Mở không gian phát triển, liệu sản phẩm du lịch ĐBSCL còn trùng lắp?

Sau khi sáp nhập, tỉnh An Giang mới (trên cơ sở hợp nhất hai tỉnh Kiên Giang – An Giang) là địa phương có diện tích rộng nhất vùng ĐBSCL (9.888 km vuông) và được dự báo sẽ trở thành địa phương có sức hút nhất của ngành du lịch.

Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư An Giang đã gợi ý chiến lược cho du lịch tỉnh nhà dựa trên 3 trụ cột: sông – núi – biển với các tuyến: tuyến 1: Châu Đốc - Núi Cấm - Trà Sư - Hà Tiên - Nam Du; tuyến 2: Long Xuyên - Thoại Sơn - Hồ Tà Pạ - Hà Tiên - Phú Quốc; tuyến đường thủy: Châu Đốc - Hà Tiên bằng tàu cao tốc, kết nối tiếp ra đảo. An Giang nổi bật với thế mạnh du lịch tâm linh, rừng núi, như: miếu bà Chúa Xứ núi Sam, núi Cấm.

Còn Kiên Giang thì được thiên nhiên ưu đãi với hệ thống biển đảo kỳ vĩ, như: Phú Quốc, Nam Du, Hà Tiên; cùng hệ sinh thái ngập nước U Minh Thượng và Hòn Đất.

Giới hạn địa giới hành chính được “tinh giản” sẽ giúp các đơn vị lữ hành tổ chức nhiều tour tuyến thuận lợi. Ông Trần Văn Tâm – Phó Giám đốc phụ trách Vietravel chi nhánh Kiên Giang cho biết: “Từ Rạch Giá đi tham quan Ba Hòn Đầm rồi qua Hà Tiên. Từ Hà Tiên mình về Châu Đốc tham quan miếu Bà chúa xứ Núi Sam và rừng tràm Trà Sư”.

Tại thành phố Cần Thơ (hợp nhất ba tỉnh/thành Cần Thơ – Hậu Giang – Sóc Trăng) với lịch trình rất phong phú từ chợ nổi Cái Răng đi các khu du lịch sinh thái, nhà cổ và hệ thống các chùa Khmer, chùa Phật giáo. Riêng Tỉnh Vĩnh Long (hợp nhất 3 tỉnh Vĩnh Long – Trà Vinh – Bến Tre) có loại hình du lịch sinh thái là chủ đạo, trải nghiệm cuộc sống miệt vườn miền Tây sông nước gắn với câu chuyện về các cù lao An Bình, cù lao Mây, cù lao Tân Quy, cù lao Minh, cù lao Bảo, cù lao An Hóa. 

Đối với tỉnh Cà Mau (hợp nhất 2 tỉnh Cà Mau – Bạc Liêu) sẽ là địa danh du lịch hấp dẫn với khu du lịch Mũi Cà Mau, rừng U Minh, đầm Thị Tường, sân chim Ngọc Hiển, vườn chim Bạc Liêu, khu lưu niệm nhạc sĩ Cao Văn Lầu với văn hóa đờn ca tài tử hay những câu chuyện thú vị về công tử Bạc Liêu. Đồng Tháp sẽ là một điểm đến đặc biệt tại miền Nam với đa dạng lựa chọn: Vườn quốc gia Tràm Chim, khu du lịch biển Tân Thành, làng hoa Sa Đéc, làng chiếu Định Yên, làng cổ Đông Hòa Hiệp.

Nhận định những ưu điểm phát triển du lịch sau sáp nhập, Chuyên gia du lịch ĐBSCL Phan Đình Huê cho rằng: Ví dụ như ở tỉnh Vĩnh Long mới, khu vực nước ngọt nhiều như huyện Long Hồ thì ta quy hoạch sản phẩm là nhà vườn, khu vực phía Trà Vinh sẽ gắn với vùng trồng rẫy, gần bờ biển thì gắn với trang trại nuôi trồng thủy sản nước mặn”.

Theo góc nhìn của ông Nguyễn Văn Mỹ - Chủ tịch HĐTV công ty Du lịch Lửa Việt, việc sáp nhập tỉnh/thành sẽ đưa các điểm đến du lịch kết nối tốt hơn vì nằm trong cùng địa phận một tỉnh, được quản lý bởi cùng một hệ thống và được quảng bá đồng bộ bởi cùng một cơ quan. Trước đây, ĐBSCL chưa phát huy hiệu quả kết nối du lịch vì các địa phương hoạt động manh mún, nhỏ lẻ, trùng lặp.

Nhiều địa danh du lịch nổi tiếng ở miền Tây vẫn giữ nguyên tên gọi và giá trị lịch sử bất kể các danh thắng này thuộc tỉnh thành nào, điều quan trọng là cách truyền thông và quảng bá để đảm bảo du khách vẫn nhận diện được điểm đến.

Ông Mỹ cho biết thêm: “Tuần trước tôi mới đi khảo sát tại huyện Ba Tri, ở đây có hai món ăn rất độc đáo là: chè mặn và cơm Chúa Nguyễn. Đặc biệt, được hiểu thêm về cái tên Ba Tri mà từ trước tới nay ít ai biết. Miền Tây còn nhiều điều thú vị, ví dụ như ngôi nhà làm từ 4.000 cây dừa… rõ ràng tài nguyê du lịch miền Tây rất tốt nhưng do liên kết và quảng bá của mình chưa tốt nên liên kết lỏng lẻo”.

Sau sáp nhập, chính sách quảng bá được triển khai đồng bộ trên một địa bàn rộng hơn, cả doanh nghiệp và du khách sẽ hưởng lợi. Không gian mới với tuyến du lịch mới có thể tạo ra các tour hấp dẫn hơn trong phạm vi mới.

Tuy nhiên, Chuyên gia Du lịch ĐBSCL Phan Đình Huê cũng dự báo những bất cập cho phát triển du lịch đối với những hộ nhỏ lẻ tại địa phương sau sáp nhập: “Có lợi được nhất là sau sáp nhập, du lịch sẽ giảm được tình trạng chua cắt tài nguyên. Ví dụ, du thuyền trên sông từ tỉnh này sang tỉnh nọ thì phải xin giấy phép nhiều tỉnh nên nó cũng khó.

Sau khi sáp nhập thì có một vấn đề, trước đây địa bàn hẹp thì điều kiện gần dân của Sở VHTT&DL hoăc UBND tỉnh sẽ dễ dàng hơn. Dễ gần dân, dễ chăm sóc hộ dân đang làm du lịch. Hiện nay kết thúc cấp huyện nên việc sát dân có lẽ không bằng như trước đây.

Việc này chúng ta có thể khắc phục bằng cách nên chuyển Trung tâm Xúc tiến Du lịch của tỉnh thành một Trung tâm chuyên hướng dẫn phát triển sản phẩm du lịch cho bà con”.

Năm 2024, du lịch ÐBSCL đón trên 52 triệu lượt khách, tăng 15,9% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, khách quốc tế đạt trên 2,8 triệu lượt, tăng hơn 49% so với cùng kỳ năm. Tổng doanh thu từ du lịch đạt trên 62.000 tỉ đồng, tăng hơn 36% so với năm 2023.

Sau sáp nhập, địa phương sẽ có điều kiện thuận lợi để triển khai các chương trình đào tạo nhân lực chung, đầu tư phát triển sản phẩm liên vùng và kết nối hệ sinh thái du lịch một cách hiệu quả hơn. Qua đó, góp phần thúc đẩy ngành du lịch phát triển bền vững, có chiều sâu và đủ sức cạnh tranh trong bối cảnh thị trường ngày càng đòi hỏi cao về chất lượng dịch vụ và trải nghiệm du khách.

Tuy nhiên, những dự báo của các chuyên gia trong ngành du lịch cũng đặt ra thách thức cho bộ máy chính quyền mới, địa bàn rộng nhưng phải gần dân, hiểu dân và hỗ trợ cho dân trong phát triển các sản phẩm du lịch, không để du lịch bị gián đoạn bởi các yếu tố khách quan sau sáp nhập.

***

Du lịch ĐBSCL yếu nguồn nhân lực, hạn chế hạ tầng và thiếu liên kết là những vấn đề được chỉ ra nhiều năm nay. Có lúc, giới làm du lịch lo ngại miền Tây bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua phát triển du lịch, thu hút nguồn khách tiềm năng trong nước và quốc tế.

Sáp nhập đồng nghĩa với tích hợp quỹ đất, tài nguyên và nguồn nhân lực nên có thể được xem là cơ hội để tái cấu trúc ngành này ở ĐBSCL.

Câu chuyện làm du lịch ở ĐBSCL xưa nay có nhiều tình tiết luận bàn mà cốt lõi bên trong nó là xuất phát từ nhận thức, trình độ và năng lực. Cách đây mấy năm, một tài công ở chợ nổi Cái Răng ép buộc du khách vào vườn trái cây để mua vé, nhưng khách không vào và yêu cầu chở về vị trí cũ thì đối tượng này xảy ra tranh chấp với thái độ không chuẩn mực.

Đã vậy, sản phẩm du lịch trùng lặp, đi đến đâu cũng được chào mời tham quan vườn trái cây. Một hộ dân có vườn cũng có thể mở điểm tham quan, phục vụ ăn uống theo cách của mình, giành giật khách theo cách của mình, nên mới có chuyện mạnh ai nấy làm.

Từ 1/7/2025, bộ máy chính quyền tỉnh mới bắt đầu vận hành, không gian có thay đổi nhiều, đòi hỏi cả vùng phải có một chiến lược tái cấu trúc ngành du lịch để đáp ứng được yêu cầu mới. Trước tiên, các đơn vị du lịch ở địa phương sau sáp nhập cần phối hợp chặt chẽ, có giải pháp đồng bộ để xây dựng hệ sinh thái du lịch mới một cách thống nhất, bài bản, tạo nên một bức tranh du lịch địa phương phát triển hài hòa mà không bị chồng chéo, cạnh tranh lẫn nhau.

Chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng về một nền du lịch đồng bộ với những trải nghiệm độc đáo và mới lạ bởi các tỉnh, thành sau sáp nhập sẽ tận dụng cơ hội để làm mới thương hiệu.

Được biết, theo đề xuất của Bộ VHTT&DL, các tỉnh thành rà soát, giữ nguyên tên gọi các khu du lịch quốc gia và di tích quốc gia, di sản thế giới sau sắp xếp đơn vị hành chính. Ngoài giữ nguyên tên gọi các khu du lịch quốc gia đã được công nhận, Bộ còn yêu cầu cập nhật địa danh gắn với khu du lịch theo đơn vị hành chính mới điều chỉnh, tên gọi, địa danh, địa chỉ mới của các tổ chức, ban quản lý khu du lịch liên quan trực tiếp.

Đây là một thuận lợi với ngành du lịch khi các thương hiệu du lịch nổi tiếng lâu đời vẫn được giữ nguyên, không gây xáo trộn cho ngành du lịch và du khách.

Xét về thực tế hạ tầng giao thông, các dịch vụ điểm đến, khách sạn, khu nghỉ dưỡng... đều đã có nền tảng ban đầu, việc tích hợp sẽ được ví như một sự cộng hưởng “góp gió thành bão” từ các địa phương để làm mạnh mẽ hơn ngành du lịch Việt. Bên cạnh đó, vẫn cần tiếp tục hoàn thiện, nâng cấp, đầu tư mới cơ sở hạ tầng, giao thông, các dịch vụ điểm đến... để đáp ứng nhu cầu của du khách.

Trong bối cảnh này, ngành du lịch cần có sự chủ động và linh hoạt để thích ứng. Các công ty lữ hành cần nắm bắt kịp thời những thay đổi về địa giới hành chính để điều chỉnh lại các tour tuyến, chương trình tham quan và cách giới thiệu điểm đến sao cho phù hợp với bản đồ hành chính mới.

Với các đơn vị, doanh nghiệp lữ hành cần tận dụng tối đa lợi thế của việc sáp nhập tỉnh, nhanh chóng cập nhật thông tin, điều chỉnh sản phẩm tour, bản đồ quảng bá và hướng dẫn viên để kịp thời “chuyển mình”. Sự phát triển của doanh nghiệp du lịch ở thời điểm sau sáp nhập chính là giải bài toán của sự năng động, đổi mới toàn diện, xây dựng tour tuyến hợp lý cả chiều rộng và chiều sâu cùng chính sách kích cầu hấp dẫn du khách.

Du lịch ĐBSCL cần một cơ chế mới, một tư duy vùng, một tổ chức điều phối hiệu quả và trên hết cần sự vào cuộc quyết liệt từ các nhà lãnh đạo địa phương để hướng tới giá trị toàn vùng như viên ngọc sáng trong bản đồ du lịch Việt Nam và khu vực.