Ngủ quên và thi cử

Có lẽ có rất nhiều chuyện để nói về tình huống một học sinh của trường chuyên Phan Ngọc Hiển (Cà Mau) ngủ quên trong giờ làm bài thi môn tiếng Anh ở kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa rồi.

Vì vậy, em đó sẽ không được xét vào đại học cũng như không được tốt nghiệp.

Tôi nghĩ ở đây nó có tương đối nhiều thứ vô lý.

Đầu tiên, không phải chỉ với một học sinh ngủ quên, nguy cơ đó có thể đến với những học sinh bị đau bụng, bị ốm hoặc có thể đến với nhiều học sinh khác do hoàn cảnh nào đó mà không thể đến dự một buổi thi.

Và giải pháp duy nhất họ phải chấp nhận, đó là mất đi 1 năm trong cuộc đời của mình, mất đi 1 năm chờ đợi đến kỳ thi năm sau, thì họ mới có thể tốt nghiệp. Họ sẽ mất 1 năm không thể cống hiến tuổi trẻ cho đất nước, gia đình.

Một năm chờ đợi của tuổi trẻ nó là một sự hẫng hụt  và có thể là một ngã rẽ lớn đối với nhiều học sinh, đối với nhiều thanh niên.

Tôi xin không nói nhiều hơn về câu chuyện cụ thể của em học sinh này, mà muốn nói đến câu chuyện về rất nhiều những học sinh khác sẽ gặp phải những trường hợp tương tự không những trong kỳ thi tốt nghiệp THPT mà nhiều kỳ thi khác trong cuộc đời của các em.

Nếu chúng ta chỉ nói về quy chế và cho rằng nó được áp dụng một cách công bằng cho mọi người, thì có vẻ như chúng ta đã có một sự lạnh lùng và máy móc.

Quan niệm về việc thi cử như vậy, nó chỉ nên tồn tại ở thời kỳ mà các kỳ thi gần như là một thước đo duy nhất để đánh giá năng lực, đánh giá khả năng của một con người.

Giáo dục hiện nay cho phép chúng ta đánh giá con người theo nhiều tiêu chí khác nhau; và cũng không khó khăn để có thể tổ chức những kỳ thi phụ, bên cạnh kỳ thi mà chúng ta gọi là kỳ thi THPT, để cho phép những người khác, nếu họ mong muốn, có thể thi tốt nghiệp.

Thậm chí, kể cả cho phép những người muốn thi tốt nghiệp sớm hơn (nếu như họ đã tích lũy đủ kiến thức), hoặc những trường hợp như em học sinh ở Cà Mau có thể thi lại để không lãng phí.

Chúng ta đừng nghĩ rằng, việc đó chỉ là trách nhiệm của các cá nhân, mà sự lãng phí đó, nó cũng sẽ làm tổn hại cho xã hội.

Một con người mà bị mất đi đà phấn đấu của họ, mất đi sự lạc quan và bị hẫng hụt trong con đường học hành, nó sẽ mang lại tương đối nhiều hệ lụy không phải chỉ cho họ, mà cho cả những người xung quanh và rộng ra là cho cả xã hội.

Tôi nghĩ trước hết, có lẽ Bộ Giáo dục và đạo tạo, cùng các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục, nên cân nhắc là bên cạnh kỳ thi THPT quốc gia, nên có những kỳ thi khác. Hay có những cách khác, tạo điều kiện cho những người mà vì lý do cá nhân nào đó không thể tham gia được kỳ thi, rồi dùng kết quả đó để xét vào các trường đại học.

Và cũng có những người mà họ có thể muốn tốt nghiệp sớm hơn, muốn hoàn thành việc học sớm hơn và họ cũng có thể thi.

Tất nhiên, đây là một cách tiếp cận mới và cần có sự bàn bạc nhiều hơn, nhưng tôi nghĩ đó là cần thiết, trước hết về mặt con người, không để cho các học sinh, các thanh niên của chúng ta bị lãng phí một năm của cuộc đời theo cách như vậy.

Điều ấy là đáng tiếc không chỉ cho họ mà còn cho tất cả chúng ta./.