Bám sát sách giáo khoa: Liệu có đáp ứng đủ yêu cầu?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Rà soát nội dung dậy học trong sách giáo khoa, tinh giản những nội dung vượt quá mức độ truyền đạt về kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục  - Ảnh: Báo Nhân Dân

Tại Công văn số 4612, ban hành ngày 3/10/2017 gửi các Sở Giáo dục- Đào tạo, Cục Nhà trường- Bộ Quốc phòng, các trường phổ thông trực thuộc với một số yêu cầu cho chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hướng dẫn: "Tiếp tục rà soát nội dung dạy học trong sách giáo khoa hiện hành, tinh giản những nội dung dạy học vượt quá mức độ cần đạt về kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành; điều chỉnh để tránh trùng lặp nội dung giữa các môn học, hoạt động giáo dục; bổ sung, cập nhật những thông tin mới phù hợp thay cho những thông tin cũ, lạc hậu; không dạy những nội dung, bài tập, câu hỏi trong sách giáo khoa vượt quá mức độ cần đạt về kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành; tuyệt đối không dạy những nội dung ngoài sách giáo khoa".

Ngay sau khi văn bản được ban hành, nhiều bậc phụ huynh và các giáo viên đã bày tỏ sự băn khoăn và cho rằng, sẽ thật nhàm chán nếu mọi thứ cứ tuân theo khuôn sẵn có ở SGK, trong khi học sinh cần bổ sung nhiều thứ khác để nắm bài, vận dụng bài tốt hơn. Cụ thể, nói về quy định này, ông Phạm Phương Bình, Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Nguyễn Hữu Huân, quận Thủ Đức (TPHCM) cảm thấy vô cùng băn khoăn.

Theo ông Bình, việc Bộ Giáo dục – Đào tạo chọn thời điểm này ban hành văn bản hướng dẫn với nhiều thay đổi như vậy là làm khó các trường. Hiện tại các trường đã dạy tới tuần thứ 10. Để thực hiện chương trình này thì từ đầu tháng 8, các trường đã xây dựng chương trình và kế hoạch hoạt động cho cả một năm. Bây giờ Bộ yêu cầu điều chỉnh, các trường sẽ bị động trong việc xây dựng kế hoạch hoạt động cho những tháng còn lại.

Ngoài ra, thầy Bình cũng cho rằng, yêu cầu của Bộ đối với việc không dạy những nội dung ngoài sách giáo khoa là chưa phù hợp với điều kiện giáo dục hiện nay. Trong khi các trường phổ thông đa phần đặt ra tiêu chí dạy học phù hợp với thi cử thì quy định khắt khe này của Bộ đang tạo nên nhiều mâu thuẫn. Từ trước đến nay Bộ luôn chỉ đạo đề kiểm tra phải đảm bảo tính phân hóa, ứng dụng và có cả nội dung nâng cao. Vậy nếu giáo viên chỉ bám sát sách giáo khoa trong khi đề thi đòi hỏi nhiều hơn thế, học sinh làm sao đạt kết quả tốt?

Ông Phạm Phương Bình phân tích: “Nếu bây giờ giáo viên chỉ dạy bám sát sách giáo khoa nhưng khi ra đề có những câu hỏi không phù hợp thì rất dễ dẫn đến việc học sinh không làm được bài. Điều đó sẽ dẫn đến những khó khăn trong việc xây dựng kế hoạch và chỉ đạo dạy học của giáo viên. Do vậy, ở chỗ này theo tôi Bộ Giáo dục – Đào tạo chỉ cần lưu ý các trường dạy những nội dung phù hợp với từng đối tượng học sinh chứ còn tuyệt đối cấm thì chưa phù hợp lắm”.

Trong khi đó, theo ông Giản Tư Trung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giáo dục IRED, quy định này sẽ ảnh hưởng nhiều đến vai trò của giáo viên. Ông Trung cho rằng, Bộ Giáo dục – Đào tạo có thể đưa ra mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục cho từng môn học, từng chuyên đề vì không phải thầy cô nào cũng đủ năng lực để làm điều này. Nhưng mọi việc cần dừng lại ở mức độ hỗ trợ, hướng dẫn chứ không nên mang tính cấm đoán hay bắt buộc:

“Theo tôi, việc giáo viên chỉ được dạy trong sách giáo khoa mà không được dạy thêm gì bên ngoài cả thì điều đó cũng đồng nghĩa với việc Bộ Giáo dục – Đào tạo đã phần nào đó vô hiệu hóa vai trò đúng nghĩa của người thầy, biến người thầy thành thợ dạy”.

Tuyệt đối không dạy những nội dung ngoài sách giáo khoa - Ảnh: Công Lý

Tuy nhiên, trước phản ứng của dư luận, Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa có giải thích về hướng dẫn mới ban hành, trả lời báo chí mới đây, ông Nguyễn Xuân Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học- Bộ Giáo dục và Đào tạo, do sách giáo khoa cụ thể hóa mục tiêu của chương trình nên ý cuối cùng trong câu này “tuyệt đối không dạy những nội dung ngoài sách giáo khoa” nhằm nhấn mạnh yêu cầu không dạy học vượt quá mức độ cần đạt về kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành.

Bộ cũng yêu cầu “bổ sung, cập nhật những thông tin mới phù hợp thay cho những thông tin cũ, lạc hậu”, nghĩa là không hạn chế giáo viên chỉ dạy học với dữ liệu trong sách giáo khoa. Tuy nhiên, việc diễn đạt như vừa nêu đã gây ra hiểu lầm là Bộ chỉ cho phép giáo viên khai thác sử dụng sách giáo khoa để dạy học. Điều này không đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ. Ông Nguyễn Xuân Thành cho biết, trong quá trình tập huấn triển khai thực hiện sắp tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ hướng dẫn cụ thể hơn về việc này để các nhà trường, giáo viên, học sinh thực hiện theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ.