Khi người trẻ giữ hồn văn hóa bản địa

Đến với thành phố Cần Thơ vào những ngày cuối tháng 12, chúng tôi được gặp gỡ và trò chuyện cùng anh Trần Trung Tín để nghe anh chia sẻ nhiều hơn về Chò Nâu – Nostalgia- mô hình kinh doanh mang đến cho thực khách những trải nghiệm thú vị trong một không gian văn hóa được tái trình hiện một cách khéo léo và tinh tế.

Anh Trần Trung Tín: Ban đầu mình là một sinh viên theo ngành Dược,  sau khi tốt nghiệp Dược, Tín đã có một quyết định rất là nặng đô và quan trọng là cùng cái năm mình tốt nghiệp, mình xét một hồ sơ để học thạc sĩ về điều hành, quản trị kinh doanh.

Cũng năm đó luôn, Tín quyết định khởi nghiệp với mô hình của Chò Nâu. Rồi trong suốt khoảng thời gian mình học đó, mình vừa học, mình vừa thực hành trên chính cái doanh nghiệp của mình. Dần dần mình mới phát hiện ra là mình cần làm một cái điều gì đó cho cộng đồng. Ban đầu, những năm trước thì Tín sẽ rất đơn giản thôi. Đó là một cái kiểu sống tối giản để giúp cho mọi người cảm thấy bình yên, một cái gì đó cho mọi người cảm thấy an lạc.

Nhưng dần về sau Tín lại thấy là mình đang thích những cái gì đó liên quan tới văn hóa, tới di sản, tới tới đời sống hằng ngày vì đời sống hàng ngày là nguyên liệu để tạo thành văn hóa, theo quan niệm của Tín. Rồi sau khoảng thời gian dịch, lúc đó là mình đã có cái cơ sở thứ hai. Lúc đó mình đưa những sản vật của quê hương thành một tác phẩm nghệ thuật.

Từ cái này mình mới bắt đầu tìm hiểu và có mình đi học về Di sản học, mà khi mình học rồi thì tới thời điểm bây giờ, mình mới rõ ra là di sản văn hóa là những thứ sức mạnh giúp cho doanh nghiệp ở một địa phương có thể sống vững, sống bền và bám được cái cộng đồng ở đó.

Và về sau này thì định hướng của doanh nghiệp Tín là sẽ được nhiều lần xây dựng nên những tái trình hiện văn hóa. Có thể một lúc nào đó doanh nghiệp sẽ trở thành một cái nhà sàn của người Khmer hồi xưa, trở thành những kiến trúc cổ của người Champa, trở thành những kiểu của người miền Trung, ăn những cái món cà, rồi sống ở những đồng lúa, đó là những cái mình yêu.

PV: Đến quán thì Hương thấy không gian trang trí có cái gì đó để mình hoài niệm, thấy sen nè, thấy ghe xuồng ở miền Tây… Đây cũng là một trong những cách để Tín thổi hồn văn hóa ngay tại mô hình kinh doanh của mình đúng không?

Anh Trần Trung Tín: Với Tín, đây là những thứ nó liên quan tới tuổi thơ, tới ký ức và mình biến nó thành cảm hứng và cuối cùng là nó là sức mạnh.

 PV: Hương đang tò mò về menu cocktail cải lương, Tín có thể kể tên một vài món?

Anh Trần Trung Tín: Menu cocktail cải lương sẽ có bốn món là Bình bán vắn, Trăng thu dạ khúc, Hoài lang và Nửa đời hương phấn. Với Bình bán vắn thì cái cảm hứng nó đến từ những viên xí muội hồi xưa, xí muội hoa đào. Trăng thu dạ khúc thì nó sẽ là cái kiểu mà nó sẽ sử dụng một cái kỹ thuật để tạo một cái mặt trăng bằng khói ở trên cái mặt ly.

Nó kể về một cái cái viễn chinh của người hồi xưa đi đánh trận, cái lý tưởng mong muốn giành chiến thắng. Hoài lang thì mình biết tới Dạ cổ hoài lang.

Nhưng mà Hoài lang nó sẽ có một cái nguyên liệu đặc biệt là cà pháo. Cà pháo mà nằm trong cocktail thì mọi người sẽ cảm thấy cái này là cái gì ta.

PV: Nếu mới nghe ban đầu, với người không có chuyên môn, sẽ cảm thấy nó không liên quan nhau lắm.

Anh Trần Trung Tín: Nhưng mà cái khó nằm ở chỗ đó, những cái thứ nhìn tưởng chừng không hợp với nhau mà làm cho nó hợp thì mới là kỹ thuật. Còn trong Nửa đời hương phấn thì khi uống ly này xong, mọi người sẽ đi được năm cái cảm xúc, năm cái vị của cuộc đời mình: chua, cay, mặn, ngọt, đắng. Và trong Nửa đời hương phấn có décor (trang trí) một cái hoa xác pháo.

Tại vì cái câu mà “xác pháo nhà ai” đó, lúc mà cô The đi ngang đám cưới của em gái với người yêu cô ấy, thì đó là một cái câu nổi tiếng trong tuồng đó.

PV: Còn về menu món ăn của mình thì sao ạ?

 Anh Trần Trung Tín: Ở đây thì mình sẽ có những cái đồ nhắm. Nó rất là miền Tây, sẽ có những cái hạt rang mà cái hạt rang thì mọi người sẽ biết là hạt điều, đậu phộng này kia. Nhưng mà những hạt rang này nó sẽ làm theo kiểu mà bạn ăn vô cái là bạn biết nó ở miền Tây liền, đó là những cái đồ nhắm đặc trưng ở đây, hoặc là những món khô.

Nhưng để uống được những món cocktail này thì bắt buộc Tín sẽ phải kết hợp Âu với Á. Nó có những món mà cần phải có cái chuyện đó. Nó sẽ chỉ đơn thuần là đồ nhắm thôi. Chủ yếu để cho bạn ăn cái đó và uống cái ly đó nó để lại cho bạn một cảm giác không thể quên, vì cái ly đó bạn phải ăn cái đó thì nó mới hợp, ăn cái khác nó không hợp.

PV: Tín có đặt tên cho các món ăn những cái tên ấn tượng như những món cocktail không?

Anh Trần Trung Tín: Tín có một cái menu, và trong cái menu đó sẽ có năm món theo mùa nước lũ. Có một món nó có quả bần, có một cái món có  tầng dày lá để mình nấu canh chua đấy, có một cái món nó có me. Rồi nó có một cái món có trái lê-ki-ma.

Còn cái tên thì ý nghĩa của nó là tiếng Việt, kể câu chuyện đó là tiếng Việt, nhưng cái tên nghe thì nó sẽ là tiếng Anh. Tại vì những cái đó nó sẽ phù hợp với những khách là người nước ngoài đến Cần Thơ.

Những cái món đồ nhắm sẽ được đặt trên một chiếc xuồng nhỏ mini, rồi để những ly cocktail đó lên, set đó tên là Thương hồ.

PV: À Hương hiểu rồi, vậy là sẽ theo từng thời điểm.

Anh Trần Trung Tín: Theo từng thời điểm và theo mùa.

Tọa lạc ở số 38, Nguyễn Trãi – một con đường khá sầm uất ở thành phố Cần Thơ, Chò Nâu không đơn giản là một quán cà phê mà còn dành tặng cho những vị khách của mình một không gian ấm cúng, gần gũi với những điều thân thuộc của văn hóa Nam bộ. Theo chia sẻ của anh Trần Trung Tín – người sáng lập nên hệ thống Chò Nâu, tình yêu văn hóa, di sản đã trở thành sức mạnh để anh có thể tự tin thực hiện những ý tưởng của mình, qua đó lan tỏa nguồn cảm hứng đến cộng đồng.

Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình thực hiện, anh Tín cho biết: “Với Tín, khó và dễ nó không phải là vấn đề. Vấn đề là bạn có muốn làm nó hay không. Nếu như bạn muốn làm thì bạn hãy suy nghĩ về nó đi rồi bạn hãy tìm cách, hãy lần mò xem ai là người có thể giúp bạn và hãy phát ra cái nguồn, cái tín hiệu, cái năng lượng để cho mọi người biết; tập trung xem là bạn đang muốn làm cái gì và định hình nó thật rõ thì bạn sẽ làm được. Còn cái việc khó khăn hay thuận lợi nếu như mình thuận lợi, mình xem nó là may mắn của mình. Còn nó là khó khăn thì hãy coi đó là thử thách mà mình cần phải vượt qua”.

Đồng hành cùng anh Tín trên hành trình giữ gìn, tái trình hiện văn hóa tại không gian của Chò Nâu là anh Trần Trung Thành – một bartender gen Z đam mê với nghề pha chế và cũng rất nặng lòng với văn hóa dân tộc. Với sự gợi mở của anh Tín, anh Thành đã chuyên tâm tìm tòi và tạo nên những món cocktail lấy cảm hứng từ những vở cải lương nổi tiếng.

Anh Thành chia sẻ: “Anh Tín sẽ đưa em cái bản nhạc đó, ví dụ như Dạ cổ hoài lang, em sẽ nghe, cảm nhận được cái vở như thế nào và em sẽ tìm thông tin thêm. Tùy tưng cái cái mạch cảm xúc trong đó mà cái ly đó sẽ mang đến hương vị như thế nào.  Cái cảm xúc gợi nhớ chồng, cảm xúc rất là đau đớn thì em sẽ cố gắng tìm những loại rượu, những cái nguyên liệu nào để phù hợp với nỗi đau đó, nỗi nhớ chồng đó”.

Cũng theo anh Tín, khi thực hiện mô hình Chò Nâu, anh tin tưởng có những vị khách thật sự hiểu và cảm nhận được những thông điệp mà mình muốn truyền tải. Và điều đáng mừng là thật sự đã có những vị khách gắn bó và đến với Chò Nâu không chỉ một lần.

Anh Nguyễn Hoàn Hảo – một vị khách thân quen của Chò Nâu từ những ngày đầu chia sẻ: “Chò Nâu cũng đã mang một cái phần nào đó về văn hóa của miền Tây và trong Chò Nâu. Qua cách thể hiện của Tín thì Hảo thấy thực sự gần gũi giữa mình và quê hương miền Tây của mình nhiều hơn. Tín làm được một việc là mang văn hóa của miền Tây đến gần hơn đến tất cả mọi người ở Cần Thơ nói riêng và tất cả các bạn ở cả nước nói chung".

Quá trình hội nhập đang ngày càng cho thấy rõ hơn sự cần thiết của tri thức và nhận thức về bản sắc văn hóa dân tộc trong nỗ lực định danh của mỗi cá nhân. Và điều đáng mừng là ngày nay, như Tín, rất nhiều người trẻ cũng đã ý thức được việc trang bị cho bản thân sự am hiểu về văn hóa dân tộc và giữ gìn những điều vô giá ấy bằng cách làm sáng tạo của mình.