Singapore: Đi xe buýt phải tuân thủ điều kiện vận chuyển mới hoặc bị mời xuống xe

Theo đó, tất cả hành khách phải tuân thủ một “Bộ quy tắc ứng xử khi di chuyển”, nếu không sẽ bị yêu cầu rời khỏi xe – thậm chí ngay giữa hành trình.

Kể từ tháng 3 vừa qua, tài xế xe có quyền yêu cầu hành khách rời khỏi xe nếu họ không tuân thủ những “điều kiện vận chuyển” mới được ban hành.

Các hành vi được quy định trong bộ điều kiện bao gồm: Ứng xử trật tự và đúng mực; Hành vi đảm bảo an toàn; Giữ gìn vệ sinh và sức khỏe cộng đồng; Góp phần xây dựng hành trình giao thông công cộng văn minh và hòa nhập.

Phát biểu trước Quốc hội, ông Baey Yam Keng, Thư ký Nghị viện Cấp cao phụ trách Giao thông, cho biết bộ quy tắc này sẽ giúp tạo ra trải nghiệm an toàn, thoải mái cho cả hành khách lẫn tài xế.

“Tôi đã nhận được các ý kiến phản ánh về những hành khách thiếu ý thức — như ăn uống, mở nhạc to và gây phiền toái cho những người xung quanh. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, có người thậm chí còn quấy rối hành khách khác và thách thức cả các tài xế xe buýt.

Phương tiện công cộng là không gian dùng chung, và những hành vi như vậy ảnh hưởng đến trải nghiệm di chuyển của tất cả mọi người. Tệ hơn, nó có thể khiến hành khách cảm thấy không an toàn khi sử dụng phương tiện công cộng”.

Theo Bộ Quy tắc mới ban hành, hành khách được yêu cầu giữ mức âm thanh thấp, chỉ chiếm một chỗ ngồi và không ngồi dưới sàn xe. Những hành vi đơn giản, lịch sự này giúp trải nghiệm đi lại trở nên dễ chịu hơn cho mọi người. Tuy nhiên, đôi khi hành khách có thể cư xử thiếu kiểm soát, gây khó khăn cho tài xế.

Một số tài xế cho biết, họ gặp không ít trở ngại khi xử lý những tình huống như vậy, vì hiện tại họ chưa có đầy đủ quyền hạn để yêu cầu hành khách chấm dứt hành vi vi phạm.

Ông Lim Yew Poon, tài xế công ty xe buýt SMRT, cho biết: “Tôi đã gặp một số hành khách say xỉn và họ gác chân của họ lên những chiếc ghế khác trên xe, hành vi này gây khó chịu cho những hành khách khác. Chúng tôi phải báo cho trung tâm chỉ huy để họ đưa ra chỉ dẫn khi đang theo dõi qua camera trực tiếp”.

Chính vì thế, luật mới sẽ trao thêm quyền cho tài xế xe buýt trong việc xử lý các hành khách cư xử thiếu văn minh. Theo điều kiện vận chuyển mới, hành khách cần giữ gìn trật tự, hành xử đúng mực, đảm bảo an toàn và vệ sinh nơi công cộng. Những người không tuân thủ có thể bị yêu cầu rời khỏi xe hoặc bị trình báo cho cảnh sát.

Cơ quan Giao thông Đường bộ cho biết bộ điều kiện này được xây dựng dựa trên sự tham vấn với 4 công ty vận hành xe buýt công cộng và Liên đoàn Công nhân Giao thông Quốc gia. Các chi tiết tiếp theo về khung quy định sẽ được công bố trong nửa đầu năm 2026.

Cơ quan Giao thông Đường bộ cũng cho biết sẽ áp dụng sự linh hoạt và công bằng khi xử lý các hành khách thiếu ý thức, đặc biệt là các trường hợp liên quan đến người có vấn đề thể chất hoặc sức khỏe tâm thần.

Ông Baey cũng đề cập rằng việc sử dụng loa ngoài trên phương tiện công cộng là một trong những hành vi gây phiền toái đang được xem xét.  Ông cho biết cơ quan này sẽ cân nhắc đề xuất sử dụng ngưỡng âm lượng (dBA) để xác định mức độ gây ồn.

Cơ quan Giao thông Đường bộ sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị vận hành phương tiện công cộng để thúc đẩy hành vi lịch sự, đồng thời thực thi có chọn lọc đối với các hành vi thiếu ý thức.

Ông Baey Yam Keng, Thư ký Nghị viện Cấp cao phụ trách Giao thông cho biết: “Hiện tại, quyền xử lý hành vi ứng xử kém trên xe buýt vẫn còn hạn chế. Nhưng từ năm sau, khung xử phạt sẽ được đồng bộ giữa xe buýt và tàu điện. Những hành vi nghiêm trọng sẽ bị xử phạt tương xứng với mức độ ảnh hưởng đến hành khách khác, và người tái phạm sẽ bị phạt nặng hơn”.

Để nhắc nhở hành khách, Cơ quan Giao thông Đường bộ cũng đang dán thêm các thông báo mới trên các phương tiện công cộng, đồng thời tăng cường tuần tra và xử lý các vi phạm.

Được biết, trên hệ thống tàu điện (MRT), hành khách vi phạm các hành vi bị liệt kê trên bảng thông báo có thể bị phạt hành chính với mức phạt lên đến 500 đô la Singapore cho mỗi hành vi. Những vi phạm nghiêm trọng hơn – như làm bẩn tàu – có thể bị phạt đến 5.000 đô la Singapore, và người vi phạm có thể bị buộc rời tàu hoặc bị trình báo cảnh sát.

Còn tại Việt Nam, văn hóa giao thông trên các phương tiện công cộng như xe buýt, tàu hỏa, tàu điện… vẫn còn nhiều hạn chế, không chỉ gây phiền toái đến hành khách xung quanh mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh chung của phương tiện công cộng.

Trước thực trạng trên, năm 2023, Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) đã ban hành “Bộ quy tắc ứng xử dành riêng cho công nhân lái xe, nhân viên phục vụ và hành khách trên xe buýt” nhằm nâng cao chuẩn mực đạo đức, xây dựng văn hóa xe buýt an toàn, văn minh và thân thiện. Bộ quy tắc này được tuyên truyền rộng rãi trên các tuyến xe buýt và nhà chờ nhằm thay đổi ý thức của cả người phục vụ và hành khách.

Tương tự, đối với các loại hình phương tiện công cộng khác, việc xây dựng và lan tỏa văn hóa giao thông công cộng cũng đang được chú trọng. Các đơn vị vận hành ngày càng quan tâm đến việc ban hành nội quy, quy định hướng dẫn hành khách ứng xử đúng mực trên tàu điện, tàu hỏa hay máy bay…

Tuy nhiên, để xây dựng văn hóa giao thông công cộng thực sự bền vững, cần sự chung tay từ tất cả mọi người, không chỉ là người phục vụ mà còn là ý thức của hành khách khi sử dụng dịch vụ.