Hà Nội - Thành phố của những tượng đài

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Tượng đài Lý Thái Tổ bên Hồ Gươm

Năm 1010, vua Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư, Ninh Bình về thành Đại La và đổi tên là Thăng Long có nghĩa là rồng bay lên. Và cũng từ dấu mốc lịch sử này, Thăng Long - Hà Nội đã in dấu bao vương triều và cũng ghi biết bao chiến công hiển hách của những vị anh hùng, danh nhân để có một thành phố hòa bình, tươi đẹp, phát triển như ngày hôm nay.

Và để tôn vinh các anh hùng dân tộc, các danh nhân văn hóa, Thủ đô Hà Nội ngày nay đã có những nỗ lực không nhỏ trong việc xây dựng hàng chục cụm tượng đài lớn nhỏ. Những cái tên được nhắc đến trong cuộc phỏng vấn vừa rồi đều là những cụm tượng đài đẹp và đã rất quen thuộc với người dân thủ đô, trở thành điểm nhấn văn hóa trong cảnh quan, môi trường đô thị của Hà Nội.

Suốt chiều dài lịch sử, từ khi ra đời cho đến nay, những tượng đài của kinh thành Thăng Long đã có không ít thay đổi, nhiều cụm tượng đài đã không còn nữa. Sau đây là những chia sẻ của Nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến, báo Hà Nội Mới về Hà Nội và đặc trưng là thành phố của những tượng đài một thời:

Khái niệm tượng đài và những tượng đài đầu tiên được xuất hiện ở Hà Nội bắt đầu từ cuối thế kỷ XIX. Trước đó, việc tưởng niệm các anh hùng dân tộc, những người đã có công trong các cuộc kháng chiến chống phong kiến phương Bắc xâm lược, thường là tạc tượng đưa vào thờ trong các đền, miếu, đình. Những tượng đài đầu tiên xuất hiện ở Hà Nội đa phần đều do người Pháp xây dựng, trong quá trình đô hộ và giao lưu văn hóa.

Ngay trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, ông Trần Văn Lai, Thị trưởng Hà Nội lúc bấy giờ, đồng thời là một nhân sĩ yêu nước, dù ở chức vụ này rất ngắn ngủi đã kịp làm thay đổi hệ thống tượng đài và tên đường phố cho phù hợp với lịch sử và truyền thống Việt Nam. Hầu hết tượng đài cũ thời Pháp không phù hợp đều bị thị trưởng Trần Văn Lai cho dỡ bỏ, chỉ để lại hai bức còn tồn tại cho đến ngày nay, đó là tượng Yersin và Pasteur…

Tượng đài "Cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh"

Tọa lạc giữa trung tâm Thủ đô, chỉ tính riêng khu vực quanh Hồ Hoàn Kiếm, có thể kể đến 2 cụm tượng đài lớn mà chắc hẳn ai cũng biết đó là tượng đài Lý Thái Tổ ở vườn hoa Lý Thái Tổ và tượng đài Cảm tử quân bên cạnh đền Bà Kiệu. Tượng đài Lý Thái Tổ là tượng đài toàn thân, được đúc bằng đồng, và được dựng nhân dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long.

Còn tượng đài Cảm tử quân được dựng ở cạnh đền Bà Kiệu để ghi công, tưởng niệm các chiến sĩ và những người con Hà Nội đã chiến đấu và hy sinh trong 60 ngày đêm năm 1946 để bảo vệ Thủ đô. Tượng đài tái hiện hình ảnh anh vệ quốc quân ôm bom 3 càng và cô gái Hà thành trong trang phục truyền thống ở tư thế chiến đấu trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp ác liệt của quân dân thủ đô.

Cách đó vài bước chân còn có vườn hoa con cóc nằm sát sườn khách sạn Metropole. Chính giữa vườn hoa là tượng đài - đài phun nước với phong cách kiến trúc kết hợp Đông - Tây, nó là một trong số ít những tượng đài còn lại từ thời Pháp thuộc và theo chia sẻ của nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến, đó là môt công trình đẹp vô cùng:

"4 góc 4 bên là tượng trưng cho 4 con sông, sông Hồng, sông Đáy dông Kim Ngưu, Tô lịch, rồi họ vận dụng cả truyện dân gian, cổ tích của Vn như sự tích con cóc là cậu ông trời. Nó kết hợp giữa kiến trúc đông và tây, cụ thể là kiến trúc gô tích của phương tây, còn cái bể dưới là ngày xưa tất cả các gia đình giàu có hay ở đình chùa là có cái hòn non bộ đặt trong cái bể, ngoài việc nó có ý nghĩa là lấy nước để con cóc phun lên trên thì nó còn có ý nghĩa khác là tụ thủy, tụ khí, có nghĩa là tụ nhân. Nghĩa là tất cả các đình của VN trước mặt bao giờ cũng là cái hồ, hoặc ko thì là cái ang nước, thì cái ang nước, truyện cổ tích và kiến trúc gô tích thì phải nói nó là vô cùng tuyệt vời, cho đến bây giờ ít ai để ý nhưng tất cả những người học kiến trúc, học hội họa hay ở phương tây sang thì họ đều vô cùng kính nể."

Những cụm tượng đài quanh Hồ Gươm có thể coi là những tác phẩm nghệ thuật công cộng, sừng sững giữa lòng thủ đô như những lời gợi nhắc người dân luôn nhớ về một thời lịch sử oai hùng của dân tộc. Ngày nay, những tượng đài ấy không chỉ mang ý nghĩa văn hóa, lịch sử mà còn gắn bó chặt chẽ với đời sống tinh thần, đời sống sinh hoạt thường ngày của người dân thủ đô.

Dạo quanh khu vực bờ hồ, có thể thấy vườn hoa lý thái tổ hay vườn hoa con cóc chiều nào cũng đông chật người lớn, trẻ em đến đây vui chơi, đặc biệt vào mỗi dịp cuối tuần, khi những tuyến phố quanh Hồ Gươm trở thành không gian phố đi bộ với nhiều hoạt động vui chơi giải trí dành cho người dân và du khách:

# Mình hay lên đây vào cuối tuần, những hôm có phố đi bộ thì những khu vực dưới chân tượng đài Lý Thái Tổ hay tượng đài cảm tử quân đều rất đông vui. Mình thích tham gia các trò chơi truyền thống kiểu ô ăn quan, nặn tò he, đá cầu ở mạn tượng đài cảm tử quân.

# Mình với các bạn trong nhóm nhảy thì hầu như chiều nào cũng ở đây. Hôm nào ra muộn, sân đông thì bọn mình tập ở sân dưới, phía sau tượng đài.

# Tượng đài Lý Thái Tổ này thì không chỉ là nơi để người ta đến thắp hương tưởng niệm mà khuôn viên của nó còn là nơi diễn ra các hoạt động giải trí của người trẻ, các sự kiện ca múa nhạc, sáng sớm thì có người già ra đây tập thể dục. Tuần nào tôi cũng cho trẻ con lên đây chơi.

#Trước đây thì chưa cho tập luyện thể dục thể thao nhiều, nhưng từ khi cho tập luyện ở đây thì khuôn viên này rất là sôi nổi, mọi người tập ở đây thì cái năng lượng của nó cũng rất mạnh, khí hậu trong sạch, ng nước ngoài đến đây cũng rất thích…

Đất nước nào cũng cần các tượng đài để tôn vinh và quảng bá các giá trị lịch sử và văn hoá của dân tộc. Bên cạnh đó, những tượng đài cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển, nhận thức về lịch sử, về nghệ thuật, về văn hóa của người dân. Từ khi những tượng đài thời Pháp bị dỡ cho đến nay, thủ đô Hà Nội và đất nước ta liên tiếp phải trải qua nhiều năm tháng chiến tranh, người Hà Nội chưa kịp quy hoạch thành phố và quy hoạch xây dựng cho mình hệ thống tượng đài tương xứng với lịch sử dân tộc và với tầm vóc thành phố nghìn năm. Hy vọng trong tương lai, thủ đô sẽ có thêm những tượng đài, người Hà Nội và du khách về Thủ đô sẽ được chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật công cộng đẹp, truyền tải được khí phách, hồn cốt của dân tộc , tô điểm cho cuộc sống và làm sinh động thêm không gian đô thị.