Hòa Bình: Rạp chiếu bóng vàng son một thời

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Nhà hát múa rối Thăng Long hôm nay chính là Rạp Hòa Bình khi xưa (Ảnh: Nhà hát múa rối Thăng Long)

Tản bộ quanh bờ hồ thơ mộng, ngắm nhìn khoảng xanh thanh bình giữa thủ đô đông đúc, náo nhiệt, người ta không khó để bắt gặp hình ảnh những hàng dài du khách quốc tế mua vé trước cửa Nhà hát múa rối Thăng Long hiện nay.

Nhà hát múa rối Thăng Long là nhà hát Múa rối duy nhất tại châu Á biểu diễn liên tục 365 ngày trong năm với tối đa 6 suất diễn trong ngày.

Mọi người, nhất là khách du lịch đến với thủ đô luôn biết đến địa danh này gắn liền với môn nghệ thuật cổ truyền dân tộc – múa rối nước, mà ít ai biết nguồn gốc lịch sử của công trình kiến trúc lâu đời này.

Câu chuyện về Nhà hát múa rối Thăng Long hôm nay và chính là Rạp Hòa Bình khi xưa sẽ được nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến - khách mời quen thuộc của chương trình chia sẻ những thông tin thú vị:

Điện ảnh vốn từ xa xưa đã là một món ăn tinh thần luôn hấp dẫn nhiều đối tượng người xem. Nhưng thời kỳ điện ảnh xuất hiện đầu tiên chưa có khái niệm điện ảnh, mà người dân gọi là đi xem chớp bóng.

Cho đến khi rạp Hòa Bình ra đời thì việc đi xem chớp bóng cũng không còn quá xa lạ với người dân thủ đô. Tính từ năm 1939, số lượng rạp chớp bóng cả nước vào khoảng trên 60 rạp, riêng Hà Nội có 7 rạp, tính ra cứ 35.700 người dân nội thành có 1 rạp.

Ấy thế nhưng rạp phim cho trẻ con thì lại chưa có mấy, phần vì ít phim, phần vì giá vé phải rẻ nên các chủ rạp sợ lỗ. Thế nên trẻ yêu thích phim phải xem “ké” phim dành cho người lớn. Về sau, Nhà nước thực hiện cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh, các chủ rạp phải công tư hợp doanh và sau đó rạp là của quốc doanh.

Nhà nước dành 2 rạp chuyên chiếu phim cho thiếu nhi là Hòa Bình và Kim Đồng, thu hút rất đông giới trẻ tới xem. Nhà thơ Trần Đăng Khoa lúc còn nhỏ ra Hà Nội, đi qua Bờ hồ đã có câu thơ “Hòa Bình rực phim mầu”.

>>>Lịch sử rạp chiếu bóng ở Hồ Gươm

Suốt từ khi ra đời cho đến những năm sau này trở thành rạp chiếu phim thì đây là địa chỉ văn hóa ko thể thiếu dc đối với người dân, nhất là đối với những người mê phim thế hệ 5X, 6X. Tìm gặp những người thuộc thế hệ này xung quanh nhà hát múa rối Thăng Long, chúng tôi nghe được không ít những câu chuyện cười ra nước mắt về việc đi xem phim thời ấy:

# “Ngày ấy tôi còn bé, chủ nhật được bố mẹ cho lên Hòa Bình xem phim là thích lắm, nhưng phải đi sớm xếp hàng không thì không mua được vé ở ghế chính, ngồi ở cánh gà thì có mà phải ngửa cổ lên xem mỏi cổ, mà có cảnh cây đổ nhà đổ thì cảm giác như nó đổ vào mặt rất sợ. Có khi mua được vé rồi mà cuộn phim thì chưa về đến nơi, phim ngày đấy thì không có tiếng phải có người thuyết minh ngoài. Xem thì cuốn hút lăm nhưng có lúc đang xem thì ùm 1 cái ghế sập, cả rạp lại cười ồ lên, nó hỏng lò xo sập luôn cả cái ghế xuống đất. Nhưng chúng tôi vẫn thích đi xem phim, đó là ước mơ thỉnh thoảng bố mẹ mới cho toại nguyện, mãi bây giờ vẫn khong quên được.” – cô Vũ Minh Phương (55 tuổi)

# “Thích lắm, có thể ví như trẻ con háo hức như đến tết, nó như 1 món quà được thưởng thức, còn giục giã gọi nhau đi từ sớm đứng ở ngoài rạp, chưa đến giờ nhưng cứ háo hức. Những cái kỉ niệm đó thì thời trước sinh hoạt còn nhớ mãi” - bác Minh (60 tuổi)

# “Từ ngày ấy thì cũng ko có nhiều phim đâu. Trẻ con lúc ý là chỉ có xem đi xem lại thôi nhưng mà vẫn thích. “Ông già Khốt ta bit” là xem nhiều nhất, mà hầu như cái thế hệ thiếu niên ngày đấy thì ai cũng xem. Xong cũng chính từ cái phim ý mà trẻ con xem xong về cứ gọi hết cả bố lẫn mẹ là “ông khốt” với “bà khốt” đấy chứ.” – cô Hạnh( 50 tuổi)

# “Đa số người ta thích đi xem phim vì ở nhà làm gì có vô tuyến, chỉ có cái đài ca-len vớ vẩn thôi, người ta thích đi xem phim lắm. Ngày nghỉ buổi tối là rạp chật nich, đông người phải xếp hàng mua vé, không lấy sớm còn hết vé. Đài nhiều khi cũng không được nghe”

Những thước phim ngày xưa đã được thay thế bằng những màn múa rối nước đẹp mắt (Ảnh: Cục nghệ thuật biểu diễn)

Quả thật, với rất nhiều người, đó chắc chắn là những ký ức tuổi thơ đẹp nhất và đáng nhớ nhất. Và đúng là phim cho thiếu nhi những năm 50, 60 của thế kỉ trước cũng không có nhiều. Suốt thời bao cấp chỉ có khoảng hơn chục phim ở các thể loại dành cho lứa tuổi này nên có thể dễ dàng điểm tên như các phim như: Ông Già Khốt Ta Bít; Hãy tìm tôi nhé, Lionya!; Nàng Varvara xinh đẹp; Lửa, nước,ống đồng;Chấm, chấm, phẩy; Ruxlan và Lut-mi-la, Em bé tìm cha, Học kỳ cuối cùng...

Cái thời kì thiếu thốn ấy đã qua nhưng nó đã trở thành khoảng thời gian đáng nhớ cho một lớp người, giờ kể lại chuyện thời ấy thì đúng là dở khóc dở cười, nhưng ai cũng đồng ý rằng khổ thì khổ nhưng vui thì vẫn vui.

Khi chưa xuất hiện phim ảnh, người dân nói riêng và người Việt Nam nói chung chỉ biết đến các bộ môn nghệ thuật như tuồng, chèo, cải lương, múa rối. Vì thế, khi bước vào đầu thập niên 30 của thế kỷ trước, điện ảnh Thế giới vượt qua giai đoạn phim câm và chuyển sang phim có tiếng và được du nhập vào Hà Nội, các rạp chiếu phim trở thành địa điểm vô cùng thu hút giới trẻ bởi vì nó là môn nghệ thuật quá mới với người Hà Nội.

>>>Dấu ấn điện ảnh thời bao cấp trong lòng người Hà Nội

Không chỉ vậy mà cách người ta đi xem phim thời ấy cũng rất khác so với bây giờ. Ở rạp Hòa Bình cũng như các rạp khác khi đi xem phim người ta ăn cơm từ sớm, chọn mặc những bộ quần áo đẹp nhất, phụ nữ thì trang điểm, sau đó gọi xe tay đi đến rạp chứ ko phải bỗng nhiên đang làm gì đó chạy đi xem phim như chúng ta bây giờ.

Tức là thời ấy, họ chuẩn bị tâm thế đi thưởng thức phim ảnh một cách rất trang trọng, bởi vì thực sự, với họ, việc được đi xem phim cũng là một việc rất quan trọng.

Việc ra rạp xem phim hiện nay đã quá phổ biến và dễ dàng rồi nên chắc chắn là cảm giác của chúng ta cũng không mạnh mẽ và ấn tượng được như thế hệ ông bà của chúng ta ngày xưa.

Ngày nay, địa chỉ 57B Đinh Tiên Hoàng cũng đã không còn dấu vết của rạp chớp bóng Hòa Bình ngày nào. Mặc dù vẫn đông vui tấp nập như vậy, thậm chí còn sáng đèn không thiếu ngày nào trong năm nhưng giờ đây là nó được biết đến là Nhà hát múa rối Thăng Long - nơi lưu giữ và đưa môn nghệ thuật dân tộc – múa rối nước đến với bạn bè 5 châu, và cũng sẽ là một điểm đến đáng nhớ, còn lưu dấu nhiều kỷ niệm của nhiều thế hệ người Hà Nội.