Thiếu trầm trọng tài xế xe buýt trường học do lương thấp, tiêu chuẩn cao?

Việc này có tác động trực tiếp đến việc học tập của học sinh. Bởi hiện có 1/2 số học sinh đến trường bằng xe buýt.

“Thật không thể tin được. Họ biết rằng năm học mới đã bắt đầu. Họ biết những vấn đề họ gặp phải và họ không làm gì để giải quyết”, bà Wanda Henry đang có các cháu đang theo học cấp 1, hàng ngày vẫn phải sử dụng xe buýt trường học bức xúc cho biết.

Tương tự, bà mẹ đơn thân Shakira Hemphill cho biết bà đã thực hiện ít nhất 85 chuyến khứ hồi để đưa con trai đến trường gần quận Columbia kể từ năm ngoái. Khu vực nơi gia đình bà sinh sống cũng như phần lớn các khu vực khác trên khắp nước Mỹ đang phải đối mặt với tình trạng thiếu tài xế xe buýt trường học trầm trọng.

Năm học trước, xe buýt sẽ mất vài giờ để đến đón và trả học sinh về nhà từ trường học đặc biệt cách đó hơn 80 km. Con trai của bà Hemphill là Elijah, 18 tuổi, bị thiểu năng trí tuệ và không thể nói chuyện. Cậu ấy được hưởng các dịch vụ của trường công cho đến khi 21 tuổi. Thế nhưng những chuyến đi kéo dài đôi khi khiến cậu ấy tè ra quần.

Từ Louisville đến Louisiana, một khởi đầu khó khăn cho năm học mới khi các quận trên cả nước phải đối mặt với tình trạng thiếu tài xế xe buýt. Mỗi năm, khoảng 500.000 xe buýt trường học vận chuyển khoảng 25 triệu trẻ em trên khắp cả nước.

Thế nhưng lương thấp, giờ làm việc đặc thù và sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các công ty giao hàng như FedEx và Amazon là những yếu tố khiến việc tìm tài xế trở nên khó khăn hơn.

Bà Molly McGee-Hewitt, Giám đốc Điều hành, Hiệp hội Vận chuyển Học sinh Quốc gia cho biết: “Tôi chưa nghe được thông tin khả quan gì từ bất kỳ bang nào, cho dù đó là bang nhỏ như Montana hay Wyoming, hay các bang lớn hơn như New York, Georgia, North Carolina, Texas và các bang khác, đều không có khả năng giải quyết tình trạng thiếu lái xe”.

Tại Virginia, nhiều điểm dừng xe buýt đã phải loại bỏ trước tình trạng thiếu tài xế trầm trọng.

Bà Charmane White, Giám đốc phụ trách vận tải, Trường Công lập Quốc gia Albemarte chia sẻ: “Tôi rất đau lòng khi chúng ta phải làm điều đó. Thế nhưng hiện đang rất thiếu tài xế nên việc vận hành các tuyến xe buýt gặp khó khăn”.

Theo khảo sát mới nhất của HopSkipDrive, công ty cung cấp dịch vụ vận chuyển trường học, tình trạng thiếu hụt tài xế trở nên tồi tệ hơn trong vài năm qua. 92% các quản lý giáo dục và vận tải được khảo sát cho biết hoạt động trường học bị hạn chế do tình trạng thiếu tài xế, so với 88% năm ngoái và 78% vào năm 2021. Gần một nửa số người được hỏi – 40% – cho biết đã phải cắt giảm dịch vụ vận tải.

Trong khi đó, ở quận Jefferson, Colorado để khắc phục tình trạng thiếu tài xế, các trường học tạo ra một khu vực gọi là trung tâm xe buýt, kết hợp các điểm dừng ở vị trí trung tâm. Một số quận thì điều chỉnh giờ học.

Bà Iranetta Wright, Giám đốc Học khu trường Công lập Cincinnati cho biết: “Chúng tôi có 4 thời điểm bắt đầu giờ học. Bắt đầu học sớm hơn đồng thời nhà trường cũng tổ chức học muộn hơn, đối với các lớp học khác nhau”.

Khu học chánh lớn nhất Kentucky đã ký hợp đồng với một công ty để mở ra các tuyến đường mới, nhưng kế hoạch thất bại dẫn đến ngày đầu tiên đi học mẫu giáo của con gái cặp vợ chồng có tên Bethany và Ryan trở thành một kỷ niệm vô cùng ám ảnh, đồng thời buộc các quan chức phải ra quyết định đóng cửa trường học để chấn chỉnh trong hơn một tuần.

Bethany kể lại sáng hôm đó, họ đã đợi xe buýt 40 phút trước khi cô bỏ cuộc và tự mình lái xe mất 10 phút để đưa con gái đến trường.

Đến tối, cả hai vợ chồng đợi xe buýt đưa con gái họ từ trường về nhà trong hai tiếng trước khi gọi cảnh sát.

Anh Ryan Baumann chia sẻ: “Cảnh sát hỏi tôi, con bé mặc gì và trông như thế nào? Và nó thực sự trở thành hiện thực vô cùng sợ hãi đối với tôi vào thời điểm đó”.

Họ nói rằng xe buýt cuối cùng đã đến trễ ba tiếng. Người lái xe gần như đã bỏ quên mất điểm dừng này.

Vợ chồng Bethany và Ryan chia sẻ:

“Tôi đã vẫy tay bảo con bé đi xuống và tôi nhìn lên xe buýt và Lily, con của chúng tôi, là đứa trẻ cuối cùng trên xe. 

“Lily sẽ không bao giờ đi xe buýt nữa”.

Theo các chuyên gia, bất kỳ giải pháp dài hạn nào được đưa ra cũng cần phải phải giải quyết vấn đề tiền lương của tài xế.

Trên thực tế, lái xe buýt trường học có một trách nhiệm lớn lao và đòi hỏi nhiều yêu cầu như phải có bằng lái xe thương mại và các chứng chỉ khác cũng như trải qua quá trình kiểm tra lý lịch nghiêm ngặt. Ngoài ra, lịch làm việc chia ca, bắt đầu trước bình minh và đôi khi kết thúc lúc tối muộn trong khi mức lương tương đối thấp.

Theo Cục Thống kê Lao động, tài xế xe buýt trường học năm ngoái có  mức lương trung bình 42.400 USD/ năm nếu họ làm việc toàn thời gian. Nếu làm theo giờ thì thu nhập là chưa tới 20 USD/giờ.

Đối với nhiều tài xế, những hy sinh khi làm việc trong lĩnh vực vận tải trường học là không đáng. Thay vào đó, họ chọn làm việc cho Amazon hoặc ở những môi trường khác có trẻ em, nơi họ có thể làm việc toàn thời gian.

Bà Molly McGee-Hewitt, Giám đốc Điều hành, Hiệp hội Vận chuyển Học sinh Quốc gia nêu quan điểm: “Một trong những vấn đề chính là thu nhập. Đó là tiền lương và phụ cấp. Cần phải tạo điều kiện để cải thiện thu nhập từ đó mới có thể thu hút được tài xế xe buýt trường học”.

Bà Jodi Henderson McInerney, giám đốc điều hành một trường bán công ở Asbury Park, New Jersey, cho biết lý do chính khiến trường của cô thu hút và có thể giữ chân các tài xế là vì trường cho họ đảm nhiệm vị trí này toàn thời gian. Khi họ không ở trên xe buýt, tài xế đóng vai trò là người giám sát hành lang, trợ lý phòng ăn trưa hoặc trợ lý lớp học nghệ thuật.

Còn tại nước ta, theo chia sẻ của một số tài xế làm công việc đưa đón học sinh, do mức lương thấp nên họ thường tranh thủ nhận các cuốc xe quãng ngắn giữa giờ đưa trả trẻ để tăng nhu nhập. Vào cuối tuần, một số ô tô đưa đón học sinh kết hợp chạy thêm các dịch vụ đám cưới, tham quan du lịch.

Việc xe đưa đón học sinh kết hợp với dịch vụ khác nhiều phụ huynh lo ngại về các nguy cơ thiếu an toàn như hư hỏng phương tiện hoặc tình trạng sức khỏe của tài xế không đảm bảo.

Được biết, mới đây, để quản lý chặt chẽ loại hình dịch vụ vận tải này, Bộ GTVT vừa đề xuất xe đưa đón học sinh bắt buộc có đèn cảnh báo hoặc đăng ký màu sơn nhận diện, niên hạn sử dụng không quá 15 năm.

Đáng chú ý, dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) quy định rõ trách nhiệm của các cơ sở giáo dục trong hoạt động đưa, đón học sinh bằng ô tô; tập huấn cho lái xe và người quản lý học sinh quy trình đảm bảo an toàn khi đưa, đón học sinh.