Tai nạn đường sắt, bi kịch từ sự bất cẩn?

Điều đáng nói là, phần lớn những vụ tai nạn thương tâm ấy không phải do sự cố kỹ thuật hay lỗi vận hành tàu hỏa, mà xuất phát từ sự bất cẩn, chủ quan, thậm chí là liều lĩnh của người dân khi băng qua đường ray, bất chấp gác chắn đã hạ, chuông đèn đã cảnh báo và phải trả giá bằng chính tính mạng của mình.

Ngày 21/6, tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Một vụ va chạm nghiêm trọng giữa tàu hỏa và một người điều khiển xe máy đã xảy ra tại điểm giao giữa đường Trần Nhật Duật và tuyến đường sắt Bắc Nam. Theo ghi nhận của lực lượng chức năng người đàn ông điều khiển xe máy đã cố tình lách qua khi gác chắn đã hạ và đèn đỏ đang báo hiệu. Tai nạn khiến nạn nhân tử vong tại chỗ. Một cái chết đau lòng – nhưng hoàn toàn có thể tránh được.

Vụ việc này không phải cá biệt. Chỉ vài ngày trước đó, sáng 12/6, tại TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, hai vợ chồng điều khiển xe máy cũng đã bị đoàn tàu SE7 tông trực diện khi cố tình băng qua gác chắn đã hạ. Hậu quả, cả hai tử vong tại chỗ. Qua camera an ninh, hình ảnh ghi lại cho thấy rõ ràng: đèn báo nhấp nháy, gác chắn đã đóng – nhưng họ vẫn quyết định đi tiếp.

Chị Nguyễn Thị Nụ, người đã có gần 20 năm làm công việc gác chắn tại nút giao Ngọc Hồi – Phan Trọng Tuệ, huyện Thanh Trì, Hà Nội, chia sẻ: Chỉ vì muốn nhanh hơn 1 chút mà nhiều người bất chấp băng qua đường sắt khi chuông reo, đèn báo và cần chắn đã hạ, gây ra hậu quả nghiêm trọng:

“Ở đây xe ra vào rất nhiều, nên thường xuyên xảy ra các va chạm, vì vậy trước khi tàu đến chúng tôi phải đóng – hạ gác chắn sớm hơn so với các điểm khác từ 3-5 phút. Điểm đây đường hẹp mà đông xe, nhiều khi thấy chuông kêu đèn sáng kể cả xe máy hay ô tô vẫn cố tình vượt qua để nhanh hơn 1 chút và đỡ phải tránh đợi lâu. Khuyến cáo người tham gia giao thông không riêng gì điểm Phan Trọng Tuệ mà bất kỳ điểm nóng nào dọc đường sắt khi thấy chuông kêu đèn báo hãy đứng cách xa đường sắt từ 5-7m để đảm bảo an toàn cho chính bản thân mình".

Không chỉ ở những nơi có gác chắn, mà tại các lối đi tự mở, nơi không có người canh gác, nguy cơ TNGT còn tăng gấp bội. Chỉ trong 6 tháng, trên địa bàn TP Hà Nội đã xảy ra 13 vụ tai nạn đường sắt, 29 sự cố giao thông đường sắt, khiến 4 người tử vong, 7 người bị thương, hư hỏng 7 đầu máy, 3 toa xe và gây chậm tàu 1.390 phút. Trong đó, có tới 28 vụ do yếu tố khách quan.

Ông Phạm Anh Tuấn, Phó GĐ Chi nhánh khai thác đường sắt Hà Nội cho biết, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến TNGT đường sắt là do người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, bộ hành khi qua đường ngang có biển báo, cảnh báo tự động, lối đi tự mở trái phép thiếu chú ý quan sát, không chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật về TT ATGT đường bộ, đường sắt gây ra.

"Tai nạn, sự cố liên quan đến đường sắt tại các vị trí đường ngang, lối đi tự mở thứ nhất là do ý thức của người dân, thứ hai là do lối đi tự mở trên địa bàn TPHN rất nhiều. Để xóa bỏ hoàn toàn các lối đi tự mở bắt buộc phải xây dựng các đường gom, đưa người dân đi vào một khu vực cụ thể; một số lối đi tự mở phải được nâng cấp thành đường ngang để đảm bảo an toàn.

Do đó khi xây dựng được các đường gom thì chúng ta mới đóng được các lối đi tự mở. Chúng tôi đề nghị trong thời gian tới UBND TPHN, các cấp quan tâm đầu tư kinh phí và xây dựng các kế hoạch chặt chẽ để hoàn thiện mục tiêu này".

Ông Phạm Anh Tuấn cũng cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2025 Chi nhánh khai thác đường sắt Hà Nội đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan tổ chức rào đóng được 10 lối đi tự mở và rào thu hẹp một số lối đi, hiện HN còn 245 lối đi tự mở. Đây là sự nỗ lực lớn của HN, tuy nhiên việc triển khai xây dựng đường gom vẫn còn chậm, kế hoạch xóa lối đi tự mở vẫn chưa đạt mục tiêu đề ra.

Tai nạn đường sắt không chỉ gây thương vong cho người tham gia giao thông mà còn khiến ngành vận tải đường sắt thiệt hại nghiêm trọng. Ông Đỗ Văn Hoan, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Vận tải Đường sắt cho biết:

"TNGT đường sắt xảy ra tại các lối đi tự mở, đường ngang không hợp pháp ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động vận tải, gây hư hỏng đầu máy toa xe, ảnh hưởng đến việc phục vụ hành khách, làm xô lệch biểu đồ chạy tàu, các đoàn tàu bị chậm giờ. Nhiều vụ việc thời gian giải quyết chậm, lâu phải chuyển tải hành khách, gia tăng chi phí về việc khắc phục, sửa chữa các đầu máy, toa xe. Chúng tôi mong muốn các địa phương tích cực vào cuộc thực hiện Đề án 358 của Chính phủ, để giải quyết dứt điểm các đường ngang không hợp pháp, lối đi tự mở để đảm bảo an toàn giao thông đường sắt."

Hiện cả nước vẫn còn hàng nghìn lối đi tự mở chưa được xử lý. Mặc dù đã có Đề án 358 của Chính phủ với mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn các lối đi tự mở vào năm 2025, nhưng đến nay, tiến độ vẫn chậm.

Thực tế cho thấy, dù có đẩy mạnh đầu tư hạ tầng, nâng cấp gác chắn, lắp đặt đèn báo… thì nếu người dân vẫn liều lĩnh, coi thường tính mạng mình, thì tai nạn vẫn sẽ tiếp diễn. Trong lúc chờ những giải pháp căn cơ hơn, mỗi người hãy bắt đầu từ hành động nhỏ: dừng lại khi đèn đỏ báo hiệu, không cố vượt đường ray, quan sát kỹ trước khi đi qua đường sắt. Một phút chờ đợi – đôi khi là cả cuộc đời được giữ lại.

Tai nạn đường sắt – những cái chết đau lòng ấy không phải là “tai nạn” theo đúng nghĩa, mà là hệ quả của sự thiếu ý thức. Đừng để chuông đèn cảnh báo thành lời tiễn biệt. Mong quý vị hãy lắng nghe và hành động – vì sự an toàn của chính mình và người thân.