Từ Dinh Độc Lập đến những ô cửa sổ Sài Gòn: Hồi ức của một vị Tướng trong ngày toàn thắng

“Không có gì quý hơn Độc lập, Tự do” – lời dạy thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành kim chỉ nam cho bao thế hệ người Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành lại chủ quyền và thống nhất non sông.

Trong những ngày tháng hào hùng ấy, có biết bao người con ưu tú của dân tộc đã viết nên những trang sử bằng máu, bằng sự hy sinh và cả niềm tin sắt đá. Một trong số đó là Trung tướng Nguyễn Văn Thái – Phó Chính ủy Sư đoàn 7, Quân đoàn 4, Binh đoàn Cửu Long – người đã góp phần làm nên chiến thắng lịch sử trong Chiến dịch Hồ Chí Minh mùa xuân năm 1975.

Quân đoàn 4 gắn bó mật thiết với chiến trường miền Đông Nam Bộ, nơi diễn ra nhiều trận đánh ác liệt như giải phóng Phước Long, Tàu Ô – Xóm Ruộng, đường 20 và Lâm Đồng đầu năm 1975. Trong đó, Sư đoàn 7 – nơi Trung tướng Nguyễn Văn Thái chiến đấu – giữ vai trò quan trọng, góp phần mở đường cho chiến dịch tổng tiến công sau cùng.

Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, Quân đoàn 4 là một trong năm cánh quân chủ lực tiến vào giải phóng Sài Gòn, với vị trí là cánh quân phía Đông, được giao nhiệm vụ trọng yếu: đánh chiếm các mục tiêu chiến lược trong nội đô như Bộ Quốc phòng, Đài truyền hình, Đài phát thanh Sài Gòn và các khu vực trọng yếu của các quận 1, 3, 4 và Bình Thạnh.

Tuy nhiên, khi vượt qua Biên Hòa vào sáng 30/4, đơn vị bị chặn lại ở cầu Ghềnh do một nhịp cầu bị đánh sập trước đó bởi Đặc Công. Trước tình hình đó, đồng chí Lê Nam Phong – Sư đoàn trưởng, đã đưa ra quyết định táo bạo: cho toàn bộ đội hình hơn 500 xe quay đầu, vòng về Xa lộ (nay là trục Quốc lộ 1 – Xa lộ Hà Nội – Võ Nguyên Giáp) để tiếp tục tiến vào trung tâm thành phố.

Chiều 30/4/1975, khi lá cờ chiến thắng đã tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, Trung tướng Nguyễn Văn Thái cùng đơn vị của mình tiếp quản lại Dinh để thực hiện nhiệm vụ quân quản. Với ông, khoảnh khắc ấy là một ký ức không thể nào quên trong hành trình đi đến ngày đất nước hoàn toàn thống nhất, giây phút đặt chân vào nơi đã ghi dấu một mốc son chói lọi của dân tộc là ký ức không thể nào quên:

“Trên đường tiến quân vào Sài Gòn,có thể nói là rất nhiều cảm xúc, cái khí thế rất là sục sôi, nhân dân rất hồ hởi, phấn khởi. Trên đường vào toàn thấy bộ đội, xe tăng, xe pháo,… Vào nội thành, điều ngạc nhiên nhất là nhân dân ra đường phố rất đông, không phải vắng tanh, không phải như đi vào một chiến trường đánh nhau mà chỉ có 2 bên đối địch mà không có dân, ngược lại dân rất đông, từ đường Lê Duẩn, từ Thảo Cầm Viên về công viên 30/4 trước cửa Dinh Độc Lập, già, trẻ, gái, trai,… Nói chung thành phố như thế là nguyên vẹn”.

Niềm hân hoan của nhân dân, sự chào đón nồng nhiệt đã tiếp thêm sức mạnh cho những người lính như ông. Dù sau đó họ phải gấp rút thực hiện nhiệm vụ quân quản – ổn định đời sống, duy trì an ninh trật tự trong thành phố – nhưng không ai cảm thấy mỏi mệt. Họ biết, giờ đây, đất nước đã thực sự độc lập và thống nhất. Không xảy ra cướp bóc, không có tình trạng hỗn loạn, bởi vì sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng cách mạng nội thành và quân đội chủ lực đã tạo nên một màn tiếp quản lịch sử hiếm có.

Chiều 30/4, Trung tướng Nguyễn Văn Thái lần đầu đặt chân vào Dinh Độc Lập sau khi nhận bàn giao từ Quân đoàn 2.

Ông kể lại: “Tôi vào đó sau khi anh em chúng tôi đã nhận bàn giao, vào Dinh Độc Lập, cảm giác của mình rất là sung sướng. Mình nghĩ là chiến thắng trọn vẹn rồi. Đất nước thống nhất rồi, mình sẽ được về với gia đình sớm. Lúc đó, vui sướng, quên hết tất cả, vào một khoảng không, một cái nhà nó đồ sộ to như thế. Vào trong đó đường đi, lối lại có biết đâu, không di được.”

Chỉ một ngày sau đó, Sư đoàn 7 tiếp tục nhận nhiệm vụ đặc biệt: tổ chức cuộc họp báo để công bố quyết định của Chính phủ Cách mạng lâm thời về việc trả tự do cho nội các Dương Văn Minh. Trung tướng Nguyễn Văn Thái, lúc bấy giờ, được giao tổ chức buổi họp – vai trò chẳng khác gì một “MC thời chiến”:

“Cá nhân tôi, làm công việc tổ chức, như người ta gọi bây giờ là dẫn chương trình thì mình rất lúng túng, ở trong rừng thì mình cũng chả tổ chức cuộc họp nào lớn như thế này, mà bây giờ tổ chức như này cũng nhiều cái bỡ ngỡ, lúng túng. Nhưng được cái may là không những anh em trong sư đoàn mà những học sinh, sinh viên nhiều người ủng hộ”.

Nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày nước non liền thành một dải. Sài Gòn năm xưa – trung tâm của miền Nam khói lửa – nay là TP. Hồ Chí Minh hiện đại, năng động, là đầu tàu kinh tế của cả nước. Trong căn phòng đã phủ màu thời gian chỉ rộng chừng 10m2 với vách tường loang lổ phai màu cùng vài vật dụng được bày biện giản đơn. Điểm nhấn duy nhất trong căn phòng nhỏ bé ấy là cơ man các loại bằng khen, huân chương được treo trang trọng ở khắp bức tường như nơi lưu giữ hồi ức trong suốt cuộc đời binh nghiệp của mình.

Trung tướng Nguyễn Văn Thái, giờ ở tuổi xế chiều, ngồi ngắm thành phố qua ô cửa sổ nhỏ của ngôi nhà cũ nơi ông vẫn sinh sống suốt nhiều năm qua:

“Cảm nhận của mình về Sài Gòn về đổi thay có thể nói một trời, một vực. Nhà cửa xây dựng, nhà chọc trời bây giờ biết bao nhiêu. Đường xá thì mở rộng, sạch sẽ hơn, văn minh hơn. Đây cái vườn hoa trước cửa nhà tôi đây, trước nó là cái ga xe lửa sài gòn sau đó bỏ hoang sau đó cải tạo thành một vườn hoa đẹp như thế”.

Thoáng chút lặng đi, bồi hồi nhớ đến những đồng chí, đồng đội đã ngã xuống. Ông nhắn nhủ đến những thế hệ hôm nay, đừng bao giờ xem tự do là điều hiển nhiên. Bởi cái giá của tự do là máu, sinh mệnh của những thế hệ đi trước đã ngã xuống. Và trong tâm khảm ông, ông luôn vững tin vào một thế hệ trẻ của đất nước trong một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc:

“Để dành độc lập, chúng ta đã hi sinh rất nhiều xương máu, chúng ta đã phải chấp nhận hi sinh đó. Sự mất mát và đau thương đó là rất lớn đối với dân tộc chúng ta. Các thế hệ trẻ ngày nay, chúng tôi rất tin tưởng bởi vị các bạn trẻ ngày nay, về nhận thức, sự hiểu biết, xác định những mục tiêu, lý tưởng của mình và con đường phấn đấu nên nhiều bạn trẻ của chúng ta đã trưởng thành và góp công xây dựng đất nước”.

Lịch sử có thể lùi xa, nhưng ký ức thì vẫn còn nguyên vẹn. Những câu chuyện của người lính năm xưa không chỉ để nhắc nhớ, mà còn để thế hệ hôm nay hiểu rằng: hòa bình – là điều không bao giờ đến một cách dễ dàng. Và Sài Gòn – TP.HCM hôm nay, những ngày cuối tháng 4, giữa phố xá rộn ràng hân hoan, rạo rực đón chờ ngày kỷ niệm 50 năm giải phóng Miền nam, thống nhất Đất Nước. TP.HCM vẫn đang sống tiếp khúc ca thống nhất qua từng bước chân người trẻ – với niềm tin, lý tưởng và lòng biết ơn. 

SỐNG Ở SÀI GÒN: Không khí TP.HCM trước ngày kỷ niệm đại thắng

Nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ mùa xuân đại thắng, TP.HCM từ vùng đất từng chịu nhiều đau thương bởi bom đạn nay đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành đô thị năng động và là đầu tàu kinh tế của cả nước.

Người dân thành phố, từ những thế hệ từng đi qua khói lửa chiến tranh đến lớp trẻ lớn lên trong hòa bình, tất cả đều mang trong mình niềm tự hào về những quá khứ hào hùng của dân tộc. Khi ngày kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đang đến gần, không khí trong thành phố lại càng thêm nao nức, rộn ràng.

 Những ngày cuối tháng Tư, TP.HCM như được khoác lên mình một “chiếc áo” mới. Ở khắp các tuyến đường đã ngập tràn cờ hoa, băng rôn, khẩu hiệu để chào mừng ngày lễ trọng đại; những bản nhạc hào hùng vang lên từ khắp các ngõ ngách, con đường khơi gợi trong mỗi người những ký ức không thể nào quên và niềm tự hào khó tả.

TP.HCM những ngày này thật đặc biệt. Nhiều hoạt động đang được khởi động với tinh thần chuyên nghiệp, tập trung và nghiêm túc cao độ, tạo nên bầu không khí sôi động len lỏi khắp mọi nơi. Ở khu vực trung tâm thành phố, từng đoàn quân, từng đội hình đang hăng say luyện tập duyệt binh, diễu hành với vẻ nghiêm trang và khí thế.

Đêm duyệt binh vừa qua như một bản giao hưởng hùng tráng, không chỉ khơi dậy niềm kiêu hãnh trong lòng người dân, mà còn gợi nhớ về những năm tháng đấu tranh gian khổ. Đồng thời đó cũng là lời khẳng định rằng, dù sống trong thời bình, chúng ta vẫn luôn giữ vững tinh thần cảnh giác, đoàn kết và ngày càng mạnh mẽ hơn.

Bên cạnh sự uy nghiêm, hùng tráng của buổi lễ duyệt binh, TP.HCM còn tổ chức chuỗi sự kiện "Sắc màu thành phố Bác" – đó là những buổi trình diễn ánh sáng lung linh, hiệu ứng sân khấu hiện đại, kết hợp hài hòa với âm nhạc, tất cả như đưa người xem trải qua hành trình lịch sử và hướng tới tương lai của thành phố. Mọi thứ tạo nên một nét nghệ thuật độc đáo, thu hút hàng ngàn người dân và du khách ghé thăm.

Thành phố mang tên Bác hôm nay đã khác xưa nhiều. Trên nền tàn tro của chiến tranh, một đô thị hiện đại, năng động, sáng tạo đã hình thành và trở thành đầu tàu kinh tế của cả nước. TPHCM ngày nay có những tòa nhà cao vút, tuyến metro hiện đại, những khu đô thị mới đang mọc lên từng ngày…Tất cả là minh chứng cho một thành phố không ngừng nỗ lực, chuyển mình để hướng đến tương lai.

Giữa nhịp sống hối hả, tất cả các thế hệ đang cùng lắng lại trong những ngày này để nhớ về quá khứ. Bởi đây là khoảng thời gian quý giá trong lịch sử dân tộc, là dấu mốc của biết bao hy sinh, mất mát để đánh đổi lấy sự bình yên và thịnh vượng hôm nay. Kỷ niệm ngày 30.4 không chỉ là một ngày lịch sử trọng đại của dân tộc, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ cho một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình để hướng đến sự phát triển và sánh vai cùng các cường quốc năm châu, như lời dặn của vị lãnh tụ kính yêu đã từng gửi gắm.

TP.HCM những ngày này không chỉ là thành phố của năng động và hiện đại, mà còn là nơi hội tụ của ký ức, niềm tự hào dân tộc và khát vọng vươn lên. Đi giữa lòng thành phố, tôi cảm thấy trái tim mình cũng hòa cùng nhịp đập, một nhịp đập hào hùng và biết ơn. 

TIN YÊU

# TP.HCM đặt mục tiêu hoàn thành 10 tuyến metro vào năm 2045, kỳ vọng trở thành trụ cột giao thông hiện đại, bền vững và thân thiện môi trường. Đây được xem không chỉ là sự phát triển đột phá trong hạ tầng giao thông, mà còn là cú hích thay đổi bộ mặt đô thị và đời sống người dân.

# Nhằm giảm tình trạng ùn ứ, kẹt xe kéo dài tại các giao lộ, TP.HCM đã và đang triển khai nhiều giải pháp, đặc biệt là hỗ trợ dòng xe có nhu cầu rẽ phải thoát nhanh hơn. Cụ thể, Sở Giao thông Công chánh TP.HCM đã phối hợp với Phòng CSGT Công an TP.HCM để tiến hành khảo sát thực tế tại nhiều giao lộ. Trên cơ sở kết quả khảo sát, các đơn vị đã thống nhất triển khai lắp đặt 500 biển báo phụ với nội dung "Chú ý nhường đường cho xe rẽ phải" tại các ngã tư, nơi thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc.

# UBND TPHCM vừa trình HĐND TP.HCM dự án xây dựng cầu đường Bình Tiên (đoạn từ đường Phạm Văn Chí đến đường Nguyễn Văn Linh). Với vai trò là trục giao thông hướng tâm quan trọng, tuyến cầu đường Bình Tiên không chỉ giúp giảm áp lực giao thông mà còn kết nối hiệu quả trung tâm TPHCM với các khu đô thị lớn như Nam Sài Gòn, Hiệp Phước và hệ thống Vành đai 2, Vành đai 3 và Vành đai 4 trong tương lai.

# Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh vừa qua đã công bố triển khai xây dựng BV Đa khoa và Ung bướu Công nghệ cao Tâm Anh với quy mô 1.000 giường bệnh tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng. Dự kiến năm 2028, bệnh viện sẽ chính thức hoạt động với tổng diện tích lên đến 82.000 m2, góp phần quan trọng trong việc nâng cao năng lực khám chữa bệnh của TP.HCM, đặc biệt ở lĩnh vực y tế công nghệ cao, chuyên sâu sánh ngang với thế giới.