Hơn 350.000 tài khoản ngân hàng bị nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo, xử lý như thế nào

Bên cạnh những tín hiệu tích cực thì phương thức giao dịch này cũng tồn tại không ít nguy cơ gây ảnh hưởng trực tiếp đến người dân. Liên quan vấn đề này, bên lề Họp báo giới thiệu Ngày không tiền mặt 2025, PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng vụ thanh toán Ngân hàng Nhà Nước.

PV: Ông có thể chia sẻ một số thành tựu sau 5 năm triển khai Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2021-2025?

Ông Phạm Anh Tuấn: Có thể nói hình thức thanh toán không dùng tiền mặt trong thời gian vừa qua có mức tăng trưởng hết sức ấn tượng. Đến cuối năm 2025,tổng thanh toán không dùng tiền mặt về mặt số lượng tăng trưởng hơn 62,57%, hơn 24,4% về mặt giá trị. Các kênh như mobile banking, internet banking hay QR code tăng trưởng rất ấn tượng, đặc biệt là QR Code thường xuyên tăng trưởng trên 100%.

Ngành ngân hàng đã chủ động tiên phong trong việc kết nối với các hệ sinh thái khác để có thể cung cấp dịch vụ liền mạch cho khách hàng. Bên cạnh đó nhiều tổ chức cung ứng dịch vụ đã chủ động đưa sản phẩm dịch vụ ngân hàng số của mình tích hợp với các sàn thương mại điện tử để có thể cung ứng các sản phẩm thanh toán số trên các sàn thương mại điện tử qua đó thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.

Hiện nay một phương thức thanh toán mới đang bắt đầu phát triển rộng rãi là thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua QRCode. Việt Nam đã chủ động triển khai phương thức này với Thái Lan, Lào, Campuchia và đang triển khai tích cực với Trung Quốc, Hàn Quốc. Rất hi vọng trong năm 2025 sẽ khai trương dịch vụ này để tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các du khách Việt Nam đi du lịch tại các thị trường đó và ngược lại.

PV:  Bên cạnh các yếu tố tích cực thì vẫn còn đó những nguy cơ mất an toàn khiến người dân bị ảnh hưởng cả về kinh tế lẫn tinh thần. Ngân hàng nhà nước đã làm gì để hạn chế thấp nhất thiệt hại cho người dân?

Ông Phạm Anh Tuấn: Bên cạnh sự phát triển vượt bậc về công nghệ góp phần phát triển các phương thức thanh toán mới thì các nguy cơ về an ninh mạng và gian lận số thế hệ mới vẫn hiển hiện và các tội phạm ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ để thực hiện hành vi lừa đảo cũng diễn ra thường xuyên hơn.

Ứng phó với thực tế này Ngân hàng nhà nước cũng chủ động tiên phong trong việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về an ninh bảo mật. Chúng tôi đã có thông tư 50 quy định các điều khoản an ninh bảo mật trong thanh toán trực tuyến. Thông tư này cũng đưa ra lộ trình bắt buộc các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán phải tuân thủ, nếu không tuân thủ thì sẽ tiến hành kiểm tra và yêu cầu dừng hoạt động.

Một vấn đề cũng hết sức cần thiết là sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Ngân hàng và các Bộ ngành nhất là ngành Công an để có thể kịp thời nắm bắt các thủ đoạn phương thức của tội phạm để chủ động nâng cấp đầu tư để hạn chế và khắc phục các điểm yếu, chủ động trong việc ứng phó với các nguy cơ về an ninh mạng cũng như lừa đảo gian lận.

Một yếu tố khác là tăng cường hợp tác quốc tế để cập nhật các xu hướng công nghệ mới, trao đổi học hỏi kinh nghiệm từ các ngân hàng trung ương các nước cũng như các tổ chức thanh toán tại các quốc gia phát triển để kịp thời cập nhật và có chỉ đạo sát sao trong ứng phó với lừa đảo gian lận hiện nay.

PV: Được biết chúng ta đang thí điểm kiểm soát các tài khoản ngân hàng có dấu hiệu nghi ngờ lừa đảo. Số lượng các tài khoản này trên thực tế là bao nhiêu và chúng ta sẽ xử lý với các tài khoản này như thế nào?

Ông Phạm Anh Tuấn: Theo thống kê của chúng tôi thì hiện nay có hơn 350.000 tài khoản đang được đánh dấu nghi ngờ lừa đảo gian lận. Cần nói rõ đây là nghi ngờ và sau khi xác minh làm rõ lại các chủ tài khoản này đầy đủ thì tài khoản sẽ được đưa ra khỏi danh sách nghi ngờ lừa đảo.

Việc đưa các tài khoản vào hay ra khỏi danh sách đều có quy trình cụ thể mà các tổ chức cung ứng phải thực hiện. Kho tài khoản này sẽ được chia sẽ đến các tổ chức cung ứng dịch vụ.

Tại các đơn vị đã được triển khai, người dân khi thực hiện thao tác chuyển tiền thì hệ thống sẽ kiểm tra tài khoản nhận tiền có nằm trong danh sách nghi ngờ lừa đảo gian lận hay không. Nếu nằm trong danh sách này thì sẽ thông báo trên màn hình chuyển tiền của ứng dụng, người chuyển tiền sẽ quyết định tiếp tục chuyển tiền hoặc dừng giao dịch chuyển tiền này. Việc này hoàn toàn do người chuyển tiền hay chủ tài khoản quyết định. .

Chúng tôi cho rằng việc chia sẻ thông tin về các tài khoản nghi ngờ lừa đảo gian lận sẽ làm cho các tổ chức tội phạm dè chừng, người dân sẽ có thêm công cụ kiểm tra trước khi chuyển tiền cũng như biết thêm về tài khoản nhận tiền có bị các tổ chức tín dụng trong nước nghi ngờ hay không. Chúng tôi cho rằng đây là công cụ hữu hiệu, tuy không thể hạn chế 100% nhưng sẽ là công cụ đắc lực giúp người chuyển tiền tránh được lừa đảo gian lận.

PV: Xin cám ơn ông về cuộc trò chuyện này!