Lập barie ngăn xe máy nhưng vẫn cấp phép ô tô đỗ trên vỉa hè

Dưới cơn mưa tầm tã kèm tiết trời giá rét, Như Ý, sinh viên khóa 57 Đại học Thương Mại cùng nhóm bạn nhàn nhã tản bộ trên vỉa hè phố Hồ Tùng Mậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội mà không lo phải né dòng phương tiện đông nghịt phía dưới. Có được điều này là nhờ hàng rào barie làm bằng sắt, cao khoảng 50cm bao bọc vỉa hè.

“Trước đây, phải đi sát vào bờ tường, nếu không có thể ô tô hoặc xe máy chạy chếch lên. Giờ có hàng rào này có thể ngăn cản việc đấy. Em thấy việc đi bộ của mình thuận tiện, an toàn hơn, ít xảy ra tai nạn”, Như Ý cho biết. 

Bạn cùng khóa với Như Ý là Minh Ánh tỏ ra khá hài lòng khi trải nghiệm đi bộ trên đoạn tuyến này, khi hàng rong, xe ôm, ô tô đã không còn tràn lên vỉa hè nữa.

Minh Ánh mong muốn tại các lối vào, việc sắp xếp barie cần cải thiện để tạo thuận lợi hơn cho nhóm người yếu thế, khó khăn trong việc đi lại: “Người đi bộ bình thường như này đã được rồi, nhưng em nghĩ với người khuyết tật sẽ cần một làn riêng cho họ. Ví dụ như ở đây có 3 đường vào thì mình mở rộng ra một cái để họ đi. Nếu không thì rất bất tiện, vì đi xe lăn, họ phải xuống xe thì mới đi qua được”.

Trong khi đó, anh Lưu Minh Tiến, cư dân phố Tôn Thất Thuyết, lại tỏ ra ngán ngẩm khi chứng kiến cảnh vỉa hè vừa rào chắn barie xong, đã bị hàng quán lấn chiếm, mặt bằng thì toàn ổ voi, ổ gà chưa được sửa chữa: “Lối vào rồi lòng vỉa hè bị hư hỏng, gạch bị lật tung lên mà chưa có ai sửa chữa. Nhiều người bị ngã khi đi qua đó lắm. Quán nước thì người ta để cả bảng nhà xe, nơi trung chuyển hàng hóa xe khách. Nói chung là do mưu sinh thôi, nhưng chả dẹp được, dẹp được mấy hôm, họ lại bày ra”.

Chưa kể, tiếp giáp với đoạn phố này, nhiều ô tô đỗ tràn lên vỉa hè, khiến anh Tiến “vỡ mộng” về một trải nghiệm đi bộ trong mơ: “Cơ quan nhà nước hoặc ban ngành quận huyện chắc chắn hơn vấn đề này. Chứ thật ra vỉa hè là dành cho người đi bộ, còn để đỗ thì không người dân nào đồng ý, đi lại người ta vướng mắc, khó khăn. Vỉa hè như thế này mà cấp phép đỗ thì cá nhân mình thấy không hợp lý”.

Đi bộ hàng ngày trên phố Phạm Hùng, Kate, một giáo viên dạy tiếng Anh cho biết, ở Nigeria quê hương cô, chính quyền cũng có các biện pháp kỹ thuật tương tự để bảo vệ vỉa hè.

Kate hoan nghênh Hà Nội với cách làm này, nhưng cũng bày tỏ quan điểm, chính quyền thành phố cần hành động nhất quán bằng cách dẹp bỏ các bãi trông giữ ô tô trên vỉa hè. Theo cô, nhiều tuyến phố khác cũng ùn tắc không kém trong giờ cao điểm, đơn cử như phố Huỳnh Thúc Kháng, nhưng vỉa hè lại không được bảo vệ một cách quyết liệt như vậy.

“Bãi đỗ ô tô thực sự khiến tôi e sợ, nó chặn ngang đường tôi đi và khiến người đi bộ phải hòa vào mớ hỗn độn phương tiện dưới đường. Vỉa hè chỉ được thiết kế để dành cho người đi bộ thôi, cần cấm việc đỗ xe trên vỉa hè”, Kate cho biết.

Chuyên gia giao thông, TS. Nguyễn Xuân Thủy phân tích: Hà Nội từng thí điểm rào chắn ngăn xe máy leo vỉa hè từ 2017. Đây là chủ trương đúng, song Hà Nội làm “chưa đến nơi đến chốn, chỉ mang tính hình thức”. Một số tuyến tỏ rõ hiệu quả, như Tôn Đức Thắng, Tố Hữu, nhưng một số tuyến lại bị tái lấn chiếm dẫn đến nhếch nhác. Trong khi phần lớn vỉa hè còn lại bị tước đoạt công năng một cách công khai qua nhiều hình thức, trong đó có bãi trông giữ xe tạm thời.

“Nếu xe máy đi lên vỉa hè còn có lý một tí, tải trọng chỉ khoảng 1 tạ thôi. Nếu ô tô đi lên thì phá nát vỉa hè, mức độ chiếm dụng gấp 5-7 lần xe máy nên càng không được đi trên vỉa hè. Ô tô đỗ trên đó gây chật hẹp, gây thêm cảnh ùn tắc, mất an toàn. Chưa kể không nước nào như nước mình lại ngược đời, cho ô tô lên vỉa hè mà lại cấm xe máy. Nếu cấm phải cấm trước ô tô rồi mới đến xe máy”, TS. Nguyễn Xuân Thủy cho biết.

Theo TS. Nguyễn Xuân Thủy, Dự thảo sửa đổi Luật Giao thông đường bộ tới đây, Bộ GTVT cần sửa lại Khoản 1 và Khoản 2, Điều 36 để quy định rõ hơn mục đích sử dụng vỉa hè chỉ dành cho người đi bộ, thay vì câu chữ mập mờ, chung chung “cho mục đích giao thông” như trước.

“Trường hợp quá khó khăn, cấp thiết, UBND cấp tỉnh cũng chỉ nên được trao quyền dành một phần vỉa hè để đỗ xe máy có thời hạn, dứt khoát không được đỗ ô tô”, TS.Xuân Thủy nói.

Chuyên gia giao thông đô thị Nguyễn Ngọc Quang cho rằng, việc cấp phép sử dụng tạm thời vỉa hè để đỗ ô tô trên vỉa hè được UBND TP Hà Nội vận dụng theo Luật Giao thông đường bộ 2008 và Nghị định 100 năm 2013 (về quản lý và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ).

Tuy nhiên, về mặt nguyên tắc trong thiết kế đô thị, ngay cả khi trong Quyết định của thành phố dành tối thiểu 1,5m không gian vỉa hè cho người đi bộ sau khi lập bãi giữ xe, thì đó vẫn là một quan điểm sai lầm:

“Nếu chúng ta chỉ đặt mục tiêu đủ 1m - 1,5m thì đó là hoàn toàn sai về mặt quan điểm vì đó là không gian tối thiểu để đi bộ chứ không khuyến khích người ta đi bộ. Không gian hè phố đủ rộng là 3-4m để người ta cảm giác đi lại thư thái, không gian phải có bóng mát, thường xuyên dọn dẹp vệ sinh, bảo vệ an ninh tốt thì bố mẹ mới yên tâm để con em mình đi trên vỉa hè, có thể tự đi học được.

Nếu Hà Nội thực hiện đúng chủ trương là khuyến khích người dân sử dụng giao thông công cộng, hạn chế giao thông cá nhân thì hoàn toàn chúng ta phải cấm tuyệt đối việc đỗ ô tô trên vỉa hè”, ông Nguyễn Ngọc Quang nói.

Các chuyên gia đều thống nhất rằng, Hà Nội sợ xe máy đi lên phá hỏng vỉa hè, lấn chiếm không gian người đi bộ và lập rào ngăn xe máy là đúng đắn. Nhưng dường như quan điểm này lại không được áp dụng với ô tô, phương tiện nặng gấp 10 lần, chiếm dụng không gian gấp 5 lần xe máy và khả năng chuyên chở kém hơn xe máy.

Việc dung dưỡng cho các bãi đỗ ô tô trên vỉa hè đang làm méo mó những chính sách mà thành phố đang theo đuổi, như: Hạn chế ô tô vào nội đô, giảm phương tiện cá nhân, khuyến khích người dân đi bộ tiếp cận phương tiện công cộng, thu hút nhà đầu tư thực hiện dự án bãi đỗ xe ngầm, bãi đỗ thông mình…