Nuôi dưỡng mầm non của những người hiến tạng

Cuối tháng 6/2025, tại Bệnh viện Chợ Rẫy, 10 em nhỏ trong số 45 trường hợp có thân nhân hiến tạng trong gần 10 năm qua – kể từ khi Đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người được thành lập – đã được “Quỹ Khởi Sự Từ Tâm” nhận chăm lo ăn học đến năm 18 tuổi.

Đây là một câu chuyện dài, là nỗi trăn trở của những người làm công tác vận động hiến tạng. Hằng năm, những chuyến xe của bệnh viện lặng lẽ rong ruổi khắp các tỉnh thành phía Nam, đến thăm hỏi từng gia đình có người thân đã hiến tạng cứu người – vào những dịp Tết, ngày giỗ đầu…

Đến từng nhà, thăm từng hoàn cảnh, các y bác sĩ chứng kiến biết bao khó khăn: trụ cột gia đình không may mất đi để lại khoảng trống lớn về tinh thần và kinh tế. Sự học của các em nhỏ vì thế càng thêm bấp bênh. Có trường hợp người anh lớn phải nghỉ học đi làm phụ mẹ, nhường phần đi học cho em.

TS.BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng Đơn vị Điều phối ghép tạng – Bệnh viện Chợ Rẫy, chia sẻ: “Một mầm non trong gia đình có thể thay đổi hoàn cảnh nhờ vào học thức. Đứa bé có trình độ sẽ tự tìm được công việc tốt để phụ giúp gia đình. Từ suy nghĩ đó, Bệnh viện Chợ Rẫy thường quan tâm đến những em nhỏ khó khăn khi người thân qua đời.

Nhiều năm qua, chúng tôi luôn tìm kiếm mạnh thường quân để xây dựng một ngân sách chăm lo học hành cho các bé – để các em lớn lên và trở thành người có ích, góp phần cho xã hội”.

Đồng hành với TS. Thu, ThS. Lê Minh Hiển – Trưởng phòng Công tác xã hội – là người thường xuyên đi tìm nguồn tài trợ cho các em. Tuy nhiên, nguồn lực còn khiêm tốn, nhiều khi chỉ hỗ trợ được một năm học phí.

Nhiều lần, các bác sĩ vui khi biết tin các bé học giỏi, nhưng cũng không khỏi đau lòng khi tận mắt chứng kiến sự thiếu thốn cả về vật chất lẫn tình cảm của các em.

“Khi tiếp cận các nhà hảo tâm, Phòng Công tác xã hội từng đề nghị nhiều đơn vị hỗ trợ, nhưng sự chia sẻ ấy đa phần ngắn hạn – thường chỉ trong một năm học. Biết đến hoạt động của Quỹ Khởi Sự Từ Tâm, chúng tôi mạnh dạn giới thiệu danh sách các em có hoàn cảnh đặc biệt. Quỹ trực tiếp đến từng gia đình, tìm hiểu kỹ và đưa vào chương trình hỗ trợ sắp tới. Hy vọng các em sẽ được giúp đỡ, tạo điều kiện đến trường như bao bạn bè, để quá trình học tập không bị gián đoạn”, ThS. Lê Minh Hiển cho biết.

Ông Nguyễn Phú Đức – Giám đốc Quỹ Khởi Sự Từ Tâm – sau khi nghe các câu chuyện hoàn cảnh đã trực tiếp đến xác minh tại từng gia đình. Hầu hết đều là hộ nghèo, mất cha – người trụ cột chính. Dù vậy, các bé đều khao khát được đến trường, được học, được chơi như bao bạn bè khác.

Đặc biệt, ông Đức chia sẻ rằng nhiều bé còn mặc cảm, ám ảnh về hành động hiến tạng của bố – dù đó là một nghĩa cử vô cùng nhân văn.

“Mình nghĩ các bé cần nhiều hơn sự đồng hành – không chỉ từ người thân còn lại mà từ cả cộng đồng. Dự án ‘Cùng làm cha mẹ’ của Quỹ sẽ giúp 10 bé có một mạng lưới bạn bè cùng hoàn cảnh để cùng nhau chia sẻ, học tập, vui chơi. Cộng đồng chính là mạng lưới chăm sóc trẻ – để các em không cô đơn hay trong ngoặc kép là ‘bị bỏ rơi ngoài rìa xã hội’.”

Chị Lê Thụy Thanh Tâm (huyện Nhà Bè, TP.HCM) – có chồng mất gần 3 năm sau khi hiến tạng – hiện đang một mình nuôi 2 con nhỏ. Công việc bấp bênh, chị phải làm giúp việc theo giờ để trang trải cuộc sống. Học bổng từ Quỹ Khởi Sự Từ Tâm đến với chị như một cứu cánh:

“Thật sự rất cảm ơn. Công việc của mình không ổn định, lo cho các con là một gánh nặng, trong khi tụi nhỏ rất ham học. Nhận được học bổng này, mình mừng lắm, vơi đi phần nào nỗi lo.”

Chị Phạm Thị Ngọc Ánh (thị xã Cai Lậy, Tiền Giang) – sau khi chồng mất, một mình nuôi 3 con nhỏ. Ở quê, đồng tiền khó kiếm, nên mỗi tháng được hỗ trợ 1 triệu đồng/con là sự trợ giúp vô cùng quý giá:

“Một mình nuôi 3 đứa nhỏ thì khó khăn lắm. Nhờ sự quan tâm của bệnh viện và Quỹ Từ Tâm, mỗi cháu được hỗ trợ một khoản đều đặn – giờ mình chỉ còn lo phần ăn uống thôi. Ở dưới quê thì vậy là quá đủ rồi.”

Những câu chuyện hiến tặng sự sống suốt một thập kỷ qua đã thắp lên ngọn lửa nhân văn trong cộng đồng. Thế nhưng, phía sau những câu chuyện cao cả ấy vẫn là những nỗi đau chưa được chạm tới. Họ trao đi không mong nhận lại, sống lặng lẽ, nhiều khi còn chật vật – nhưng không đòi hỏi sự ghi công hay hàm ơn. Song, để con cái của những con người cao quý ấy chông chênh trên con đường học hành là điều khiến bao bác sĩ, nhân viên xã hội đau đáu.

Những đứa trẻ – con em của người hiến tạng – xứng đáng được học hành tử tế, được xã hội tiếp bước đến trường. Hành động đó – nuôi dưỡng mầm non, tiếp sức cho tương lai – chính là cách tri ân ý nghĩa và cao quý nhất với những người đã trao tặng sự sống cho cuộc đời.