Thành phố Hồ Chí Minh đổi thay và cần sự đột phá

Thanh bình một thủa, hiện đại đương thời

20 năm trước xa lộ Đại Hàn từ cầu Sài Gòn về quận 9 thanh vắng đến lạ thường. Hai bên đường là những cây xà cừ, hàng bạch đàn tỏa bóng mát rợp một màu xanh. Kế bên là những đìa rau muống, thỉnh thoảng điểm xuyết vài ao sen hồng lên rực rỡ; có thêm cả những bông súng tím ngát. Từ trên cầu Sài Gòn nhìn vào trung tâm thành phố nhà cửa mọc lên san sát; ghé mắt xuống  thấy Cảng Sài Gòn tàu vào ra tấp nập. Thỉnh thoảng lại nghe tiếng còi tàu rúc lên, nghe vừa vang vọng mà lại thấy bồi hồi. Những con tàu, đủ màu đủ kiểu cập bến.

Ấn tượng nhất là quận Gò Vấp, về những con phố nhỏ xinh, những dãy nhà thấp tè nhưng bình yên và ngăn nắp. Đường Quang Trung của quận này hồi ấy rộng thênh thang. Cảm giác chạy từ Gò Vấp qua Hóc Môn sao mà vắng lặng và thanh bình thế. Các ngã ba, ngã tư ít kẹt xe, ùn ứ. Nhà Bè, quận 7 nhiều nơi là những vùng nông thôn yên bình, dừa  nước mọc um tùm, xanh ngái. Ngõ vào nhiều nhà hoa râm bụt nở đỏ rực rung rinh trong nắng chiều. Tôi luôn thấy một thành phố Hồ Chí Minh thân thiện và thanh bình.

Sài Gòn- Thành phố Hồ Chí Minh hôm nay đã khác xưa nhiều. Các tòa cao ốc mọc lên san sát với những điểm nhấn mang tính biểu tượng như Bitexco, Landmart 81. Các con đường huyết mạch như Võ Văn Kiệt, vàng đai 3, cao tốc; các nút giao thông hiện đại tầng tầng lớp lớp nối nhau ở trong ngoài thành phố; các khu đô thị mới xuất hiện khiến cho thành phố phát triển vô cùng sôi động. Điểm nhấn về kênh Nhiêu Lộc Thị Nghè với dòng nước đen ngòm giờ đã lui vào dĩ vãng. Mà nước trở nên trong hơn, có chỗ xanh đủ cho các loài cá sinh sôi. Con đường Hoàng Sa, Trường Sa uốn lượn quanh con kênh như ôm ấp, vuốt ve cho dòng kênh trong xanh.

Ấn tượng nhất vẫn là dòng người luôn cuộn chảy. Họ từ khắp nơi trong cả nước, thậm chí là cả quốc tế mang theo bao phong cách văn hóa, lối sống, tạo ra một bức tranh đời sống vô cùng sinh động và phong phú. Cũng chính những con người ở nhiều nơi tụ họp lại thành phố đô hội đã góp công, góp của vào sự thay da đổi thịt của TP Hồ Chí Minh mỗi ngày. Điều này là không thể phủ nhận. Khi TP Hồ Chí Minh vẫn là nơi đóng góp khoảng 30% ngân sách cho cả quốc gia. Thành tựu này có công của rất nhiều thế hệ trước đây, hiện tại và mai sau.

Những sức ép ngày nay

Với tốc độ dân số mỗi năm tăng khoảng 300 ngàn người, cứ 5 năm Sài Gòn lại có khoảng 1 triệu người. Điều này cũng đã khiến Sài Gòn trở thành một siêu đô thị đặc biệt với dân số 13 triệu người. Trong khi tốc độ dân số nhanh như vậy thì giao thông mới chỉ đáp ứng được 20%. Tốc độ đô thị hóa tăng nên chóng mặt, khi 20 năm hình thành 3-4 quận. Và như vậy, nói đến TP Hồ Chí Minh hiện nay là nói đến câu chuyện tắc đường, kẹt xe, ngập nước mỗi khi chọn hành trình đi lại.

Bởi nếu bạn không cân đong đo đếm cho các yếu tố này, bạn có thể bị trễ nải hoặc chậm, hủy công việc. Các tòa nhà mọc lên san sát, nhìn từ cầu Sài Gòn vào sẽ không còn được phóng  tầm mắt ra xa mà phải lên trên sân thượng mới mong có được cảm giác như xưa. Các quận vùng ven như Nhà Bè, quận 7, trước kia là vùng trũng nơi để thoát nước, nay cửa nhà, chung cư mọc nên như nấm, bên tông bít bùng, kênh rạch thì bị lấn chiếm, dòng chảy chậm lại. Nhiều quận trung tâm mưa xuống là ngập lênh láng vì nước không lối thoát. Đó là chưa kể do sự phát triển mạnh mẽ đã tạo áp lực nên các vấn đề xã hội mà thành phố phải luôn cần chủ động giải quyết.

Đi tắt đón đầu và tầm nhìn chiến lược

Sài Gòn- Tp Hồ Chí Minh ngày nay buộc phải chuyển mình bứt phá để vượt qua các thách thức. Những quyết tâm của Thành ủy, UBND TP và các cấp trong việc nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức là khá rõ nét. 07 chương trình đột phá của thành phố trong nhiệm kỳ này đang tạo ra các kết quả bước đầu. 21 nhiệm vụ mà thành phố đang mong muốn đạt được trong năm nay cũng thể hiện quyết tâm của thành phố năng động bậc nhất cả nước, trong đó khâu được coi là tiên phong và mạnh mẽ nhất là cải cách hành chính. Trong phát triển đô thị, thành phố hình thành các khu đô thị sáng tạo ở quận 2 và quận 9; bước đầu xây dựng thành phố thông minh, trong đó nhất là điều hành đô thị và giao thông thông minh. Bên cạnh đó là hàng loạt chính sách được vận dụng khi được thí điểm cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 54 của Quốc hội. Trong đó có việc gắn thu nhập tăng thêm cho cán bộ công chức với trách nhiệm thực thi công vụ.

Đối với TP Hồ Chí Minh hiện nay, quỹ đất ở vùng ven như Cần Giờ, Củ Chi không phải đã hết. Vấn đề là trên cơ sở những tính toán của mình, thành phố cần sự chuyển đổi hợp lý nhằm giãn dân ở các đô thị trung tâm; phát triển ở các khu vực này. Bên cạnh đó là sự giám sát và quản lý quy hoạch phải hết sức nghiêm cẩn chặt chẽ, tránh tràn lan, mất kiểm soát; phá vỡ cân bằng sinh thái. Ở các ngành nhất là đô thị, giao thông, hạ tầng kỹ thuật cần có các nhạc trưởng đủ mạnh, dám làm, dám chịu trách nhiệm đến cùng. Bên cạnh đó là một bộ máy hành chính với các thành viên có tâm, có tầm và mẫn cán trong thực thi công vụ.

TP Hồ Chí Minh có nguồn lực con người rất lớn. Bí Thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân đã nhấn mạnh như vậy nên đang phát động phong trào sáng tạo trong mọi cấp, mọi ngành và nhân dân. Chỉ có sáng tạo con người mới làm thay đổi, cải thiện các bất cập hiện tại và phát triển trong môi trường hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay.

Với tính tiên phong, đột phá, hy vọng TP Hồ Chí Minh luôn là thành phố động lực, đầu tàu của cả nước cả hiện tại và tương lai.

TP Hồ Chí Minh 30/4/2019