Từ con cá nước ngọt thành sản phẩm OCOP trứ danh

Từ thực tế đó, người dân nơi đây hình thành nghề làm mắm được truyền lại từ nhiều thế hệ và ra mắt một đặc sản mới. Thị trường của ngành hàng mắm cá tra đã vươn ra khỏi biên giới quốc gia, trở thành điểm sáng trong cơ cấu kinh tế của địa phương và giúp nhiều nông hộ nuôi cá tra có thu nhập khá hơn.

Cù lao Tân Lộc, phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ có 100 hecta nuôi cá tra và cá basa. Đây là vùng chuyên canh các tra thương phẩm. Gắn bó với con cá này, nhiều bè nuôi đã có tuổi đời 30 năm, trong đó có ông Chương Văn Khanh – chủ cơ sở sản xuất mắm cá tra Út Anh.

Theo chủ nhân món mắm cá tra trứ danh Chương Văn Khanh, ban đầu, cá tra được người dân ở đây nuôi để phục vụ nội địa và có khoảng thời gian được xem là vùng nguyên liệu trọng yếu chuyên cung cấp cá tra xuất khẩu của khu vực ĐBSCL. Nhiều gia đình đã đổi đời nhờ những vụ mùa trúng cá.

Nhưng khi nguồn cung vượt cầu, thị trường nước ngoài kiểm tra nghiêm ngặt, mã vạch, truy xuất nguồn gốc, cạnh tranh về giá cả, nhiều nước khác cũng bắt đầu nuôi nên khiến nhiều người trắng tay. Từ đó, ông nảy sinh ý tưởng nâng giá trị thương hiệu cá tra, nhất là khi giá cá tươi xuống thấp bằng cách làm mắm: “ Con cá tiêu chuẩn xuất khẩu đã được kiểm tra không nhiễm vi sinh. Con cá trên 1kg là làm mắm rất ngon. Làm mắm mấy lần đầu hơi khó khăn, hư hỏng. Nhưng nhờ học hỏi mình làm nhiều lần nên ổn định lắm. Sau này địa phương phát động chương trình mỗi xã một sản phẩm, người ta đến hướng dẫn tôi làm kho bãi, nơi sản xuất khang trang đạt yêu cầu”.

Ban đầu, ông Khanh gặp nhiều khó khăn, thất bại, phải bỏ không biết bao nhiêu tấn cá nguyên liệu để tìm ra công thức tẩm ướp hoàn thiện nhất. Bởi do con cá tra đặc thù mỡ nhiều, không giống như các loại cá lóc, cá linh, cá sặc… nên rất khó có thể tìm ra công thức để làm mắm và khô cho ngon. Nhờ kiên trì suốt thời gian dài ông mới tìm ra công thức chuẩn nhất để làm ra mắm ngon nức tiếng từ con cá tra.

Bà Nguyễn Thị Bích Vân – vợ ông Chương Văn Khanh, chủ cơ sở mắm cá tra Út Anh ở phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt cho biết: “Khi con cá mang về làm sạch ngay để giữ độ tươi cho con cá, sau đó để ráo, thái ra và muối đều. Đưa vào thùng, gài xuống. Một tháng sau trộn thính, muốn ngon hơn thì sau khi trộn thính đợi thêm một tháng nữa cho mắm dịu lại, mình tháng đường thốt nốt chung với khóm, trộn vào, tiếp tục gài vào thùng thê một tháng cho mắm chín thì ra keo. Lúc đó mắm đã rất ngon”.

Sau hơn 10 năm gầy dựng sự nghiệp, cơ sở Út Anh đã tạo được tiếng vang trên thị trường làm mắm. Hiện tại, cơ sở đã có 4 mặt hàng đạt tiêu chuẩn 4 sao sản phẩm OCOP: mắm cá tra, khô cá tra phồng một nắng, khô cá tra tẩm ướp và nước mắm cá linh.

Nhờ vào sự kiên trì tìm đầu ra cho con cá tra bằng cách làm ra các sản phẩm mắm, khô mà từ căn nhà vách lá, cơ sở Út Anh đã xây dựng nhà khang trang, đầu tư cơ sở sản xuất quy mô hơn. Các sản phẩm được chế biến từ cá tra của gia đình ông được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng. Mỗi năm cơ sở Út Anh cung ứng cho thị trường 6 tấn mắm, trung bình mỗi tháng cung ứng 40kg cho các hộ bán lẻ, thời điểm lễ và tết thì sản lượng tăng gấp 3 lần.

Bà Ngô Hồng Anh – tiểu thương bán mắm cá tra từ cơ sở Út Anh cho biết: “Ai mà sáng tạo ra món mắm này ngon và béo thật. Mỗi cái tết, việt kiều về nước mua một lần cả chục keo về bên ấy để dành ăn. Tôi bán lẻ mà 1 tháng bán 50 keo mắm đó”.

Với hương vị rất đặc trưng và khá mới lạ, mắm cá tra ngày càng được nhiều khách hàng ưa chuộng. Cơ sở Út Anh hiện có 5 khách hàng mua sỉ về bán lại tại quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ và TP. Hồ Chí Minh. Theo tính toán, bình quân 4kg cá tra nguyên liệu sẽ cho ra 1kg mắm, giá 120.000 đồng/kg. Mỗi tháng, cơ sở mắm cá tra Út Anh xuất bán trên 400kg, trừ chi phí nguyên liệu, nhân công, lãi xấp xỉ 30 triệu đồng. Hiện nay ở cù lao Tân Lộc, cơ sở chế biến mắm cá tra Út Anh đã được cấp giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, góp phần làm phong phú thêm ẩm thực miền sông nước và là một trong những điểm đến tham quan, trải nghiệm trong các tour du lịch được thiết kế.

Bà Nguyễn Thị Chúc Ly – Phó trưởng phòng Kinh tế quận Thốt Nốt cho biết: “Quá trình để sản phẩm đạt chất lượng thì phòng Kinh tế quận đã hướng dẫn cho người dân tham gia sàn giao dịch thương mại điện tử do Sở Công thương hỗ trợ”.

Từ món ăn dân dã không thể thiếu trên mâm cơm của người dân miền Tây, giờ đây khô, mắm cá tra đã vươn mình đến những thị trường lớn trên thế giới, làm nên thương hiệu đặc biệt của cù lao xanh Tân Lộc.