Lắp camera trên xe khách: Y hẹn thì khó, tạm hoãn thì lo

Nhiều ý kiến cho rằng, rất khó để việc lắp đặt camera trên xe kinh doanh vận tải hoàn thành đúng thời hạn. Đâu là nguyên nhân của tình trang này?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Không phải đến năm 2020, khi Nghị định số 10 được Bộ GTVT ban hành, mà từ năm 2019, ông Lê Đình Dũng, giám đốc doanh nghiệp vận tải Hà Sơn – Hải Vân (khai thác tuyến Hà Nội – Lào Cai- Sapa) đã rất nhiều lần tìm hiểu hệ thống camera lắp đặt trên xe khách.

Sau quá trình thử nghiệm lắp camera trên 6 xe khách, hình ảnh vào ban đêm không rõ nét, muốn xem trực tuyến không được nên phải trả lại đơn vị sản xuất. Đến nay, một phần do khó khăn bởi ảnh hưởng của dịch Covid-19, gần 30% số xe và lái xe phải nghỉ luân phiên, nên đơn vị vẫn chưa lắp đặt camera trên xe khách, dù thời hạn cuối đã cận kề:

"Đối với camera bắt bên ngoài để theo dõi an toàn giao thông tốt, nhưng camera bắt bên trong rất khó, vì trường hợp xe ghế thì khai thác được camera trong xe, nhưng xe giường nằm 2 tầng thì làm sao nhìn thấy dữ liệu gì để nắm bắt được".

Ông Bùi Văn Viết, quản lý nhà xe Minh Quý (chạy tuyến Hà Nội – Thanh Hóa) cũng cho biết, trong số gần 30 xe khách của đơn vị, đã có một số phương tiện được lắp đặt hệ thống camera phục vụ nhu cầu quản lý của doanh nghiệp. Tuy vậy, ông Viết cũng băn khoăn về mức độ tương thích với hệ thống tiếp nhận của cơ quan quản lý:

"Bây giờ bọn em đã có rồi, đã lắp rồi, nhưng cái đó không biết có hợp chuẩn với cổng của Tổng cục Đường bộ hay không?"

Mặc dù đã cho lắp một số camera phục vụ công tác quản lý của doanh nghiệp, tuy nhiên ông Khúc Hữu Thanh Hải, Giám đốc Công ty Cổ phần vận tải thương mại Đất Cảng (Hải Phòng) cũng cho rằng, với số lượng hàng trăm nghìn phương tiện cùng truyền dữ liệu camera về Tổng cục Đường bộ Việt Nam thì đó là khối lượng dữ liệu khổng lồ, không dễ lưu trữ hết:

"Nếu như chúng ta chưa có nền tảng tốt, tôi nghĩ nếu chúng ta triển khai thì ngoài lãng phí về mặt tài chính, cơ quan quản lý nhà nước có thể chưa thể sử dụng được dữ liệu đó để giám sát hoạt động của doanh nghiệp thì nó sẽ gây lãng phí rất lớn cho xã hội".

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, theo quy định tại Nghị định 10, toàn quốc có khoảng 100 nghìn xe khách từ 9 chỗ trở lên phải lắp camera giám sát. Đến thời điểm này, ngoài 20% doanh nghiệp đã lắp camera phục vụ nhu cầu quản lý của doanh nghiệp, số còn lại đều chưa thực hiện việc lắp đặt camera theo yêu cầu.

Do vậy, nhiều doanh nghiệp tiếp tục đề nghị Bộ GTVT lùi thời hạn lắp đặt camera trên xe khách:

"Hiện nay đối với vận tải hành khách thì khoảng 50% số xe chạy theo tuyến cố định là đang dừng. Cái ảnh hưởng nữa là hiện nay thiết bị giám sát hành trình, các nhà mạng đang thông báo là chuyển lên sóng 3G nên đang loay hoay cái đó".

PGS.TS. Phạm Việt Cường. Giám đốc trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế Công cộng cho rằng, để thực hiện được, cơ quan quản lý cần làm rõ việc quản lý, khai thức nguồn dữ liệu khổng lồ từ hàng tram nghìn xe khách chuyển về: 

"Nó sẽ dính vấn đề nữa là xâm phạm quyền riêng tư, tại vì hành khách ở trên xe tất cả những hành động ở trên đấy, tất cả những hình ảnh đấy thì được quản lý như thế nào?"

Trao đổi với VOVGT, đại diện Tổng cục Đường bộ VN cho biết, do yêu cầu của Bộ GTVT không lùi thời hạn lắp đặt camera giám sát trên xe khách nên đơn vị vẫn đang tuyên truyền để doanh nghiệp thực hiện lắp camera đúng thời hạn.

Tuy vậy, đại diện Tổng cục Đường bộ VN cũng thừa nhận, rất khó để doanh nghiệp hoàn thành việc lắp đặt camera đúng thời gian quy định.

Việc bắt buộc lắp đặt camera trên xe khách và xe đầu kéo được coi là phù hợp trong xu thế ứng dụng công nghệ trong quản lý, nhất là lĩnh vực liên quan trực tiếp đến an toàn của hành khách.

Nhưng để thực hiện được điều này, không phải chỉ đưa ra mốc thời gian cứng nhắc, mà quan trọng hơn, cần có hướng dẫn để doanh nghiệp thực hiện chứ không nên áp đặt, mặc kệ doanh nghiệp lúng túng, mơ hồ.

Mời quý vị và các bạn đến với góc nhìn này của VOVGT qua bài bình luận nhan đề: Khó “tâm phục, khẩu phục”

Cùng với hệ thống thiết bị giám sát hành trình, việc lắp đặt camera giám sát trên xe khách và xe container khẳng định nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc nâng cao an toàn giao thông trong bối cảnh rất nhiều vụ TNGT liên quan đến xe khách và xe container xảy ra khá thường xuyên trong thời gian qua.

Thậm chí có thể nói, việc lắp đặt camera không chỉ là nhu cầu của cơ quan chức năng trong việc nâng tầm quản lý về an toàn đối với các phương tiện này, mà còn phù hợp với cả nhu cầu của chính doanh nghiệp vận tải. Bằng chứng là dù khi Nghị định 10 chưa ban hành, không ít doanh nghiệp đã tự động lắp đặt hệ thống camera trên xe khách để phục vụ nhu cầu quản lý. 

Tuy nhiên, giữa nhu cầu cầu tự thân của doanh nghiệp khác với nhu cầu của cơ quan quản lý. Đơn cử, hệ thống camera của doanh nghiệp chủ yếu giám sát hoạt động của tài xế, trong khi cơ quan quản lý lại muốn giám sát cả cửa lên xuống và khoang hành khách.

Do vậy, dù đã lắp đặt, song hệ thống camera do doanh nghiệp lắp đặt trước đó chưa chắc đã phù hợp với yêu cẩu của Bộ GTVT.

Chỉ còn 3 tháng nữa là đến thời hạn cuối cùng để doanh nghiệp hoàn thành việc lắp đặt camera trên xe khách, song đến thời điểm này, gần như chưa có đơn vị, doanh nghiệp vận tải nào thực hiện. Hiếm có yêu cầu nào của cơ quan quản lý đề ra rơi vào tình trạng tương tự.

Điều đáng nói, nguyên nhân của tình trạng này không hẳn do doanh nghiệp vận tải.

Còn nhớ, cuối năm 2020, trước kiến nghị của Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam và đông đảo doanh nghiệp về việc lùi thời hạn lắp đặt camera giám sát trên xe khách và container theo quy định tại Nghị định 10, Bộ GTVT đã bác bỏ đề xuất này và yêu cầu các đơn vị liên quan nghiên cứu, đề xuất nội dung hướng dẫn cụ thể việc lắp camera trên xe ô tô để tuyên truyền đến các đơn vị kinh doanh vận tải và các đơn vị cung cấp camera tham khảo, thực hiện.

Song, đến thời điểm này, cơ quan quản lý vẫn chưa công bố quy chuẩn của hệ thống camera giám sát để các doanh nghiệp có cơ sở thực hiện.

Thậm chí, cổng tiếp nhận dữ liệu của Tổng cục Đường bộ Việt Nam vẫn chưa hình thành, nên dù thời điểm này, doanh nghiệp nào lắp camera theo quy định cũng không dám chắc chắn có kết nối đồng bộ với hệ thống dữ liệu của Tổng cục Đường bộ hay không.

Do vậy, để giải quyết vấn đề này, không phải chỉ từ phía doanh nghiệp vận tải. Thay vì cứng nhắc hối thúc doanh nghiệp thực hiện đúng thời hạn, Bộ GTVT cần rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, ban hành những văn bản hướng dẫn để doanh nghiệp thực hiện.

Cùng với đó, sớm ra đời và sẵn sàng đưa vào hoạt động trung tâm tiếp nhận dữ liệu hình ảnh của hàng trăm nghìn phương tiện thuộc diện phải lắp đặt.

Khi có những cơ sở vật chất và hành lang pháp lý cần thiết, doanh nghiệp mới có cơ sở và niềm tin về việc kết nối và truyền dữ liệu hình ảnh từ hệ thống camera phục vụ mục tiêu nâng cao an toàn giao thông cho cả doanh nghiệp và cộng đồng.

Khi đó, căn cứ vào khả năng của doanh nghiệp có tính đến tác động của dịch bệnh, cơ quan quản lý có thể yêu cầu doanh nghiệp thực hiện việc lắp đặt camera theo yêu cầu.

Chỉ khi nhu cầu cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp gặp nhau, chính sách mới thực thi thuận lợi, thay vì áp đặt mốc thời gian một cách cứng nhắc. Còn nếu ngay cả cơ quan quản lý cũng thiếu sự chuẩn bị cần thiết, dù bị xử phạt do không thực hiện theo yêu cầu, doanh nghiệp cũng khó “tâm phục, khẩu phục”./.