Hỏa xa và khát vọng thống nhất, vươn mình cùng đất nước

Cuộc chiến đấu anh dũng trên mặt trận giao thông vận tải, ngành đường sắt có hơn 900 liệt sỹ và hơn 3.000 CBCNV bị thương. Sau 50 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước dù hạ tầng đường sắt không có nhiều thay đổi nhưng ngành đường sắt đã tập trung đổi mới về dịch vụ; đẩy mạnh liên vận quốc tế, trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi logistic trong khu vực.

[Xem thêm: Cung đường Thống nhất]

Chiến thắng ngày 30/4/1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, ngành Đường sắt cùng cả nước khôi phục cầu, đường và nhà ga. Lúc này hơn 100 nghìn người là CBCNV người lao động ngành đường sắt và các lực lượng khác đã cùng nhau khôi phục lại tuyến đường sắt Thống nhất.

Và sau 1 năm triển khai, đúng 10 giờ 55 phút ngày 4/12/1976 ngành đường sắt đã tiến hành nối ray đường sắt Thống nhất tại Km446+885 thuộc địa phận tỉnh Quảng Bình và chính thức vận hành đoàn tàu Thống nhất chạy từ Hà Nội vào Sài Gòn và ngược lại.

Trong 50 năm qua, hạ tầng đường sắt ít được quan tâm đầu tư mới, trên cơ sở hệ thống kết hạ tầng cấu đường sắt hiện hữu được Pháp xây dựng trên 100 năm, ngành đường sắt đã tập trung cải tạo, nâng cấp hệ thống kết hạ tầng. Đồng thời đầu tư đổi mới mua sắm, nâng cấp phương tiện đầu máy, toa xe và nhiều trang thiết bị khác, giúp tăng công suất và đảm bảo an toàn chạy tàu. Nhờ đó thị phần vận tải của đường sắt thập niên 80 lên tới 30% và với 11 lần rút ngắn hành trình tàu khách Thống Nhất, từ 72 giờ hiện chỉ còn hơn 31 giờ.

Ông Đặng Sỹ Mạnh, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Đường sắt VN nhấn mạnh: "Sau giải phóng miền Nam ngoài việc cải tạo nâng cấp cải thiện về kết cấu hạ tầng chúng tôi trú trọng nâng cao chất lượng bằng cách giảm thời gian dừng đỗ ở các ga, rồi giảm số ga dừng đỗ, tăng vận tốc của đoàn tàu và chúng tôi xem lại giờ vàng, từ đó tập trung cải tạo, nâng cấp và đưa ra nhiều loại hình, chất lượng dịch vụ. Đặc biệt mở ra nhiều phân khúc và gắn vận tải đường sắt với vận tải du lịch, kết nối vận tải đường sắt với các lĩnh vực giao thông khác, nhờ đó đường sắt đã đưa ra được nhiều sản phẩm mới.

Đồng thời chúng tôi đẩy mạnh vận tải hàng hóa, đi sâu vào phân khúc hàng đặc chủng; đẩy mạnh vận tải liên vận quốc tế bằng đường sắt; đưa cửa khẩu vào sâu trong nội địa, kéo giảm năng lực thông qua tại các ga biên giới."

Chia sẻ với VOV Giao thông, ông Hà Trọng Thắng, Phó TGĐ Công ty CP vận tải đường sắt cho biết, ngành đường sắt đã đi cùng đất nước qua những năm tháng khốc liệt nhất, rồi đồng hành trong hành trình kiến thiết và phát triển với 3 giai đoạn: "Giai đoạn khôi phục và tái thiết sau chiến tranh (1975 – 1986). Giai đoạn hai là đổi mới phương tiện, hiện đại hóa hạ tầng (1986 – 2000) ngành đường sắt đã chuyển mình theo cơ chế thị trường, sức kéo đầu máy diesel hiện đại thay thế đầu máy hơn nước, toa xe được cải tiến, vận tải hàng hóa bằng container tạo đà cho vận tải logistics và xuất nhập khẩu.

Giai đoạn ba là hiện đại hóa (2000 – 2025) ngành đường sắt tiếp cận đóng mới toa xe hiện đại, đưa hệ thống tín hiệu hiện đại vào điều hành giao thông vận tải, cải tiến dịch vụ từ mua vé online, ra mắt các sản phẩm tàu chất lượng cao, phục vụ hành khách trong nước và khách du lịch cao cấp."

Với sự thay đổi tích cực, toàn diện, ngành đường sắt đã cho ra đời nhiều sản phẩm mới được hành khách đón nhận và đánh giá cao như: tàu chất lượng cao SE19/20 (HN – Đà Nẵng) và SE21/22 (Sài Gòn - Đà Nẵng); đoàn tàu “Kết nối di sản miền Trung” nối Huế với Đà Nẵng, đoàn tàu “Hành trình đêm Đà Lạt”, đoàn tàu La Reine (Hoàng Hậu) trên tuyến Đà Lạt - Trại Mát; đoàn tàu Sông Lam nối HN với Vinh (Nghệ An)…

"Mình thấy chuyến tàu SE19 có không gian và dịch vụ tốt hơn các chuyến tàu Thống Nhất khác ví dụ như vệ sinh sạch sẽ hơn, sự phục vụ của nhân viên trên tàu sẽ quan tâm đến hành khách hơn và mình cảm nhận được sự chăm sóc của nhân viên đã thay đổi rất nhiều, gần gũi với khách hàng hơn."

"Em thấy mãn nguyện vì mình vừa được ngắm biển, vừa được ngắm suối, khung cảnh rất thơ mộng của Huế mà được đi trên chuyến tàu trang trí rất đẹp và nó rất độc đáo và hay khi ĐSVN mình ngày càng phát triển. Mình sẽ không thể nào ngắm được các cảnh đẹp này khi đi xe hơi."

Kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước, ngành Đường sắt sẽ tổ chức chạy đôi tàu đặc biệt mang tên "Đoàn tàu Thống nhất". Tàu SE1 xuất phát tại ga Hà Nội và tàu SE4 xuất phát tại ga Sài Gòn ngày 29/4, hai đoàn tàu sẽ hội ngộ tại ga Đà Nẵng vào đúng ngày 30/4 – Ngày Bắc Nam đoàn tụ lịch sử.

Mới đây, Quốc hội đã thông qua 2 siêu dự án về đường sắt, đó là Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam (30/11/2024) và Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội – Hải Phòng (19/2/2025)…đang mở ra trang sử mới, tạo cơ hội để đường sắt vương lên bứt phá; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu về chuẩn bị nguồn nhân lực, phát triển cơ khí, nâng cao năng lực vận hành, bảo trì, khai thác mạng lưới đường sắt hiện hữu và đường sắt tốc độ cao Bắc Nam trong tương lai.

Đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức lớn, đòi hỏi ngành đường sắt phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa để khẳng định vai trò “xương sống” trong hệ thống giao thông vận tải quốc gia và chuỗi logistics trong khu vực, trên thế giới./.