Chuyện tử tế đầu xuân

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Bảo vệ môi trường không đơn giản chỉ là một trào lưu mà đang trở thành xu hướng có tác động tích cực đến việc thay đổi văn hóa tiêu dùng cũng như tư duy sản xuất của nhiều doanh nghiệp (DN) và cộng đồng người tiêu dùng (NTD). Tại ĐBSCL, ngày càng có nhiều NTD “nói không” với túi nhựa và cũng có thêm nhiều sản phẩm “made in ĐSBCL” thân thiện với môi trường.

Khác với nhiều nơi, tại ĐBSCL từ sáng mùng 3 Tết, các phiên chợ đã bắt đầu nhộn nhịp. Ngay từ hừng đông, các tiểu thương đã tất bật chuẩn bị mở hàng, với ước vọng một năm buôn may bán đắt. Và cũng từ thời điểm này, những sản phẩm thân thiện với môi trường bắt đầu “nhiệm vụ” cho một năm mới.

Buổi họp chợ tại tại khu chợ huyện Phong Điền, TP Cần Thơ hôm nay không chỉ có sự rộn ràng của ngày đầu xuân, còn có sự đổi thay từng ngày khi cả người mua, người bán đều có một hành động vô cùng tử tế, đó là việc hạn chế sử dụng túi ni-lông.

PV: Chào chị! Tôi có thấy hôm nay chị mang theo một chiếc giỏ nhựa đặc biệt có dán logo của Hội Liên hiệp Phụ nữ Phường An Bình, có phải chị đã ủng hộ CLB “Phụ nữ hạn chế sử dụng túi ni lông và bảo vệ môi trường”? Chị nghĩ sao về những hoạt động này ạ?

Người dân đi chợ: À ban đầu chị chưa quen vì mình dùng túi nilong suốt thôi tại nó tiện. Nội trợ mà, lu bu thành ra có khi quên mang giỏ hoài… Lâu dần chị thấy chị em ở khu vực ai cũng mang giỏ nhựa được Hội Liên Hiệp Phụ nữ hỗ trợ để ra chợ mua bán, mình xách bọc ni-lông nhiều quá cũng ngại nên chuyển dần qua dùng giỏ nhựa. Mình xách túi ni-lông thì lỡ mỏi tay đâu có đặt xuống đất như giỏ nhựa được đâu, thành ra giỏ nhựa tiện hơn. Bảo vệ môi trường cũng đơn giản mà hiệu quả.

PV: Còn chị thì như thế nào ạ?

Tiểu thương bán rau: Xưa giờ mình cũng gói bằng ba cái dây này chớ có gì lạ đâu. Bà con mình cũng hay dùng rơm, bẹ chuối, mo cau… để buộc rau, củ các thứ. Có giờ hiện đại người ta thay dây ni-lông, cho nó lẹ, rẻ tiền, đỡ mất công. Nhưng anh thì anh thấy không có thích, mình có cảm giác xài dây nilông nó làm rau củ mất ngon.

Anh thì anh nghe trên đài thấy thế giới giờ người ta quay lại cột mấy cái này như ông bà mình hồi xưa. Cũng đâu có khó, dễ mà! Thấy đơn giản vậy mà bảo vệ môi trường cái mình vui vui trong cái bụng á.

Tiểu thương bán thịt: Giờ thì đâu có gói bằng lá môn, lá chuối nhiều nữa. Giờ mình khuyên người ta đi thì để đồ vô trong giỏ, thấy đồ nó sạch sẽ hơn. Đỡ gây ô nhiễm môi trường dữ lắm tại mình đâu có quăng bọc ra đường. Chứ bọc lâu lắm đâu có mục, nó nằm dưới đất mấy chục năm luôn đó.

Có thể nói, thói quen sử dụng túi ni lông của người dân đã có hàng chục năm nay, muốn thay đổi sẽ cần một lộ trình dài hạn và rõ ràng, chúng ta đã có những khởi sắc nhất định. Mong là tới đây mỗi tiểu thương và cả người tiêu dùng sẽ góp phần tôn tạo cảnh quan, môi trường cảnh quan chung.

Đến với không khí ngày mùng 3 Tết tại chợ Phong Điền, TP Cần Thơ, nơi mà mô hình “Phụ nữ hạn chế sử dụng túi ni lông và bảo vệ môi trường” đang phát huy được tác dụng thiết thực trong việc giảm rác thải nhựa tại thành phố ven sông này.

Kể từ 2014, mô hình “Phụ nữ hạn chế sử dụng túi ni lông và bảo vệ môi trường” đã được phát động với việc kêu gọi các chị em, tiểu thương cùng hạn chế sử dụng túi ni lông khi đi chợ và trong sinh hoạt hàng ngày, không xả nước ra đường, đổ rác đúng giờ, đúng nơi qui định… góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Hơn 5 năm qua, mô hình này đã phát triển thành CLB ở các cấp Hội LHPN mỗi địa phương. Chia sẻ về việc kêu gọi và nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình từ các chị em trong Hội Phụ nữ trong phong trào hạn chế rác thải nhựa, chị Phan Thị Xuân Nguyên - Hội viên Hội Phụ nữ Phường An Bình, Quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ cho biết:

"Bắt đầu từ việc người dân sử dụng túi ni-lông nhiều quá. Đi chợ cứ mỗi người 2-3 cái túi. Xong một buổi chợ thì nhà quá trời túi. Thế là từ đó Hội Phụ nữ của Phường nghĩ ra việc thay vì sử dụng như vậy thì mình nên sử dụng túi nhựa. Thứ nhất là hạn chế được rất là nhiều bọc ni-lông, đồng thời là tiền của các tiểu thương mua bọc ni lông. Cái giỏ của Hội chị có cái logo của Hội Liên hiệp phụ nữ quận An Bình, lúc đầu người ta không biết, người ta hỏi ở đâu có cái logo này? Mấy chị mới nói, mới giới thiệu về Hội của mình, nếu mấy chị không phải là không phải Hội viên thì mua giỏ ngoài chợ sử dụng rất là bình thường luôn".

Xuất phát từ những hoạt động đơn giản nhưng với cách tiếp cận hiệu quả, phong trào này nhanh chóng lan tỏa vào từng ngõ ngách, khiến những khu chợ truyền thống thay đổi rõ nét…

Tính trung bình mỗi lần đi chợ, một người phải sử dụng ít nhất 5 đến 6 túi nilon, với lượng sử dụng như vậy thì trung bình 1 người dùng khoảng 150 đến 180 túi/tháng. Vậy, một năm số túi nilon sử dụng và thải ra môi trường nhân lên theo cấp số nhân đến gần 5.000 túi; một con số khủng khiếp!

Chia sẻ quan điểm của mình về vấn đề này, chị Phan Thị Xuân Nguyên - Hội viên Hội Phụ nữ Phường An Bình, Quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ cho biết:

"Điều mong muốn chị nghĩ là không phải riêng một mình chị mà tất cả mọi người có thời gian suy nghĩ, nhìn lại môi trường của mình ô nhiễm tất cả các thứ hết rồi. Mình mong muốn là những bà con tiểu thương, hay sản xuất ở nhà mang hàng hóa, rau cải bán thay vì đựng bằng bọc ni-lông có thể gói bằng giấy, gói bằng lá để môi trường chúng ta tốt hơn. Mong chị em mình hãy tập thói quen là có một chiếc giỏ nhựa để chúng ta đi chợ, vừa gọn, vừa đẹp lại bảo vệ môi trường".

Ngoài các khu chợ truyền thống, nơi các sản phẩm nhựa dùng một lần thường xuyên được phát thải, tại các siêu thị, chuỗi cửa hàng, việc vận động người tiêu dùng dùng các vật liệu thân thiện với môi trường như lá chuối thay cho màn bọc, dây chuối thay cho dây ni lông, dây thun…cũng rất được quan tâm trong thời gian qua, nhận được sự đồng tình từ đông đảo quý khách hàng.

Bà Nguyễn Kim Cương, Phó Giám đốc Siêu thị Co.op Mart Cần Thơ nhận xét:

"Cũng có khởi sắc, SG Co.op nói chung và Co.op Mart Cần Thơ nói riêng cũng phải cố gắng hoàn thiện việc này. Về lâu dài phải có những giải pháp, những quy trình cụ thể hơn".

2019, một năm đánh dấu sự xuất hiện ấn tượng của nhiều phong trào bảo vệ môi trường tại ĐBSCL. Không còn là những hoạt động riêng lẻ, mang tính tuyên truyền đơn thuần, các chiến dịch đã phát huy hiệu quả, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng. Có thể kể đến như kế hoạch“Hướng đến không rác thải nhựa”, phong trào “Công sở không rác thải nhựa”, “Nói không với sản phẩm nhựa sử dụng một lần” … thu hút sự quan tâm của đông đảo các nhóm đối tượng, từng ngày thay đổi nhận thức và hành vi của người dân đồng bằng.

Tại Sóc Trăng, thời gian qua đã gây ấn tượng mạnh, thu hút sự quan tâm của cộng đồng với mô hình "Bánh mì xanh” với rất nhiều ổ bánh mì được các Đoàn viên thanh niên gói cẩn thận bằng lá chuối tươi và được cột lại bằng dây lát, phát miễn phí cho những hoàn cảnh khó khăn, bệnh nhân hiểm nghèo, người bán vé số, xe ôm... đang được nhân rộng tại nhiều địa phương.

Tại Long An, bà con lại được tạo việc làm thêm từ sản phẩm như ống hút tre, ống hút cỏ bàng từ một người thầy giáo. Còn Đồng Tháp, bà con lại ủng hộ và rất tự hào về sản phẩm ống hút bột gạo từ Làng bột Sa Đéc trăm năm đã gây cơn sốt gần xa, xuất hiện trên cả các trang tin lớn của thế giới hay câu chuyện về những chiếc túi tử tế cũng được mọi người chia sẻ.

Hiện nay, Việt Nam đối mặt với tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa ngày càng trầm trọng. Ước tính, mỗi năm có hơn 1,8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường nhưng chỉ 27% trong số đó được tái chế. Việt Nam cũng đang đối mặt với nguy cơ trở thành bãi tập kết rác toàn cầu với lượng rác thải nhựa tăng đến 200% trong năm qua. Trong gần 30 năm qua, mỗi năm lượng nhựa tiêu thụ tính trên đầu người ở Việt Nam tăng từ 3,8 kg lên mức 41,3kg.

Ông Võ Tuấn Nhân, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị:

"Đến năm 2021, các cửa hàng, chợ, siêu thị ở đô thị không sử dụng đồ nhựa 1 lần và phấn đấu đến năm 2025, cả nước không sử dụng đồ nhựa 1 lần. Có 3 nhóm giải pháp phải thực hiện đồng bộ. Đó là cơ chế chính sách và pháp luật; Áp dụng các tiến bộ về công nghệ để sản xuất những sản phẩm thay thế, thân thiện với môi trường; Nâng cao nhận thức của toàn dân, toàn cộng đồng và mỗi người chúng ta".

Rõ ràng, việc ủng hộ các phong trào hạn chế rác thải nhựa, túi nilông bằng các sản phẩm thay thế, thân thiện với môi trường là một tín hiệu đáng mừng. Chính những hành động nhỏ nhưng thường nhật trong đời sống lại góp phần bảo vệ môi trường, cắt giảm hiệu quả lượng rác thải nhựa xả thải ra môi trường, tiến đến xây dựng môi trường sống an toàn, văn minh, tạo sự ấn tượng, thân thiện cho người dân, du khách phương xa đến các tỉnh thành ĐBSCL.

Một năm mới lại bắt đầu. Và cuộc chiến chống rác thải nhựa cũng bắt đầu cho một hành trình mới. Phải khẳng định bảo vệ môi trường, không nên là những khẩu hiệu khô khốc nằm trên những pa nô, biển hiệu, mà hãy là những hành động thực tế, dễ thực hiện.

Hơn lúc nào hết, khi biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường đã và đang tác động mạnh mẽ đến mọi mặt đời sống, tất cả chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường. Ngay hôm nay, hãy trở thành người tử tế từ những hành động nhỏ nhất: nói không với rác thải nhựa!