Taxi điện: Hào hứng ban đầu và lo lắng sau khi ngừng được hỗ trợ

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Khi màn đêm buông xuống, Dorji Wangchuk, 47 tuổi, sạc điện cho chiếc xe của mình tại một trạm sạc, sau đó bắt đầu lần tràng hạt và lẩm bẩm cầu nguyện trong lúc chờ đợi khoảng 30 phút trước khi có thể tiếp tục lái taxi quanh thủ đô Thimphu của Bhutan.

Năm ngoái, anh đã đổi chiếc taxi chạy xăng sang một xe điện thông qua dự án đưa 300 chiếc taxi chạy bằng pin ra đường phố vào tháng 9 như một phần trong cam kết của vương quốc Himalayan nhỏ bé nhằm giảm lượng khí thải carbon vốn đã ở mức thấp.

Dorji Wangchuk chia sẻ: "Lái xe điện tốt hơn nhiều. Tôi không phải lo lắng về việc sang số và chiếc xe này cũng rất thoải mái. Tôi thậm chí còn nhận được đánh giá tốt từ hành khách của mình”.

Tương tự, Chencho Norbu, một tài xế taxi đến từ Paro, đã lái xe taxi điện từ năm 2016 chia sẻ kinh nghiệm của mình: “Nếu sạc pin nhanh sẽ mất 30 phút, bạn có thể đi được từ 60-80km. Nếu sạc chậm ở nhà có thể chạy được tới 130km. Nếu bạn có thể mua xe điện thì nó thực sự rất tốt cho môi trường bởi vì không xả khí thải”.

Không những vậy, việc sở hữu một chiếc xe điện còn giúp các tài xế tiết kiệm được khoản tiền kha khá do không phải chi trả tiền mua nhiên liệu.

Sau 7 tháng lái chiếc taxi điện mới mà anh mua được nhờ trợ cấp và khoản vay ngân hàng không cần thế chấp, Wangchuk cho biết anh đã thấy được nhiều lợi ích, đặc biệt là khi cuộc chiến của Nga ở Ukraine đã khiến giá nhiên liệu tăng vọt.

Anh Wangchuk từng kiếm được tới 60.000 ngultrum (gần 18 triệu đồng) một tháng khi lái chiếc taxi cũ. Giờ đây, với số tiền tiết kiệm được từ nhiên liệu và bảo dưỡng, anh đã có thể mang về nhà nhiều gấp đôi.

Cũng nhận thấy lợi ích từ xe điện, tài xế Chencho Norbu chia sẻ thêm: “Khi sử dụng xe chạy nhiên liệu thông thường, tôi gặp khó khăn để trả nợ. Chuyển sag xe điện đã thay đổi theo hướng tốt hơn. Tôi phải vay tiền để mua nhà và giờ tôi gần như trả được hết nợ và cũng xóa được khoản vay dùng để mua xe điện sau 3 năm”. 

Ông Sonam Tobgye, người quản lý dự án trị giá 3 triệu đô la Mỹ, cho biết sau một khởi đầu khó khăn vào năm 2019, với việc cách ly xã hội do COVID-19 làm trì hoãn việc nhập khẩu ô tô điện, việc triển khai taxi điện của Bhutan cuối cùng cũng bắt đầu đi vào hoạt động.

Ông cho biết, 129 chiếc taxi điện đã được mua - con số đã tăng gấp 7 lần kể từ tháng 11 năm ngoái, ngoài ra có khoảng 260 chiếc xe điện hoặc đã được đặt hàng hoặc đã được lái quanh Bhutan.

Con số này chỉ chiếm khoảng 0,2% tổng số phương tiện giao thông trong cả nước.

Tuy nhiên, Tobgye cho biết ý tưởng này chỉ bắt đầu với quy mô nhỏ và tăng dần đơn đặt hàng cho đến khi đạt mục tiêu ô tô điện chiếm 70% tổng doanh số bán ô tô mới vào năm 2035.

Về dự án này, ông Nawaraj Chhetri – Chuyên gia kỹ thuật dự án của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) cho biết thêm: “Việc thay thế 300 xe taxi chạy xăng thành xe chạy điện trong vòng 3 năm nhằm giảm phát thải carbon ra môi trường. Bên cạnh đó, các tài xế chuyển đổi sang xe điện sẽ được hỗ trợ khoản vay khi mua xe cùng các ưu đãi khác”.

Đây không phải là nỗ lực đầu tiên của Bhutan để kêu gọi từ bỏ những chiếc xe chạy bằng xăng.  

Một chương trình xe điện bị đình trệ ngay sau khi ra mắt vào năm 2014 mà nguyên nhân do: chi phí mua xe cao, cơ sở hạ tầng phục vụ và sạc hạn chế cũng như sự tin tưởng của công chúng vào công nghệ thấp.

Một số chuyên gia trong ngành và người tiêu dùng cảnh báo rằng những thách thức tương tự có thể một lần nữa bóp chết giấc mơ xe điện của Bhutan.

Theo chiến dịch xe điện trước đây của Bhutan, việc miễn thuế nhập khẩu không đủ để thuyết phục người dân chuyển sang sử dụng xe điện, vì vậy chương trình mới nhất này - do Quỹ Môi trường Toàn cầu do Liên hợp quốc đồng tài trợ - mang đến cho chủ sở hữu taxi nhiều ưu đãi hơn.

Cụ thể, những người nộp đơn đủ điều kiện sẽ nhận được 20% chi phí cho chiếc xe taxi mới của họ dưới dạng trợ cấp tiền mặt trực tiếp, cùng với khoản vay lãi suất thấp từ Ngân hàng Bhutan cho 70% giá mua, chủ sở hữu chỉ phải trả trước 10%.Theo ước tính, dự án có thể cắt giảm 43.000 tấn khí thải gây hiệu ứng nhà kính trong vòng 9 năm, tuổi thọ trung bình của một chiếc taxi chạy bằng nhiên liệu.

Ông Nawaraj Chhetri – Chuyên gia kỹ thuật dự án của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) cho biết thêm: “Chúng tôi hy vọng sẽ ngày càng nhiều chủ xe cá nhân sẽ chuyển sang xe điện. Như vậy, môi trường và cuộc sống ở Bhutan sẽ trở nên chất lượng hơn”.

Mặc dù xe ô tô điện tiết kiệm tiền về lâu dài nhưng các tài xế taxi cho biết hầu hết người dân Bhutan vẫn lo lắng về chi phí mua xe.

Ngoài dự án thí điểm, giá ô tô dao động từ 600.000 đến 800.000 ngultrum (khoảng 179 triệu đến 238 triệu VNĐ), trong khi đó, phiên bản chạy điện đắt gấp 3 lần.

Dự án cũng đang giải quyết một mối lo ngại khác đang kìm hãm các đơn đặt hàng đó là cơ sở hạ tầng sạc điện hạn chế của Bhutan.

Khi dự án khởi động, chỉ có 5 trạm sạc điện ở hai quận, Thimphu và Paro. Sau đó, chính phủ đã bổ sung thêm 28 trạm khác trên 7 quận, với nhiều trạm hơn nữa đang được triển khai.

Hiện tại, tất cả các trạm sạc đều được sử dụng miễn phí. Ông Tobgye, người đứng đầu dự án taxi điện, cho biết liệu họ có tiếp tục áp dụng chính sách này hay không "phụ thuộc vào lượng tiêu thụ của xe điện" và lưu ý rằng nếu thị trường phát triển nhanh, người dùng có thể sẽ phải trả tiền điện.

Còn tại Việt Nam, mới đây, hãng taxi Lado Taxi đặt hàng 50 chiếc xe điện VinFast để hoạt động tại Lâm Đồng với giá cước taxi điện chỉ bằng hoặc thấp hơn xe xăng truyền thống.

Khi mua xe, Lado Taxi được miễn phí trước bạ và giảm một khoản không nhỏ chi phí nhờ chính sách thuê pin của VinFast; đồng thời được hưởng chính sách bảo dưỡng dài hạn lên đến 10 năm hoặc 200 nghìn km.

Theo Lado Taxi có kế hoạch đặt mua thêm để tăng lượng xe cũng như thay thế các xe cũ, sắp hết hạn thanh lý. Tuy nhiên do nguồn cung đang hạn chế nên việc này phải thực hiện theo lộ trình.

Theo số liệu cập nhật mới nhất của Cục Đăng kiểm Việt Nam, số lượng xe điện ở Việt Nam rất ít, năm 2019 chỉ có 140 xe điện, năm 2020 tăng lên 900 xe và đến năm 2021 có thêm hơn 1.000 xe. 

Để tạo động lực, chính phủ đưa ra nhiều ưu đãi như: thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ đăng ký xe điện mới đều được điều chỉnh theo hướng miễn, giảm trong những năm đầu. Trong đó, lệ phí trước bạ đối với ô tô điện từ 1/3 vừa qua cũng được miễn (0%) trong 3 năm.