Rủi ro nào nếu không tách bạch tiền gửi khách hàng tại công ty chứng khoán?

Đối với việc quản lý tiền của khách hàng, Thông tư 121/2020/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành quy định: Công ty chứng khoán phải quản lý tách bạch tiền gửi giao dịch chứng khoán của từng khách hàng, tách bạch tiền của khách hàng với tiền của công ty chứng khoán.

Tuy nhiên, theo ông Đỗ Bảo Ngọc – Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam, trên thực tế áp dụng thời gian qua có những vấn đề chưa được thông suốt về công nghệ giữa công ty chứng khoán và các ngân hàng thương mại, dẫn đến việc giao dịch của khách hàng không được liền mạch:

"Ví dụ như hệ thống của công ty chứng khoán bắt buộc sẽ phải liên kết với hệ thống ngân hàng và khi đó thì tài khoản tiền của khách hàng mới hoạt động cho việc giao dịch trên tài khoản của các công ty chứng khoán. Đấy là lý do mà trước đây thì có nhiều công ty đã áp dụng nhưng cái quá trình liên kết giữa hai bên đó không được mượt dẫn đến việc khách hàng có thể có những thời điểm sẽ không vào được lệnh do các thông tin trao đổi giữa các ngân hàng và công ty chứng khoán chưa được mượt mà về mặt công nghệ."

Thêm vào đó, hầu hết sản phẩm của các công ty chứng khoán hiện nay hướng đến việc tập trung vào giải quyết những tiện ích cho khách hàng. Khi mà công ty chứng khoán quản lý khách hàng để áp dụng dịch vụ tiện ích sẽ rất thuận tiện.

Nhưng thực tế số tiền gửi của khách hàng tại công ty chứng khoán được thống kê không hề nhỏ, có khi tới cả trăm ngàn tỉ đồng. Với cách dùng tài khoản "tổng" của công ty chứng khoán này, nhiều quan điểm lo ngại sự nhập nhằng và nguy cơ rủi ro cho nhà đầu tư. Chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Trí Hiếu nhìn nhận:

"Có độ rủi ro rất lớn khi mà tiền của các khách hàng của các công ty chứng khoán và tiền của công ty chứng khoán được nhập chung với nhau. Đây là một cái điều mà trước nhất là vi phạm pháp luật. Cái điều thứ hai nó nguy hiểm hơn là công ty chứng khoán có thể sử dụng tiền của khách hàng của mình cho những hoạt động kinh doanh riêng của mình được gọi là tự doanh. Thành ra các công ty chứng khoán phải trở lại với luật định là tiền của khách hàng phải để tài khoản riêng và tiền của nhà kinh doanh chứng khoán ở một tài khoản riêng, không nhập chung với nhau."

Còn theo chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, một số công ty chứng khoán thu hút nhà đầu tư bằng lãi suất với dạng hợp đồng hợp tác đầu tư. Do vậy khi tách bạch nguồn tiền như vậy, nhà đầu tư có thể giảm quyền lợi về lãi suất:

"Nếu không tách riêng tiền ký quỹ thì rõ ràng là công ty có thể sử dụng các tiền gửi của khách hàng đó vào các hoạt động kinh doanh của mình. Khi tốt thì không sao, nhưng khi có những vấn đề khó khăn đấy thì NĐT đầu tư bỏ tiền vào đó sẽ không đòi được tiền để đáp ứng hoạt động đầu tư của mình. Rõ ràng lúc đó nó sẽ xảy ra những tranh chấp giữa các bên do tính thanh khoản của dòng vốn không đáp ứng nhu cầu đầu tư."

Để triển khai thi hành việc thực hiện quản lý tách biệt tiền của khách hàng với tiền của công ty chứng khoán theo quy định, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước dự kiến áp dụng việc công ty chứng khoán phải quản lý tiền của khách hàng hoàn toàn theo phương thức khách hàng mở tài khoản trực tiếp tại ngân hàng thương mại do công ty chứng khoán lựa chọn. TS Nguyễn Trí Hiếu kiến nghị:

"Chúng ta phải thi hành luật một cách gắt gao. Có thể là một cái hạn là hạn chót để các công ty chứng khoán tách bạch ra tiền của khách hàng và tiền của mình qua những tài khoản riêng biệt. Việc tách bạch đó phải được các kiểm toán viên của công ty cũng như là kiểm toán của công ty kiểm toán độc lập xác nhận và đồng thời nữa là UBCKNN phải có một bộ phận kiểm tra thường xuyên từ nay về sau."

Thực tế thời gian qua một số công ty chứng khoán tham gia nhiều kênh đầu tư để nâng cao hiệu quả đồng vốn, nhưng như "con dao hai lưỡi", có thể rơi vào trạng thái khó kiểm soát khi thị trường đó có biến động. Và nếu không tách biệt tiền gửi của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán sẽ có nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư.

Thông tin kinh tế, tài chính

# Phó Thủ tướng Lê Minh Khái vừa yêu cầu Ban Chỉ đạo Phòng, chống Rửa tiền "làm mọi cách, quyết liệt để trong vòng 2 năm đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách Xám" về chống rửa tiền.

# Còn theo Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường, tại Kỳ họp thứ 6 của Quốc hội khóa XV khai mạc ngày 23/10 tới, sẽ chưa trình Quốc hội xem xét nghị quyết liên quan đến áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu. 

# Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy nợ xấu đã vượt 6%. Trong đó, nếu loại trừ đi 5 ngân hàng đang trong diện kiểm soát đặc biệt thì tỷ lệ nợ xấu nội bảng của các ngân hàng hiện ở mức 1,92%.

Trước tình hình trên, NHNN đã có công văn yêu cầu các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện một số biện pháp liên quan đến hoạt động cấp tín dụng, kiểm toán nội bộ và hoạt động đại lý bảo hiểm. 

# Với lĩnh vực BĐS: Các chuyên gia dự báo trong năm nay, diện tích hấp thụ của toàn thị trường BĐS công nghiệp Việt Nam sẽ cao hơn so với năm trước, cho thấy sự hồi phục của nguồn cầu. 

# Ghi nhận tại Hà Nội, qua thời kỳ "sốt" nóng, giá nhà ở riêng lẻ thời gian qua có dấu hiệu chững lại và quay đầu giảm. Thậm chí, nhà trong ngõ sâu giảm cả về giá và giao dịch khi nhiều người rao bán mãi không có người hỏi mua. 

# Công ty nghiên cứu Kantar dự báo, dịp tết năm nay, người tiêu dùng sẽ không chi tiêu mua sắm nhiều như những năm trước, mà có xu hướng mua sắm cầm chừng và cân nhắc mua sản phẩm vừa đủ dùng, thiếu thì mua thêm. 

# Đáng chú ý, theo công bố của Hiệp hội vận tải hàng không Quốc tế (IATA), thị trường hàng không Việt Nam có mức phục hồi tốt nhất trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. 

# Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cho biết đã thực hiện các nghiệp vụ công cụ cho vay trung hạn trị giá hơn 100 tỷ USD để duy trì đủ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng.

# Trong khi đó, sau một thời gian hạ nhiệt, áp lực lạm phát tại Hàn Quốc đã có dấu hiệu nóng trở lại, do sự gia tăng của chi phí nhiên liệu. 

# Trong báo cáo vừa cập nhật, các quan chức tài chính của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) vừa nhấn mạnh triển vọng kinh tế toàn cầu ngày càng không đồng đều và không ổn định. 

# Còn Tổ chức kinh tế thế giới WTO cho biết, sẽ thành lập nhóm định giá carbon toàn cầu, để đảm bảo việc đánh thuế nhập khẩu dựa trên lượng phát thải carbon được áp dụng công bằng với các nước đang phát triển. 

# Thị trường giảm phiên thứ 4 liên tiếp trước lực cung giá thấp hoàn toàn chiếm ưu thế. Đóng cửa, VNIndex lùi về mức thấp nhất tại 1.087,9 điểm, mất 15,6 điểm.

Theo ngành, hầu hết nhóm ngành đều chịu áp lực bán lớn. Nhóm Chứng khoán là nhóm giảm lại mạnh nhất, theo sau là Bán lẻ, Xây dựng và Vật liệu. Các mã vốn hóa lớn giảm mạnh hôm nay VCB, VPB, VNM, VHM, MSN, GAS, MWG.

Theo SSI Reseach, Thanh khoản khớp lệnh sàn HOSE giảm trở lại 35% từ mức cao của phiên liền trước, về 12,7 nghìn tỷ đồng. Khối ngoại duy trì mua ròng 270 tỷ đồng./.