Học chưa bao giờ là muộn

“Sự học không có giới hạn, không bị ràng buộc bởi tuổi tác”. Đó là tinh thần mà ông Nguyễn Tấn Thành (TP Cần Thơ) đã kiên trì theo đuổi suốt hơn sáu thập niên qua. Ở tuổi 88, ông Thành không chỉ tâm huyết với chương trình Văn học Việt Nam sau Đại học, quản lý cơ sở Ngoại ngữ - Biên dịch và Mỹ thuật. Ông Nguyễn Tấn Thành còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ bằng chính câu chuyện của mình.

Cụ ông quyết tâm học thạc sĩ ở tuổi U90 

Thưa ông, điều gì đã thôi thúc ông quyết định đi học Cao học ở tuổi 87?

Thật ra cũng đã có phương án trước rồi. Sở dĩ bây giờ tôi tiếp tục, đúng ra là nối lại. Hồi đó gọi là cao học văn chương ngoại ngữ ở Sài Gòn. Giữa chừng thì ông thầy mất, vợ tôi thì cũng mất sau đó không lâu.

Tôi có 4 người con, đứa nhỏ nhất mới 1 tháng rưỡi, đứa lớn nhất mới 7-8 tuổi cho nên tôi phải đình lại lo đời sống. Bây giờ con cái đã lớn, có gia đình, tôi ở một mình thấy mình làm được việc gì ích lợi thì mình cứ làm.

Khi hay tin mình đậu vào Cao học sau 50 năm ấp ủ giấc mơ đó thì cảm xúc của ông như thế nào?

Tôi phải nói là hạnh phúc, sung sướng đến với tôi khi tôi hay tin mình được đỗ vào học Thạc sĩ, tức là cao học. Vì đó là con đường mà tôi đã bị gián đoạn hơn nửa thế kỷ rồi nên là hạnh phúc lớn nhất. Tôi gần tuổi trẻ tôi học thêm cái hay, cái xuân, cái hồn nhiên của tuổi trẻ.

Con đường đã vạch rồi, phương hướng đã có rồi. Sách vở Văn với ngoại ngữ trong nhà chuẩn bị hết rồi, tôi chỉ sắm tập vở thêm.

Khi đậu Thạc sĩ thì ông nhận được 2 học bổng. Những học bổng đó đã tiếp thêm động lực cho ông như thế nào trong quá trình học thạc sĩ?

Việc nhận học bổng càng thêm lửa cho ý chí, quyết định của tôi tiếp nối con đường học. Bởi vậy tôi nói thường với sinh viên, bây giờ phàm phu tục tử gì, anh hùng, vĩ nhân cũng đều phải xuất thân từ trường lớp cho nên các em phải nhớ với thầy “Học tập là con đường duy nhất để lập thân, là con đường sáng tới đỉnh cao vinh dự, vinh quang trong đời”.

Cho nên tôi coi như bắt được tiếp nối, cái mạch nguồn của mình nó đã tiềm tàng trong đất, trong đá, trong nước, trong sông từ hơn nửa thế kỷ. Tôi rất là sung sướng, rất là hạnh phúc.

Quá trình học của mình có thuận lợi hay khó khăn hay gì không, thưa ông?

Tôi nhìn bằng tinh thần lạc quan của một người có lập trường là một người hiếu học, ham học, mê chữ.

Nhiều khi tôi nói vui vui với các bạn là nghiện chữ. Không có trở lực nhiều mà tôi thường nói với học trò “con đường ta đi do ta vạch ra, còn cái cơ hội, cái thuận lợi do ta tìm lấy, không ai tác động mình hết, mình đi bằng hai chân của mình", thành thử phải nói là thuận lợi. Tôi thấy nó trở thành hiện thực rất là cảm động.

Với những bạn trẻ, ông có chia sẻ cũng như là nhắn gửi gì cho họ?

Các bạn trẻ có thể coi như một câu phương châm, một câu kinh nhật tụng mà ta phải tâm niệm hàng ngày là gì? “Học, học nữa, học mãi”, nói như Bác Hồ, nói như Lênin, sự học là con đường sáng không có điểm dừng.

Tuổi tác con người là có hạn, trong khi đó, kiến thức mỗi ngày rộng mênh mông, mỗi ngày lan tỏa ra khắp cả vũ trụ, thế giới cho nên ta phải cập nhật kiến thức hàng ngày mà phải nhanh chân, ba chân bốn cẳng. Từng li, từng tí, từng khắc, từng giây, từng sát-na. Sát-na là từng một phần ngàn, một phần triệu của giây, một phần tỷ của giây.

Cảm ơn ông với những chia sẻ vừa rồi và chúc cho ông sẽ thật nhiều sức khỏe và những dự định của mình sẽ thành hiện thực.

Tấm gương về sự kiên trì và ý chí bền bỉ

“Sự học là con đường duy nhất để lập thân”.

“Work work work (tạm dịch: làm việc, làm việc, làm việc).

“Đường đi ta vạch ra, cơ hội ta tìm thấy”.

Đó là những thông điệp được viết tay hoặc thiết kế tinh tế, xuất hiện tại nhiều góc trong văn phòng Cơ sở Ngoại ngữ Đăng Khoa trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ. Đây cũng là nơi mà cụ ông Nguyễn Tấn Thành gắn bó suốt hàng chục năm qua.

Ngày nào cũng vậy, ông Thành luôn là người đến văn phòng sớm nhất, cẩn thận sắp xếp lại sách vở, sẵn sàng đón khách và học viên. Ở tuổi 88, ông vẫn khiến mọi người khâm phục bởi ý chí kiên định và tinh thần tự học không ngừng. Không chỉ là nơi dạy ngoại ngữ, dịch thuật hay viết thư pháp, văn phòng nhỏ này được “ông chủ” U90 biến thành thế giới của con chữ, của văn hóa Việt, ngoại ngữ và thi ca. Trên kệ sách ngay ngắn là những tác phẩm ông và cộng sự nâng niu, từ sách thơ ông hiệu đính đến những đầu sách do chính ông viết hoặc dịch thuật.

"Tôi cái cốt tử là con sâu gạo. Từ Tiểu học cho tới cấp 2, cấp 3 nhiều môn hạng nhất hết. Toàn bộ học bạ tôi mười mấy môn, tôi hạng nhất trên 10 môn. 7 tuổi biết làm thơ Đường, 12 tuổi là tôi bắt đầu có truyện đăng báo. Con đường tôi đi là con đường trong sáng, rõ ràng, con đường Giáo dục. Thế giới của tôi là thế giới chữ nghĩa, văn chương. 50 mấy 60 tác phẩm rồi. Truyện có, 5 tập thơ, 3 tập truyện, 20 mấy tập phê bình rồi mấy chục tập dịch thuật. Mỗi tháng tôi phải xử lý nhiều tập văn, tập thơ".

Năm 1972, ông Thành đã trở thành Cử nhân Văn Khoa (khoá đầu tiên) tại Đại học Cần Thơ thế nhưng vì hoàn cảnh mà việc học lên bậc cao hơn của ông bị gián đoạn. Suốt thời gian ấy, ông Thành trở thành giáo viên vừa dạy vừa sáng tác văn, thơ, mỹ thuật. Giờ đây, khi khó khăn  đi qua, con cái trưởng thành, có gia đình, công việc ổn định, ông Thành quyết định đi học tiếp. Ban đầu không ít người ngỡ ngàng nhưng khi hiểu ra thì ai cũng ủng hộ ông.

Chị Từ Viên Nghi, người có hơn 10 năm gắn bó với ông Thành tại cơ sở Ngoại ngữ Đăng Khoa, chia sẻ: "Từ lúc mới ra trường, em có lại đây học biên phiên dịch với thầy, sau đó ở lại làm với thầy luôn. Đầu tiên cũng khâm phục thầy tại vì thầy cũng có quyết tâm rất là lớn rồi. Tuổi của thầy bây giờ là học nói chung là cũng khó khăn hơn mấy bạn trẻ. Thấy thầy học quyết tâm, thầy có ý chí hơn nhiều người".

Không chỉ làm văn hay, tính toán giỏi, ông Thành còn thành thạo hơn 10 ngoại ngữ, có thể kể đến như Anh, Pháp, Đức, Ý, Hàn, Nhật, Tây Ban Nha… Ông từng được mời thỉnh giảng ngoại ngữ cho nhiều trường học, trung tâm tại Cần Thơ.

Với ông Thành, được đi tìm tri thức, học thêm cái mới chính là niềm khích lệ giúp ông sống vui, sống khỏe: "Tôi nói chơi với bạn bè hồn tôi và tim tôi chứa Tiếng Việt còn tay chân tôi, xác thịt tôi là ngoại ngữ. Còn cái đầu tôi là Toán.  Tim óc, hồn là Văn, tiếng mẹ đẻ, tiếng nói của dân tộc, tiếng nói của đồng bào, của quê hương mình. Một năm tôi đậu 2 bằng Tú tài. Khóa đầu là đầu tháng 6, khóa 2 đầu tháng 8. Đầu tháng 6 tôi dứt Tú tài 2 Toán. Đầu tháng 8 tôi có vốn được 1 bằng rồi dứt Tú tài 2 Văn, ngoại ngữ, vẫn đậu cao".

Nhìn lại chặng đường học tập của mình, ông Thành không chỉ đạt thành tích xuất sắc mà còn nuôi dưỡng một tình yêu to lớn với ngôn ngữ và tri thức. Nhưng với ông, học vấn không chỉ dừng lại ở những tấm bằng. Hành trình ấy còn là một tinh thần sống, một thái độ đối với thời gian và giá trị của từng ngày.

"Tôi coi ngày nào cũng là ngày mới. Ngày nào cũng là ngày đầy hoa hồng. Với tôi thời gian một ngày tôi ước mong tôi làm tròn thật đầy đủ, vừa ý trong một ngày là những ngày sau sẽ nối tiếp. Tôi hay nói là gì “Ta cố gắng làm việc trong một ngày thật tốt để những ngày sau ta làm tốt hơn” cho nên một ngày tôi vui vẻ, lạc quan. Bây giờ gần như có 3 nơi mà tôi tới lui. Một là nhà tôi, mỗi tối nằm nghĩ là đầu óc luôn thai nghén chuyện này chuyện nọ, phải có kế hoạch, phải tính trước mới được. Trí tuệ phải giải quyết hết, mình có 1 cuộc đời, mình phải phục vụ nữa chứ".

Ông Thành coi việc chinh phục nhiều ngoại ngữ là một hành trình suốt đời. Không chỉ là một người thầy tận tụy, ông còn là tấm gương về sự kiên trì và ý chí bền bỉ. Những ai từng tiếp xúc với ông đều cảm nhận được tinh thần làm việc không mệt mỏi, sự quyết tâm theo đuổi đến cùng mọi điều ông đã đặt ra.

"Một người có nghị lực. Thầy có làm cái gì thì thầy cũng làm cho tới cùng, thầy không có bao giờ bỏ cuộc giữa chừng. Ý chí kiên định, muốn làm gì là làm tới cùng. Cũng hy vọng là thầy có sức khỏe để thầy tiếp tục theo đuổi ước mơ của thầy".

"Ngày nay chúng ta còn sống thì ta cũng vẫn phải nhích đi bước nữa. Đồng hồ mà ngưng lúc lắc là đồng hồ chết. Còn con người không học tập, không hoạt động là con người coi như đã nằm trong quan tài rồi mà không có ai chết trước khi vô quan tài".

Chia sẻ về dự định sắp tới, ông Thành cho biết sau khi hoàn thành chương trình thạc sĩ, ông sẽ tiếp tục chinh phục bậc tiến sĩ. Ông nhấn mạnh rằng, dù ở hoàn cảnh hay độ tuổi nào, con người cũng có thể học tập không ngừng. “Tuổi tác có hạn, nhưng kiến thức thì ngày càng phát triển, nhất là trong thời đại công nghệ, nếu không liên tục cập nhật, ta sẽ bị bỏ lại phía sau”.

Ở tuổi 88, cụ Nguyễn Tấn Thành vẫn vững vàng với tinh thần học tập và cống hiến, bởi với ông “học không bao giờ là muộn”. Câu chuyện của ông không chỉ truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ qua những thành tựu đáng nể trong học thuật và nghệ thuật mà còn qua ý chí bền bỉ, không ngừng vươn lên. Giữa nhịp sống hối hả, hình ảnh một ông thầy giáo cao tuổi mê chữ ngày ngày miệt mài bên trang sách, tận tâm truyền dạy tri thức không chỉ là tấm gương sáng, mà còn là lời nhắc nhở đầy ý nghĩa cho thế hệ sau rằng “Con đường Học tập không có điểm dừng và chỉ khi còn học, ta mới thực sự còn đang sống”.