Nghị quyết 68: Động lực thúc đẩy phát triển nền kinh tế hàng hóa

Trong đó gồm rà soát, hoàn thiện, thực thi hiệu quả quy định pháp luật về bảo vệ quyền sở hữu tài sản, trong đó có quyền sở hữu trí tuệ hay tài sản vô hình. Điều này, nếu được áp dụng hiệu quả có thể tạo ra những thay đổi mang tính bước ngoặt, tạo động lực thúc đẩy sản xuất hàng hoá.

 Báo động đỏ cho thương mại điện tử nội địa

Hãy bắt đầu bằng con số mới được công ty nghiên cứu dữ liệu Metric công bố, việc trong quý I năm 2025, hơn 38.000 cửa hàng trên các nền tảng thương mại điện tử tại Việt Nam, không ghi nhận bất kỳ đơn hàng nào cho thấy hai vấn đề nảy sinh rất đáng lưu tâm.

Đầu tiên, đó là ngành phân phối thông qua các sàn thương mại điện tử của chúng gặp rất nhiều khó khăn ở thời điểm hiện tại. Sau đó, hậu quả của việc để thua ngay trên sân nhà trong lĩnh vực bán lẻ qua mạng rất lớn, dẫn đến sự phụ thuộc vào các kênh phân phối của nước ngoài, hoạt động sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng.

Câu chuyện của sàn thương mại vatgia.com.vn là một ví dụ, thời điểm năm 2006 website này xếp ở top đầu những kênh giao thương qua mạng nhờ hoạt động cho thuê các gian hàng ảo – một cách làm sơ khai của các sàn thương mại điện tử bây giờ. Tuy nhiên, từ sau năm 2012, khi các sàn thương mại điện tử Lazada, Zalora rồi Shopee thâm nhập thị trường Việt Nam, lượng truy cập vatgia.com.vn ngày càng ít.

Theo anh Nguyễn Ngọc Điệp, CEO VNP Group, nhà sáng lập sàn thương mại điện tử vật giá, vấn đề chủ yếu của các sàn thương mại điện tử Việt Nam là rất khó, nếu như không muốn nói là không thể, tiếp cận nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng: “Không có ngân hàng nào cho vay vì chúng tôi không có tài sản thế chấp, những đoạn mã code, máy chủ không được coi là tài sản bảo đảm cho những khoản vay”.

Cũng theo anh Điệp, sở dĩ các sàn thương mại điện tử khác, đặc biệt là các sàn của Trung Quốc được chính phủ hỗ trợ tối đa, tạo ưu thế cạnh tranh rất lớn so với doanh nghiệp của Việt Nam. Lấy ví dụ, chi phí vận chuyển hay còn gọi là phí ship từ Quảng Châu về Hà Nội, áp dụng cho phần lớn mặt hàng chỉ vào khoảng 10 nghìn đồng. Trong khi, khoản phí này đối với các đơn hàng nội thành TP. Hồ Chí Minh hoặc Hà Nội cao hơn gấp 2, thậm chí gấp 3 lần. Chính vì thế, các sàn thương mại điện tử nước ngoài ngày càng chiếm ưu thế. Hàng hoá của họ chiếm lĩnh phần lớn thị trường thông qua các kênh phân phối của họ.

Về điều này, anh Điệp cho biết thêm: “Họ được trợ giá nên chi phí giảm, ví dụ một đơn hàng từ Quảng Châu về Việt Nam chi phí vận chuyển chỉ vào khoảng 10 nghìn đồng, thậm chí còn có những đơn hàng miễn phí vận chuyển. Chúng ta gần như không thể cạnh tranh được với họ”.

Cần cú hích chính sách cho TMĐT nội

Tại tiết 2.2 Tiểu mục 2 Mục 3 Nghị quyết 68 năm 2025 quy định về việc bảo đảm và bảo vệ hữu hiệu quyền sở hữu nêu rõ, cần rà soát, hoàn thiện và thực thi hiệu quả quy định pháp luật về bảo vệ quyền sở hữu tài sản, bao gồm quyền sở hữu trí tuệ và tài sản vô hình.

Theo đó, vấn đề tài sản đảm bảo cho khoản vay của các doanh nghiệp thương mại điện tử cũng không phải ngoại lệ. Nghĩa là những đoạn code, hệ thống máy chủ hay những loại tài sản vô hình khác được chấp nhận, bài toán nguồn vốn cũng được giải quyết giúp cho doanh nghiệp công nghệ trong nước, như trường hợp vật giá, tồn tại trước sự cạnh tranh gay gắt của các đối thủ.

Theo TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế, việc các doanh nghiệp thương mại điện tử được tiếp cận nguồn vốn thông qua tài sản thế chấp vô hình giúp cho họ gia tăng khả năng cạnh tranh: “Nghị quyết 68 ra đời là động lực to lớn cho các doanh nghiệp tư nhân, việc các doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp công nghệ hay thương mại điện tử nói riêng được dùng tài sản ảo làm tài sản đảm bảo giúp họ tăng sức cạnh tranh với đối thủ”.

Những sàn thương mại điện tử trong nước cần sự hậu thuẫn của nhà nước, cũng như các nhà sản xuất cần sàn làm làm trung gia tiêu thụ hàng hoá trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển lấn át những hình thức kinh doanh truyền thống trước đây. Nghị quyết 68 ra đời thay đổi tư duy của cả một hệ thống, giống như một thứ động lực thúc đẩy toàn xã hội chung tay cùng nhau xây dựng một nền sản xuất, tiêu thụ hiện đại.

Trong đó, nhà nước đóng vai trò hỗ trợ về cơ chế còn doanh nghiệp thụ hưởng những ưu đãi về mặt chính sách, thúc đẩy sự lưu thông đồng bộ trong nền kinh tế, hạn chế điểm nghẽn, tạo thế và lực cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.

Trao đổi về nội dung này, TS. Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa TP Hà Nội, cho biết: “Các doanh nghiệp thụ hưởng ưu đãi về mặt chính sách tăng sức cạnh tranh so với các đối thủ nước ngoài. Sàn thương mại điện tử đóng vai trò trung gian, nếu được hỗ trợ, có thể thúc đẩy việc lưu thông hàng hóa trong nước. Hàng hóa lưu thông được tức là sản xuất cũng được đẩy mạnh”.

Doanh nghiệp tư nhân, trong trường hợp cụ thể này, là những công ty công nghệ, phát triển những sàn thương mại điện tử - một loại hình dịch vụ trung gia đặc biệt, đóng vai trò chủ yếu trong chuỗi sản xuất, cung ứng, tiêu thụ. Bài học từ các sàn thương mại điện tử Trung Quốc cho thấy, nếu nhà nước bỏ ra 1 đồng trợ giá cho doanh nghiệp, số tiền các doanh nghiệp này đóng góp vào ngân sách tăng lên gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi, gấp ba.

Chưa kể đến các doanh nghiệp, khi hàng hóa lưu thông, lợi nhuận tăng cao đồng nghĩa với việc đóng góp vào ngân sách nhà nước cũng tăng lên. Trong trường hợp này, đó chính là xung lực giúp cho toàn bộ nền kinh tế nói chung, ngành sản xuất nhỏ lẻ thông qua hệ thống thương mại điện tử nói riêng, phát triển mạnh mẽ.