Chẳng lẽ bó tay trước nạn “xe dù, bến cóc”

"Xe dù, bến cóc" không chỉ gây nên cảnh giao thông bát nháo của thành phố đặc biệt thời điểm cuối năm mà còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Vậy phải chăng lực lượng chức năng đang gặp khó trong việc xử lý? Hay địa phương nhắm mắt cho qua. Liệu có ‘vùng cấm’ nào trong việc xử lý thực trạng này?

Theo ghi nhận của PV VOV Giao thông, bất chấp khung giờ cao điểm, giờ cấm dừng cấm đỗ các ‘xe dù, bến cóc’ hiện nay hoạt động rất nhộn nhịp ở một số tuyến đường tại trung tâm quận nhất quận 5, quận 10, quận Tân Bình, quận Gò Vấp.

Trong đó, tại thời điểm khoảng 16h trên tuyến đường Nguyễn Duy Dương, Quận 5. Một đoạn đường khoảng 500m nhưng có tới 3 nhà xe hoạt động rầm rộ là Kim Mạnh Hùng, Cường Thủy, Võ Cúc Phương chạy tuyến cố định Sài Gòn - Long Khánh, Đồng Nai, trung bình cứ khoảng 10 phút thì có các xe của các hãng này tấp vào, dừng đỗ dưới lòng lề đường để đón khách. Có những xe dừng đỗ hơn 20 phút nhưng không thấy sự xuất hiện của lực lượng chức năng xử lý.

Đây là một trong những khu vực có nhiều trường đại học, bệnh viện lớn, lượng phương tiện tham gia giao thông đông rất dễ xảy ra ùn tắc và tai nạn giao thông.

Nhiều người dân sinh sống tại đây cho biết thực trạng này đã diễn ra hơn chục năm nay và đã nhiều lần kiến nghị địa phương xử lý, nhưng đến thời điểm hiện tại các tuyến xe khách này vẫn ngang nhiên hoạt động.

Ông Trần Văn Bảy sinh sống trên đường Nguyễn Duy Dương, Quận 5 chia sẻ: "Con đường Nguyễn Duy Dương rất nhỏ, hẹp nhưng bến cóc cho dù như là Cúc Phương hoặc là Tân Thanh Thủy hoặc là Hùng Cường họ đi trên con đường này rất nhiều. Những chiếc xe tải, những chiếc xe chở hành khách trên 25 chỗ ngồi ra ra vào thường xuyên đi vào giờ cao điểm, lúc mà tan trường hoặc là tan chợ đã gây ùn tắc giao thông rất nhiều. Tôi có đề nghị với chính quyền địa phương nhiều lần nhưng mà chưa thấy có sự quản lý của chính quyền địa phương".

Không chỉ người dân mà cả người ‘trong nghề’ cũng tỏ ra bức xúc trước thực trạng này. Anh Trọng Hữu, tài xế xe taxi chia sẻ: ‘Chúng tôi là lái xe đã 16 năm cũng rất bức xúc trong chuyện kẹt xe, các xe dù, bến bãi ở các cái quận đều vào rước khách trái phép, không có đúng nơi quy định nên là gây ách tắc giao thông’.

Theo Sở GTVT TP, hiện trên địa bàn TP có 76 điểm đón trả hành khách sai quy định, trong đó khu vực quận 5 “sôi động” nhất với 25 điểm. Đa phần các đơn vị đều dừng đón trả hành khách ở dọc đường, khu vực có quầy vé.

Theo Nghị định 10/2020/NĐ-CP của Chính phủ ban hành năm 2020 quy định "xe chạy tuyến cố định phải xuất phát và kết thúc tại bến xe khách. Chỉ có xe hợp đồng và xe du lịch mới được đón trả khách trong nội thành". Tuy nhiên, những nhà xe này đã "lách luật" bằng cách trá hình xe hợp đồng để không phải vào bến, trốn được một khoản phí dịch vụ ra vào bến xe.

Ông Lê Công Quyền, Phó trưởng phòng điều hành bến xe miền Tây cho biết: "Các xe hợp đồng hoạt động trong thành phố khá là nhiều mà nó so với các tuyến cố định hoạt động trong bến thì nó có nhiều lợi thế hơn. Bởi nó không phải kê khai giá vé rồi giờ giấc xuất bến cũng thoải mái, muốn chạy lúc nào thì chạy. Còn các đơn vị tuyến cố định trong bến thì phải theo giờ cố định trên cơ sở chấp thuận giờ nào mình chạy vào. Giá vé muốn tăng giảm thì mình phải có kê khai minh bạch rõ ràng".

Trước thực trạng này, UBND TP.HCM đã có nhiều chỉ đạo để lập lại an ninh trật tự, an toàn giao thông và trách nhiệm chính thuộc về các quận, huyện. Tuy nhiên, tình trạng đón trả hành khách không đúng nơi quy định vẫn còn tồn tại trong một thời gian dài, bởi một số địa phương chưa kiểm tra, xử lý thường xuyên, quyết liệt.

Về phía Sở ngành, ông Đỗ Ngọc Hải, Trưởng phòng Quản lý vận tải, Sở Giao thông vận tải TP.HCM cho biết, Sở đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường xử lý, đặc biệt trong thời điểm cuối năm: "Về phía sở giao thông vận tải thì cũng đã chỉ đạo thanh tra sở giao thông vận tải chủ động hoặc phối hợp với lại cảnh sát giao thông tăng cường công tác kiểm tra chuyên đề tại các vị trí mà có cái dấu hiệu của tình trạng dừng đón trả khách không đúng quy định bên cạnh đó thì rà soát và triển khai lắp đặt biển báo cấm dừng xe đỗ xe trên các cái tuyến đường có cái tổ chức hoạt động đón chờ khách sai quy định. Sở cũng đã chỉ đạo việc rà soát điều chỉnh hoặc bổ sung các vị trí lắp đặt các camera giám sát tại các đoạn đường thường xuyên tổ chức đón trả khách để làm cơ sở phục vụ công tác xử lý qua hình ảnh".

Bên cạnh các biện pháp như ra quân xử lý thì mới đây Sở Giao thông Vận tải Thành phố Hồ Chí Minh vừa có tờ trình gửi Ủy ban Nhân dân thành phố về tổ chức giao thông đối với xe ôtô khách giường nằm trên địa bàn, trong đó đề xuất cấm xe này lưu thông vào nội đô từ 6 giờ đến 22 giờ, áp dụng từ ngày 15/12.

Nhiều đơn vị kinh doanh vận tải và người dân tỏ ra rất đồng tình ủng hộ trước kiến nghị này của Sở GTVT:

"Nếu mà cấm những xe thuộc về tuyến cố định hoặc xe dù bến cóc thì quá tốt, mình cũng là khá là thua thiệt trước những cái xe dù bến cóc".

"Cấm xe trên 30 chỗ thì tôi cũng mong muốn là triển khai và triển khai quyết liệt để nó tạo ra sự cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp trong kinh doanh vận tải".

Có thể thấy việc cấm xe khách giường nằm vào nội đô là một trong những động thái của Thành phố trước vấn nạn xe dù bến cóc hiện đang tồn tại trong suốt thời gian qua. Ngoài ra, theo KTS Ngô Viết Nam Sơn thì việc cấm xe khách giường nằm vào nội đô còn góp phần kéo giảm tình trạng kẹt xe vào mỗi khung giờ cao điểm cũng như phát triển các loại hình giao thông công cộng trong tương lai:

"Đây là một giải pháp giảm tải rất mạnh cho cái chuyện mà cái lượng hành khách mà vào trung tâm nội thành một cách không cần thiết đem lại cái sự hiệu quả cao trong bối cảnh là thành phố hồ chí minh ngày càng đông dân ngày càng kẹt xe ngày càng có nhiều vấn đề về môi trường nó cũng thuận tiện cho cho cái việc liên kết vùng", KTS Ngô Viết Nam Sơn cho biết.

Dẹp loạn ‘xe dù bến cóc’ đừng chỉ nói suông

Vấn nạn ‘xe dù bến cóc’ đã được nhắc đi nhắc lại trong suốt hàng chục năm qua ởTP.HCM. Tuy nhiên đến nay tình trạng này vẫn cứ tái diễn; tậm chí ngày một rầm rộ hơn sau khi các tuyến xe khách di dời dần từ bến xe miền Đông cũ sang bến xe miền Đông mới.

Vô vàn những bất cập có thể dễ dàng nhìn thấy khi ‘xe dù, bến cóc’ hoạt động như: trốn thuế khi lách luật, hoạt động trá hình dưới hình thức xe hợp đồng, ngang nhiên tăng giá vé mà không được sự kiểm soát của cơ quan công quyền, hay tình trạng mất an toàn giao thông. Hành lang pháp lý đã có nhưng các biện pháp mà TP.HCM hiện đang áp dụng dường như vẫn chưa đủ sức răn đe, chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề.

Các đơn vị đang đi vào vòng luẩn quẩn, cứ nay xử lý chỗ này, mai lại mọc ra chỗ khác. Chính vì vậy, các nhà xe có tâm lý "nhờn" luật, nghĩ ra nhiều cách đối phó lực lượng chức năng.

TP.HCM đã thực hiện hàng loạt các giải pháp nhằm chấn chỉnh.Mới đây, Sở GTVT Thành phố đề xuất cấm xe giường nằm vào nội đô trong một số khung giờ. Đây được xem là một trong những động thái nhằm giải quyết gốc rễ của vấn đề. Tuy nhiên cấm là một chuyện còn xử lý những xe vi phạm, những nhà xe ngang nhiên hoạt động lại là câu chuyện khác.

Vì nếu không làm liên tục, kiểm tra, giám sát, xử lý thì đâu lại vào đấy; vừa mất thời gian lại không hiệu quả. Trong đó có việc quản lý lỏng lẻo, xử phạt chưa nghiêm và không loại trừ có lợi ích nhóm, “vùng cấm” thì dù cho cấm xe khách giường nằm vào nội đô bất kể theo khung giờ nào, áp dụng công nghệ như thế nào thì câu chuyện xe dù bến cóc vẫn cứ thế tồn tại như thực tế trong suốt thời gian qua.

Đã đến lúc với những nhà xe cố tình vi phạm, bất chấp lệnh cấm thì cơ quan chức năng phải phạt nặng, tước hay thu phù hiệu; thu giấy phép kinh doanh để doanh nghiệp biết "sợ" và vào bến hoạt động. Ngoài ra, các địa phương, quận, huyện và TP. Thủ Đức cần quản lý nghiêm các bãi giữ xe, bãi tạm, không để các nhà xe biến những nơi này thành những "bến cóc", hoạt động công khai trong Thành phố.

Câu chuyện còn lại là khi dẹp được nạn xe dù bến cóc thì người dân đi lại ra sao,ở đâu cho thuận tiện cũng cần được thành phố giải quyết căn cơ; trong đó giải pháp xe công cộng chính là lựa chọn tối ưu cần được phát huy hết công năng.

Trước mắt thành phố phải tập trung tăng cường các tuyến xe buýt để kết nối vào bến xe Miền Đông mới. Khi người dân cảm thấy thuận tiện và quen với việc sử dụng các dịch vụ trong bến xe Miền Đông mới thì "xe dù, bến cóc" sẽ khó lòng tồn tại được ở khu vực này.

Thời điểm cuối năm, lượng xe cộ đi lại ngày càng cao từ đó áp lực lên hạ tầng giao thông của Thành phố sẽ càng lớn. Nếu vẫn cứ xử lý theo kiểu ‘bắt cóc bỏ dĩa’, không làm tới nơi tới chốn, hoặc còn đâu đó có cả những khuất tất thì ‘xe dù, bến cóc’vẫn tiếp tục lộng hành; khiến người ngồi trên những chiếc xe ấy cũng ngán ngẩm cho cách điều hành quản lý giao thông để tồn tại một loại hình vận tải theo kiểu” hành xác  này nhưng đành chấp nhận.

Và câu chuyện xe dù bến cóc trong nội đô ởTP.HCM, Hà Nội và các thành phố vẫn sẽ một là câu chuyện dài tập, bàn mãi vẫn không có hồi kết.