Trên tuyến đường nông thôn gần chùa Hà Pộp, ấp Ninh Lợi, xã Ô Lâm (tỉnh An Giang), phóng viên ghi nhận một bãi rác chất cao như “núi” tràn cả xuống mặt đường. Sau cơn mưa, từ những đống rác ấy rỉ ra dòng nước đen kịt, bốc mùi hôi nồng nặc, ruồi nhặng bu kín.
Ông Nguyễn Văn Son, người dân sống cạnh bãi rác cho biết, đây là bãi rác An Tức đã tồn tại trên 20 năm, từ khi bãi rác được hình thành thì cũng là lúc đời sống của người dân xung quanh bị đảo lộn và ảnh hưởng nghiêm trọng.
Vài năm trở lại đây, khi lượng khách du lịch đến khu vực tăng cao, bãi rác ngày càng quá tải, tràn cả ra đường. Hơn 20 năm dai dẳng bởi mùi rác, nhiều lần ông Son đã kiến nghị đến chính quyền địa phương nhằm có phương án khắc phục tình trạng ô nhiễm. Tuy nhiên, đến nay, mọi việc vẫn chưa được giải quyết:
“Có chị hàng xóm cạnh đây giờ đóng cửa bỏ đi Sóc Trăng ở rồi. Tôi cũng muốn đi nơi khác lắm nhưng vì chưa có khả năng. Ở chỗ này tôi chịu không nổi nữa rồi.”
Theo quan sát, bãi rác An Tức chỉ cách khu dân cư vài chục mét - nơi có rất nhiều người già và trẻ nhỏ. Mỗi ngày, nhà của các hộ dân tại đây phải luôn trong tình trạng đóng cửa bởi mùi hôi và sợ ruồi muỗi.
Bà Neáng Sê, một người dân cho biết, trước kia, khi chưa có bãi rác, môi trường xung quanh rất trong lành; tại các con rạch, ao hồ có rất nhiều cá, nguồn nước đủ sạch để người dân dùng sinh hoạt. Tuy nhiên, tất cả giờ chỉ còn là ký ức, khi ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng. Hiện nay, điều mà người dân mong mỏi là được chính quyền nhanh chóng khắc phục tình trạng ô nhiễm:
“Mình đi làm mệt mỏi về chỉ muốn nằm nghỉ mà mùi hôi khiến ngủ không được. Ăn cơm cũng không dám mở cửa, ở đây nhà ai cũng vậy, đóng cửa suốt ngày. Người thân muốn ghé nhà chơi mình toàn từ chối vì như thế này sao dám để ai đến chơi. Người dân mong rằng di dời bãi rác đi nơi khác, hoặc hỗ trợ cho chúng tôi đổi chỗ ở là chúng tôi mừng lắm.”
Theo UBND xã Ô Lâm, bãi rác An Tức hình thành vào năm 2002, với diện tích hơn 15.200 m², mỗi ngày tiếp nhận khoảng 44 tấn rác, bao gồm rác từ 5 xã lân cận (trước khi sáp nhập là 15 xã). Do lượng rác ngày càng nhiều, trong khi công suất xử lý thấp, nên tình trạng quá tải kéo dài.
Trước khi sáp nhập tỉnh và giải thể cấp huyện, ngày 9/4/2025, UBND huyện Tri Tôn đã có quyết định phê duyệt công trình xây dựng hệ thống xử lý nước thải và mở rộng bãi rác An Tức, thuộc xã An Tức (nay là xã Ô Lâm).
Ông Nguyễn Văn Tân – Phó Phòng Kinh tế UBND xã Ô Lâm cho biết, địa phương đã nắm rõ tình hình ô nhiễm tại khu vực bãi rác An Tức. Hiện UBND xã đang phối hợp với Ban Quản lý Dự án Khu vực IV thực hiện các thủ tục, lập phương án bồi hoàn, thu hồi đất theo quy định.
Quy mô đầu tư gồm khu vực bãi rác hiện hữu với diện tích gần 28.000 m², dự kiến thu hồi thêm 11.427 m² để mở rộng lên gần 40.000 m². Tổng mức đầu tư hơn 7,5 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ 2025–2027. Trong tương lai, bãi rác An Tức sẽ được mở rộng, xây dựng hệ thống xử lý nước thải và đầu tư lò đốt chất thải rắn sinh hoạt, công suất xử lý 50 tấn/ngày, bằng công nghệ đốt không thu hồi năng lượng.
“Trước mắt địa phương sẽ kiến nghị với xí nghiệp môi trường đô thị để làm 1 vách ngăn tính từ đường nhựa vào khoảng 5 mét theo dọc bãi rác, và che chắn bằng tấm bạt. Ngoài ra sẽ đề xuất với sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang để hỗ trợ những thuốc vi sinh, nhằm giảm mồi hôi để đảm bảo môi trường sống cho người dân”, ông Tân cho biết.
Hơn hai thập kỷ qua, bãi rác An Tức không chỉ là điểm tập kết rác thải, mà còn là nỗi trăn trở trong đời sống của hàng chục hộ dân quanh năm chịu cảnh ô nhiễm. Giờ đây, khi dự án xử lý rác được phê duyệt, hy vọng lại nhen nhóm lên giữa những mái nhà quanh năm đóng kín cửa. Bởi hơn cả một công trình môi trường, đó là sự mong mỏi được hít thở bầu không khí trong lành, một điều giản dị mà đáng ra họ phải có, nhưng lại phải chờ đợi gần nửa đời người.