Airbus triệu hồi 6.000 máy bay A320/A321 toàn cầu sau sự cố phần mềm liên quan bức xạ mặt trời

Nhà sản xuất máy bay Airbus vừa gây chấn động ngành hàng không khi yêu cầu cập nhật phần mềm và phần cứng cho khoảng 6.000 máy bay A320/A321 trên toàn thế giới.

Vụ việc được xem là một trong những cuộc triệu hồi lớn nhất trong 55 năm lịch sử của hãng và diễn ra đúng vào thời điểm nhu cầu đi lại cuối năm đang ở mức cao nhất.

Chuyến bay bằng chiếc A320 của JetBlue từ Mexico đến Mỹ hôm 30/10 phải hạ cánh khẩn cấp khiến một số hành khách bị thương (Ảnh: Getty)

Quyết định khẩn cấp được đưa ra sau một sự cố nghiêm trọng liên quan đến bức xạ mặt trời cường độ mạnh, yếu tố được xác định có thể làm sai lệch dữ liệu quan trọng trong hệ thống điều khiển bay ELAC - bộ phận gửi lệnh từ cần điều khiển của phi công tới các cánh nâng sau máy bay.

Theo Reuters, sự cố này được chú ý đặc biệt sau chuyến bay JetBlue hôm 30/10 trên hành trình từ Cancun (Mexico) đến Newark (Mỹ), khi một chiếc A320 bất ngờ sụt độ cao mạnh do lỗi dữ liệu và buộc phải hạ cánh khẩn cấp tại Tampa (Florida), khiến nhiều hành khách bị thương.

Vụ việc lập tức khiến Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) mở điều tra, trong khi Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) ban hành chỉ thị sửa chữa bắt buộc vào ngày 28/11.

Cũng theo thông tin mà Airbus gửi đến hơn 350 hãng khai thác A320 trên thế giới, lỗi xuất phát từ phiên bản phần mềm ELAC mới. Hãng yêu cầu các đội bay phải quay lại phiên bản phần mềm trước đó để loại trừ nguy cơ lặp lại sự cố.

Airbus khẳng định phần cứng ELAC do tập đoàn Thales sản xuất vẫn đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật và đã được EASA và FAA chứng nhận, đồng thời Thales cũng nhấn mạnh phần mềm liên quan không thuộc trách nhiệm của họ.

Quy mô triệu hồi lớn khiến tác động lan rộng ngay lập tức. Các hãng hàng không từ Mỹ đến Nam Mỹ, châu Âu, Ấn Độ và New Zealand đều cảnh báo nguy cơ chậm, hủy chuyến.

American Airlines - hãng vận hành đội bay A320 lớn nhất thế giới - cho biết 340 trong số 480 máy bay cần được cập nhật và dự kiến hoàn tất phần lớn trong vòng 2 ngày, với mỗi máy bay mất khoảng 2 giờ để xử lý. Ở Nam Mỹ, Avianca bị ảnh hưởng nặng nhất khi hơn 70% đội bay thuộc diện triệu hồi, buộc hãng phải tạm dừng bán vé đến ngày 8/12.

Máy bay Airbus A320 là máy bay vận tải hành khách được ưu chuộng nhất nhì thế giới (Ảnh: R.T.)

Nhiều hãng như Lufthansa (Đức), IndiGo (Ấn Độ), easyJet (Anh) và Air France cũng ghi nhận tình trạng chậm trễ và hủy chuyến; Air France thậm chí phải hủy 35 chuyến trong ngày, chiếm 5% tổng số chuyến bay. Air New Zealand và Finnair cũng xuất hiện các chuyến bay bị hủy hoặc hoãn khi phi công phải kiểm tra lại phiên bản phần mềm.

Dù việc cài lại phần mềm tương đối đơn giản, nhưng khoảng 1.000 máy bay có thể phải thay cả phần cứng, kéo theo thời gian nằm đất kéo dài. Thách thức càng lớn hơn khi các trung tâm bảo dưỡng toàn cầu đang quá tải dohàng trăm máy bay Airbus khác chờ sửa chữa động cơ hoặc kiểm tra kỹ thuật.

Còn tại Việt Nam, ngay trong đêm 28 và rạng sáng 29/11, Cục Hàng không Việt Nam cùng các hãng bay đã họp khẩn. Đây được xem là chiến dịch can thiệp kỹ thuật quy mô lớn hiếm thấy đối với một dòng máy bay thương mại hiện đại.

Thống kê ban đầu, Vietnam Airlines có 63 máy bay, trong khi Vietjet có 69 chiếc thuộc diện phải cập nhật. Hiện, Cục Hàng không đang phối hợp chặt chẽ cùng các hãng để chuẩn bị phương án kỹ thuật và vận hành trong bối cảnh nhu cầu đi lại dịp cuối tuần tăng cao.

Mặc dù các hãng đều kích hoạt đội kỹ thuật trực 24/24h, tăng cường tối đa năng lực xử lý. Tuy nhiên, nhiều khả năng sẽ có chuyến bay bị chậm, đổi máy bay hoặc điều chỉnh lịch vì số lượng máy bay cần cập nhật quá lớn so với năng lực kỹ thuật hiện có.

Dòng A320 - ra mắt từ năm 1984 và là mẫu máy bay đầu tiên sử dụng hệ thống điều khiển “fly-by-wire” - hiện là xương sống của ngành hàng không thương mại hiện đại, được các hãng truyền thống lẫn giá rẻ khai thác rộng rãi tại Mỹ, Trung Quốc, châu Âu và Ấn Độ.

Sự cố diễn ra chỉ vài tuần sau khi A320 chính thức vượt Boeing 737 để trở thành dòng máy bay được bàn giao nhiều nhất thế giới. Tại thời điểm Airbus phát đi thông báo, có khoảng 3.000 chiếc A320 đang bay trên toàn cầu. Hiện tổng cộng 11.300 máy bay dòng này đang hoạt động, trong đó 6.000 chiếc thuộc diện phải sửa chữa.