Sàn giao dịch tiền ảo, tài sản số: Bước đi cần thiết

Vậy sự cần thiết của việc thí điểm sàn giao dịch tiền ảo, tài sản số trong bối cảnh hiện nay ra sao? Nếu được triển khai, sàn giao dịch này sẽ tác động thế nào đối với nhà đầu tư và nền kinh tế? 

Tạo ra một môi trường giao dịch minh bạch, an toàn hơn

Ngay sau khi có thông tin về việc sớm thí điểm vận hành sàn giao dịch tiền ảo, tài sản số, giới đầu tư tiền số đã đón nhận khá tích cực dù cách thức hoạt động và khung pháp lý vẫn còn là câu hỏi:

"Tôi đang tìm hiều về việc đầu tư tiền ảo nhưng hiện nay thấy có quá nhiều vụ lừa đảo, chiếm đoạt nên cũng khá lo lắng. Nếu như có những sàn giao dịch chính thức được Nhà nước quản lý thì chắc chắn mình cũng sẽ yên tâm hơn".

"Tôi cũng rất mong việc thí điểm này sớm đưa vào vận hành để những nhà đầu tư có một môi trường đầu tư minh bạch hơn".

Thực tế hiện nay, chỉ tính trong giai đoạn 2021-2022, Việt Nam đã nằm trong top 3 thế giới về tỉ lệ người dân sở hữu tài sản số, tương đương 21% dân số Việt Nam sở hữu), chỉ sau UAE và Mỹ, theo số liệu của Hiệp hội Blockchain Việt Nam. Còn theo báo cáo của tổ chức phân tích thị trường Chainalysis. Dòng tài sản số vào Việt Nam năm 2023 đạt 120 tỷ USD.

Điều này cho thấy số lượng người Việt tham gia đầu tư vào tiền mã hóa và các tài sản kỹ thuật số khác đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Tuy nhiên, vì chưa có cơ sở pháp lý cụ thể, toàn bộ dòng tiền này đã chảy qua công ty nước ngoài, Việt Nam vì thế mà bị thất thu thuế. Và nếu không có cơ chế quản lý thì người dân rất dễ rơi vào các đường dây lừa đảo về tiền ảo tại các sàn giao dịch không rõ nguồn gốc.

Dẫn chứng thêm về thực trạng này, ông Đào Hoàng Thanh, Chủ tịch quỹ đầu tư Blockchain B.ARMY cho biết: "Năm 2024, theo thống kê của Coinwirez, tổng khối lượng giao dịch của người dùng tại Việt Nam lên đến gần 500 tỷ đô. Chính vì vậy, đây là con số rất lớn nếu chúng ta có những chính sách để khuyến khích cũng như quản lý được các giao dịch tại Việt Nam thì đây sẽ là một nguồn thu rất tốt cho mảng thuế của chúng ta. Từ đó, minh bạch những nguồn thu cho Nhà nước. Thậm chí, những năm tới theo dự đoán của Forbes, đến năm 2030, tổng vốn hoá thị trường có thể lên đến 160.000 tỷ. Nếu có sự quản lý chặt chẽ thì số thu ngân sách sẽ còn lớn hơn nữa". 

Do đó, theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM, Việt Nam cho rằng, nên công nhận tiền số. Đó cũng chính là xu hướng phát triển trên thế giới, nếu không muốn tụt hậu. Đặc biệt, vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch đưa 5 loại tiền điện tử như: Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH)… vào Quỹ dự trữ chiến lược mới của Chính phủ Mỹ.

Trong bối cảnh này, Bộ Tài chính đang nghiên cứu thí điểm sàn giao dịch tài sản số nhằm tạo ra một môi trường giao dịch minh bạch, an toàn hơn. Đây được xem là bước đi quan trọng giúp Việt Nam tiếp cận với xu hướng tài chính số toàn cầu, đồng thời nâng cao khả năng quản lý và giám sát thị trường tiền mã hóa:

"Lãnh đạo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng thấy được và chỉ đạo khẩn trương để nghiên cứu xây dựng khuôn khổ pháp lý cho hoạt động này ở Việt Nam. Bộ Tài chính đang được giao ngay trong tháng 3 phải báo cáo Chính phủ ban hành Nghị quyết, trong đó cho phép thí điểm vận hành sàn giao dịch tiền số, tiền ảo. Sàn giao dịch sẽ được tổ chức, vận hành bởi những đơn vị do Nhà nước cho phép".

Công nhận tài sản số mở ra nhiều cơ hội đầu tư

Khẳng định việc triển khai sàn giao dịch tiền số và tài sản số là hợp lý và cần thiết, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SB Law phân tích: "Hiện nay, thị trường tiền số tại Việt Nam vẫn đang hoạt động tại vùng xám của pháp luật, có nghĩa là chưa có quy định pháp luật điều chỉnh. Việc thí điểm sàn giao dịch chính thức sẽ giúp thiết lập khung pháp lý rõ ràng, cũng như bảo đảm được tính minh bạch, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Đồng thời, tạo cơ hội cho cơ quan quản lý giám sát rủi ro hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, theo tôi, sàn giao dịch sẽ cung cấp môi trường giao dịch an toàn minh bạch và thúc đẩy sự phát triển công nghệ Blockchain – công nghệ mà thế giới đang theo đuổi".

Không chỉ tác động đến nền kinh tế, việc thí điểm sàn giao dịch tiền ảo, tài sản số cũng giúp các các nhà đầu tư tránh được rủi ro.

Ông Đào Hoàng Thanh, Chủ tịch quỹ đầu tư Blockchain B.ARMY cho biết: "Việc thí điểm sàn giao dịch cũng giúp phòng ngừa rủi ro về pháp lý và bảo vệ uy tín quốc gia vì hiện tại có rất nhiều vụ lừa đảo, rửa tiền quy mô lớn liên quan đến tiền mã hoá, gây ra những hậu quả nghiêm trọng thì nếu chúng ta có hình thức để quản lý tốt thì chúng ta hoàn toàn có thể đưa ra được phương án phòng ngừa rủi ro về pháp lý. Đồng thời, nâng cao uy tín của quốc gia trong việc xây dựng khung pháp lý chặt chẽ và kết hợp các chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo. Do đó, theo tôi, điều này là vô cùng cần thiết".

Do đó, sàn giao dịch tiền ảo, tài sản số cũng là cơ sở đảm bảo cho các nhà đầu tư như chia sẻ của Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi: "Các nhà đầu tư, tổ chức cũng như cá nhân ở Việt Nam chúng ta sẽ có nơi để giao dịch, có nơi để làm các động tác đầu tư hoặc mua bán mà tổ chức và đơn vị doanh nghiệp được Nhà nước cho phép. Và Nhà nước sẽ bảo vệ những quyền lợi hợp pháp chính đáng của các tổ chức, cá nhân khi tham gia vào các hoạt động trên thị trường này".

Hiện nay, tại Việt Nam, có khoảng 20 triệu người đã và đang sở hữu các dạng tài sản số, tiền mã hoá này với lượng giao dịch năm 2023 là khoảng 120 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2022. Do chưa có các cơ sở pháp lý cụ thể, toàn bộ dòng tiền trăm tỷ này chảy qua các công ty nước ngoài và Việt Nam bị thất thu thuế. Bên cạnh đó, người dân cũng dễ rơi vào các đường dây lừa đảo về tiền ảo.

Do đó, theo các chuyên gia kinh tế, để tránh tác động tiêu cực đến nền kinh tế, xã hội, đồng thời huy động nguồn lực và giá trị cho đất nước, Chính phủ nên xây dựng khung pháp lý đầy đủ để quản lý tiền số này./.