Sự lắng nghe của cha mẹ quyết định sự trưởng thành của con trẻ

Do vậy, duy trì sự kết nối, lắng nghe những tâm tư, cảm xúc của trẻ là cách để giúp trẻ vị thành niên có thể vượt qua được những cú sốc trong giai đoạn “khủng hoảng”.

Sức khỏe tâm thần trẻ em, những áp lực vô hình

Trẻ vị thành niên từ 10-19 tuổi chiếm 14,3% dân số Việt Nam. Những rối loạn tâm thần ở tuổi vị thành niên nếu không được điều trị hoặc chưa được điều trị đúng cách có thể gây ra những hệ quả bất lợi suốt cuộc đời, gây gánh nặng cho ngành y tế và xã hội.

Do vậy cần những giải pháp quyết liệt từ phía Chính phủ, các Bộ, ngành, chính quyền địa phương, nhà trường và gia định  đối với chăm sóc sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên.

Thời gian qua, Việt Nam đã có những nỗ lực nhằm tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ sức khỏe tâm thần.

Năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1929 phê duyệt Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021-2030.

Năm 2022, Chính  phủ đã ban hành Quyết định 155 phê duyệt “Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần giai đoạn 2022-2025”. Tuy nhiên, hiện nay, các chương trình, kế hoạch vẫn trọng tâm vào một số bệnh nặng như tâm thần phân liệt, trầm cảm, chứng tự kỷ mà chưa quan tâm đến các rối loạn phổ biến khác ở vị thành niên.

Trong khi đó, việc cung ứng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần thuộc thẩm quyền của 3 Bộ gồm Bộ Y tế, Bộ Lao động, Thương binh và xã hội và Bộ Giáo dục.

Do vậy, thời gian tới, Chính phủ cần hoàn thiện hệ thống chính sách và pháp luật, bổ sung thêm những chính sách đặc thù  trong tư vấn tâm lý và sức khỏe tâm thần cho trẻ em và thanh thiếu niên, đồng thời, ban hành những hướng dẫn và quy định rõ ràng về trách nhiệm của các Bộ liên quan.

Với nhu cầu khám và điều trị các vấn đề sức khỏe tâm thần nói chung và trẻ vị thành niên ngày càng cao, Chính phủ cũng cần xây dựng kế hoạch chuẩn bị về nguồn cung nhân lực và cơ sở hạ tầng phục vụ cho công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ.

Tăng cường đào tạo phát triển đội ngũ y tế, từ điều dưỡng, đến bác sĩ  cũng như đào tạo chuyên khoa chăm sóc sức khỏe tâm thần, đào tạo thêm các bác sĩ tâm thần và chuyên gia tâm lý để hỗ trợ trẻ em và trẻ vị thành niên.

Về phía các Bộ, ngành. Bộ Lao động và thương binh xã hội và Bộ y tế cần tập trung tăng số lượng và chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần và tâm lý xã hội trên toàn quốc, thông qua hệ thống các cơ sở y tế và cơ sở trợ giúp xã hội.

Xây dựng và hoàn thiện các tiêu chuẩn và công cụ chẩn đoán lâm sàng cho trẻ em và thanh thiếu niên nhằm phát hiện và điều trị sớm các vấn đề sức khỏe tâm thần và tổn thương tâm lý.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cần hướng trọng tâm vào công tác phòng ngừa thông qua việc trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để ứng phó với những khó khăn tâm lý và tình cảm trong mối quan hệ với cha mẹ, thầy cô; giảm áp lực học tập, đầu tư phát triển tư vấn tâm lý ở tất cả các trường.

Đối với các bậc phụ huynh, cần tìm hiểu những đặc điểm tâm sinh lý ở giai đoạn vị thành niên, thấu hiểu cảm xúc và tìm cách đồng hành với trẻ. Với nhu cầu muốn giành được quyền tự quyết và sự độc lập của cha mẹ, người lớn nên tôn trọng những quan điểm riêng của các em, cho phép các em độc lập hơn trong việc giải quyết một số vấn đề trong phạm vi có thể.

Đồng thời, duy trì không khí hòa thuận, an toàn trong gia đình là rất cần thiết đối với trẻ ở giai đoạn này. Điều quan trọng, các bậc phụ huynh cần tăng cường lắng nghe và tôn trọng những suy nghĩ của trẻ, duy trì sự kết nối thường xuyên để có thể sớm phát hiện và tháo gỡ những vướng mắc về cảm xúc của trẻ kịp thời.