điện áp là gì?, ai đang cho thuê chiếc pin này?, họ cho thuê nó trong bao lâu? Điều tốt của của những chiếc pin thông nh này là tiêu thụ lượng điện ít hơn 40% so với pin axit chì thông thường”.
Ông Muhammad Delwar Hossain làm nghề lái xe tuk-tuk ở ngoại ô Thủ đô Dhaka của Bangladesh hơn một thập kỷ, bắt đầu chuyển sang sử dụng pin thông nh của công ty SOLshare vào năm ngoái.
Tài xế này cho biết, việc chuyển đổi pin giúp ông tăng thu nhập hàng tháng thêm 50% vì có thể thực hiện nhiều chuyến đi hơn trong một lần sạc so với pin thông thường.
Ông Hossain cũng cảm thấy sức khỏe được cải thiện vì không còn hít phải khói độc phát ra từ pin axit-chì nữa. Đây là lợi ích lớn hơn cả đối với cộng đồng.
Tham vọng của công ty khởi nghiệp SOLshare không chỉ ở việc biến những chiếc xe tuk-tuk thành nguồn cung cấp điện di động mà họ còn muốn chuyển đổi toàn bộ lĩnh vực năng lượng của Bangladesh thông qua nhiều dịch vụ khác nhau.
Vào năm 2015, công ty bắt đầu phát triển các mạng lưới điện siêu nhỏ chạy bằng năng lượng mặt trời cho phép những hộ gia đình không có tấm quang năng có thể mua điện dư thừa từ hộ gia đình khác thông qua hệ thống thanh toán di động "Pay as you go", tức là dùng đến đâu trả tiền đến đó.
Bà Islam cho biết: “Đây là một thị trường năng lượng chưa được khai thác, nếu chúng ta có thể tìm ra cách chia sẻ năng lượng dư thừa đó, thì sẽ thực sự hữu ích”.
Đến nay, công ty đã lắp đặt 118 mạng lưới điện siêu nhỏ như vậy trên khắp Bangladesh và huy động được 6 triệu USD.
Ngoài ra, SOLshare còn triển khai lắp đặt hệ thống bảng điều khiển năng lượng mặt trời tại các hộ gia đình, tòa nhà thương mại.
Bà Islam nhận định, tăng cường sử dụng năng lượng mặt trời có thể giúp Bangladesh giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và những mạng lưới điện siêu nhỏ này có thể cung cấp lượng điện dư thừa cho lưới điện quốc gia.
Những sáng kiến của SOLshare được tung ra vào đúng thời điểm quan trọng đối với lĩnh vực năng lượng của Bangladesh, khi các hộ gia đình trên khắp đất nước này thường xuyên phải chịu cảnh cắt điện luân phiên để giảm tải cho mạng lưới điện.
Việc cắt điện là cần thiết để giảm áp lực cho lưới điện, từ đó ngăn chặn tình trạng mất điện hoàn toàn. Vào tháng 10/2022, Bangladesh trải qua đợt cắt điện lớn nhất trong 8 năm khiến 96 triệu người không có điện để sử dụng.
Bà Islam nhớ lại: “Mùa hè năm ngoái, chúng tôi gặp sự cố lưới điện nghiêm trọng. Chúng tôi đã phải cắt điện rất nhiều. Điều này đã giúp mọi người nhận thức được vấn đề thiếu điện. Luợng điện còn lại trong xe tuk-tuk vào cuối ngày có thể cung cấp tới 20% nhu cầu năng lượng của Bangladesh vào lúc cao điểm”.
Bangladesh không phải quốc gia duy nhất trên thế giới gặp khó khăn với việc đáp ứng nhu cầu năng lượng của người dân, doanh nghiệp.
Tình trạng gián đoạn nguồn cung dầu mỏ, khí đốt trong suốt năm 2022 đã gây ra cuộc khủng hoảng năng lượng trên toàn cầu. Điều này đã thúc đẩy một cuộc cách mạng năng lượng tái tạo, với năng lượng mặt trời và gió tăng nhanh hơn 30% so với dự kiến vào năm ngoái.
Nhiều người đang hi vọng cuộc cách mạng năng lượng tái tạo sẽ đẩy nhanh quá trình mở rộng năng lượng xanh.
Bà Sonia Bashir Kabir, người sáng lập công ty đầu tư mạo hiểm SBK Tech Ventures của Bangladesh và là nhà đầu tư ban đầu vào SOLshare, cho biết: “Chúng ta cần mọi người có ý thức hơn về môi trường mình đang sống. SOLshare đã thúc đẩy điều đó suốt thời gian qua. Tôi nghĩ họ đã đi trước thời đại một chút. Tôi tin rằng 5 năm tới sẽ có rất nhiều cơ hội cho công ty khi chính phủ đang có nhiều chính sách thuận lợi về vấn đề khí hậu”.
Thời gian tới, công ty SOLshare vẫn tiếp tục nâng cấp pin điện cho xe tuk-tuk, đồng thời hợp tác với các nhà sản xuất pin để lắp chip kỹ thuật số trực tiếp vào pin của các hãng.
Thông qua các dự án khác nhau, SOLshare kỳ vọng sẽ trở thành nhà cung cấp tiện ích ảo lớn nhất châu Á. Mô hình này có thể đóng vai trò quan trọng tại những quốc gia khác có số lượng xe tuk-tuk đông đảo như Thái Lan, Ấn Độ.